К?дерин Ж?махан Маусымбай?лыны? ?мірі мен ?рпа??а ?алдыр?ан м?ралары презентация

Күдерин Жұмахан Маусымбайұлы - 1891 Семей облысы бұрынғы Сергиополь,

қазіргі Аягөз қаласында дүниеге келген қазақтың алғашқы биолог ғалымдарының бірі, қоғам қайраткері, алаш арысы.

Күдерин Жұмахан Маусымбайұлының

ата қонысы Айқыз селосының жоғары жағындағы Маусымбай қорасы .

* 1911 жылы ауыл мектебін бітірген. Жасынан зерек, білімге құштар

* 1913-1917 жылдар аралығында Талдықорған облысындағы Қапал ауыл шаруашылық мектебінде оқып, оны үздік бітіріп шығады.

* 1924 жылы Ташкенттегі Орта Азия мемлекеттік Университетінің ауыл шаруашылық факультетіне оқуға түсіп, қазақ жастарының арасынан алғашқылардың бірі болып ғалым-агроном мамандығын алған

* 1930 жылы оқуын бітіріп шыққан.

Университетте оқып жүріп Түркістанның табиғи ресурстары мен осы өңірді аудандарға бөлуді зерттеумен айналысқан экспедиция жұмысына қатысты.

*Жұбайы Татьяна Григорьевна 1902 жылы туған.

Жұмахан болашақ жарымен

* 1934 жылы Воронежде айдауда жүріп танысқан.

* 1935 жылы Алматыға бірге келеді, ерлі-зайыптылар үш нәресте сүйеді.

* Үлкен ұлдары дизентерияның кесірінен жастай шетінеп кетеді.

* Екінші ұлы Сырым 1936 жылы туып

1963 жылы қайтыс болған. Альпинизммен шұғылданып, Кеңес Одағының чемпионы да атанған.

* Қызы Лариса Москва қаласында тұрады

Москва қаласында тұрады. Ғылыми қызметкер, әкесінің артында қалған мол мұрасына шырақшы болып, жарық көруіне ықпал етіп жүр.

Лариса Жұмаханқызы Күдерина

Ж.М.Күдериннің 1992 жылы Алматыдағы «Рауан» баспасынан жарық көрген «Өсімдіктану» кітабы , сонау 1927 және 1930 жылдары араб және латын әріптерімен тұңғыш рет қазақ тілінде басылып шыққан, өсімдіктер тіршілігін тартымды баяндайтын оқу құралының қайта басылымы .

* Бірегей оқулықтың сөйлемдері қысқа, анықтама және тұжырымдары нақты да айқын болғандықтан айтайын деген ойы да шәкірт ұғымына, олардың ой-жетесіне сай келіп, тартымды оқылады.

* Ғалымның әсіресе тәжірибе жасауға ерекше назар аударуы, өсімдіктердің шаруашылыққа, денсаулық сақтауға пайда-зиянын баяндауы.

* Қазақстанда өсетін және күнделікті бақылауға мүмкіндігі бар өсімдіктерді мысалға алуы, ғылыми терминдердің қазақша баламасын табуға талпыныс жасауы еріксіз қызықтырады.

*Ғалымның еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін жарық көрген және бір еңбегі «Қуғын-сүргінде аман қалған еңбектер» деп аталады (Алматы: Демеу, 1995).

*Ж.Күдерин тұтқынға алынып, ақырында атылып кеткен соң тәркіге түскен еңбектерінің біршамасы НКВД-ның құрығынан аман қалады. Оны зайыбы Татьяна Григорьевна жасырып үлгереді. Бір жарым жасар ұлы Сырымның жөргегіне, қызы Ларисаның төсегінің ішіне тігіп тастайды. Ол материалдар сол тығулы қалпы сақтала береді. Жолдасы атылғаннан кейін пәтерден пәтер ауыстырып, балалармен бірге көшіп жүріп, заманның беті ептеп түзелген соң жарияланады.

Жұмақан Күдерин сатиралық және әзіл-ысқақ өлеңдер де жазып тұрған, олардың бірқатары 20-30 жылдары мерзімді басылымдарда жарық көрген .

Орта Азия мемлекеттік университетінің студенті бола жүріп, Жұмахан жыландардың тіршілігімен қатты айналысады. Ол бұл мәселе жөнінде көп оқыды, олардың табиғаттағы тіршілігін қадағалады, аса қызғылықты түрлері үшін террариум жасады, оларға жүйелі түрде бақылау жүргізу үшін тіпті үйінде ұстады және барлық жазбаларды ҚАРА ДӘПТЕР атты тор дәптеріне жазып отырды.

Дінге қарсы курстарда жұмыс істей жүріп, оған түрлі діни ағымдардың түп төркінімен танысуға тура келді. Содан соң әуестікпен ислам, христианство, конфуцианство, буддизм және т.б. діндерді негіздеп оқып алды. Бұл мәселе жөніндегі барлық тәсілдерді, ескертулер мен көшірмелерді де ол ҚАРА ДӘПТЕРГЕ енгізіп отырған

АВТОРДЫҢ ТІЛЕГІ

МЕНІҢ ЖЕТКІЗЕ АЛМАҒАН ЖЕРІМДІ ТОЛЫҚТЫРЫП, ЖОЛ КӨРСЕТІП, ЖӨН СІЛТЕУШІ АЗАМАТ БОЛСА, АЙТҚАНЫН ОРЫНДАП, АДАМШЫЛЫҒЫНА АЛҒЫС АЙТАР ЕДІМ. МҰНДАЙ ОҚУ КІТАБЫ БІРІНШІ, ЕКІНШІ РЕТ ЖАЗЫЛУДА ҚАТЕСІЗ КЕМШІЛІКСІЗ БОЛМАЙДЫ. ЕР КӨМЕГІ ЕЛ КӨМЕГІМЕН СОҢЫНА ТҮСКЕН, ЕРІНБЕГЕН КІСІ КӨП ЕҢБЕКПЕН ҒАНА ТҮЗЕУГЕ, ТОЛТЫРУҒА БОЛАДЫ. БҰЛ ІСКЕ ЕР ДЕ, ЕЛ ДЕ КӨМЕКТЕСЕР ДЕП СЕНЕМІН.

Ғылымның тәрбиелік мәні зор еңбектері қазіргі заман талаптарымен ұштасып жатыр.

Өз заманында ғылым, мәдениет және қоғам қайраткері деңгейіне көтерілген тарихи тұлға

қысқа ғұмырында артына өшпес мұра қалдырды.