Презентация по казахской литературе на тему "Ж?сіп Баласа??ни"

??мірі туралы м?ліметтер аз са?тал?ан. Файласуфи (философия), риезиет (математика), тиббий (медицина), фэлэкиат (астрономия), нужум (астрология), ?нертану, ?дебиеттану, тіл білімі, та?ы бас?а ?ылым салаларыны? дамуына зор ?лес ?ос?ан. Ж?сіп Баласа??ниді? есімі ?лемдік ?дебиет пен м?дениет тарихында "??тад?у білік" ("??тты білік") дастаны ар?ылы ?алды. Ж?сіп Баласа??ни б?л дастанын хижра есебімен 462 жылы, ?азір?і жыл санау бойынша 1070 жылда жазып бітірген. Дастанды "хандарды? ханы" - ?арахандар ?улеті мемлекетіні? (942 - 1210) негізін салушы Сат?к ?ара Богра хан?а (908 - 955) тарту етеді. Сол ?шін хан ?з жарлы?ымен Ж?сіп Баласа??ни?а "хас хажиб" - "бас у?зір" немесе "?лы ке?есші" деген лауазым берген. Дастанны? бізге жеткен ?ш н?с?асы бар. Біріншісі, Герат ?аласында?ы 1439 жылы к?не ?й?ыр жазуымен (?азір ол Вена ?аласында?ы Корольдік кітапханада са?таулы), екіншісі, 14 ?асырды? 1-жартысында Египетте араб ?рпімен (Каирды? Кедивен кітапханасы ?орында) к?шірілген. Ал Наман?ан ?аласынан табыл?ан ?шінші н?с?а 12 ?асырда араб ?рпімен ?а?аз?а т?сірілген. Б?л ?олжазба Ташкенттегі Шы?ыстану институттыны? ?орында са?таулы т?р. ?алымдар осы ?ш к?шірме н?сканы? ?р?айсысына т?н ?зіндік ерекшеліктерді жина?тай отырып, "??тты білік" дастаныны? ?ылымыны? негізделген толы? м?тінін жасап шы?ты

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Презентация по казахской литературе на тему "Ж?сіп Баласа??ни" »

Жүсіп Баласағұни

Өмірі туралы мәліметтер аз сақталған. Файласуфи (философия), риезиет (математика), тиббий (медицина), фэлэкиат (астрономия), нужум (астрология), өнертану, әдебиеттану, тіл білімі, тағы басқа ғылым салаларының дамуына зор үлес қосқан. Жүсіп Баласағұнидің есімі әлемдік әдебиет пен мәдениет тарихында "Құтадғу білік" ("Құтты білік") дастаны арқылы қалды. Жүсіп Баласағұни бұл дастанын хижра есебімен 462 жылы, қазірғі жыл санау бойынша 1070 жылда жазып бітірген. Дастанды "хандардың ханы" - Қарахандар әулеті мемлекетінің (942 - 1210) негізін салушы Сатүк Қара Богра ханға (908 - 955) тарту етеді. Сол үшін хан өз жарлығымен Жүсіп Баласағұниға "хас хажиб" - "бас уәзір" немесе "ұлы кеңесші" деген лауазым берген. Дастанның бізге жеткен үш нұсқасы бар. Біріншісі, Герат қаласындағы 1439 жылы көне ұйғыр жазуымен (қазір ол Вена қаласындағы Корольдік кітапханада сақтаулы), екіншісі, 14 ғасырдың 1-жартысында Египетте араб әрпімен (Каирдың Кедивен кітапханасы қорында) көшірілген. Ал Наманған қаласынан табылған үшінші нұсқа 12 ғасырда араб әрпімен қағазға түсірілген. Бұл қолжазба Ташкенттегі Шығыстану институттының қорында сақтаулы тұр. Ғалымдар осы үш көшірме нұсканың әрқайсысына тән өзіндік ерекшеліктерді жинақтай отырып, "Құтты білік" дастанының ғылымының негізделген толық мәтінін жасап шықты

“ Құтты білік” дастаны орта ғасырларда бүкіл түркі әлеміне түсінікті болған Қарахан әулеті мемлекеті түріктерінің тілінде жазылған. Жүсіп Баласағұн «Құтты білікті» 1069-1070 жылдары Баласағұн қаласында бастап, он сегіз айдың ішінде Қашқар қаласында аяқтаған. Оны Қ.Каримов өзбек тіліне (1971), Н.Гребнев (1971) пен С.Иванов орыс тіліне (1983), А.Егеубаев қазақ тіліне (1986), бір топ аудармашылар ұйғыр тіліне (Пекин, 1984) тәржіма жасады. Қарахан әулеті билік жүргізген дәуірде ұлан-ғайыр өлкені алып жатқан осы мемлекеттің басқару тәртібін белгілейтін ережелер, сондай-ақ, қоғам мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін айқындайтын тиісті заңдар жоқ еді. Міне, елдегі осы олқылықтың орнын толтыру мақсатымен Жүсіп Баласағүниөзінің “Құтты білік” дастанын жазды. Демек, дастан белгілі бір мағынада елдегі Ата заң (Конституция) қызметін атқарған. Жүсіп Баласағүни дастанда патшалар мен уәзірлердің, хан сарайы қызметкерлері мен елшілердің, әскербасылар мен нөкерлердің, тәуіптер мен аспаздардың, диқандар мен малшылардың, т.б. қоғам мүшелерінің мінез-құлқы, білім дәрежесі, ақыл-парасаты, құқықтары мен міндеттері қандай болу керектігін жеке-жеке баяндап шығады. Ақын мәселені әмірші-патшаның өзінен бастайды.