Солт?стік ?аза?стан облысы
А??айы? ауданы
Рублевка орта мектебі
?аза? тілі мен ?дебиеті п?ні м??алімдер ?шін
ауданды? семинар
«?аза? тілі білім беретін мектептерде ?аза? тілі мен ?дебиетті о?ытуда жа?а технологияларды пайдалануды? тиімділігі»
?ткізген: ?аза? тілі мен ?дебиеті п?ні м??алімі
Ш?ріпов ?.К.
2015-2016 о?у жылы
ХХІ ?асырда бізді? еліміз ?аламдану ж?не жа?андану процессіне к?шуде. Осы процессті жандандырып дамытуда жас ?рпа?ты? білімі мен біліктілігі орасан зор р?л ат?арады.
Б?гінгі та?да Республика мектептері толы?ымен жа?а а?паратты? комьютерлік техникалармен ?амтамасыз етілуде, ?рине б?л жа?ашыл м??алімдерді? ??зырлылы?ымен сапалы ж?не инновациялы? технологияларды талап етеді. Н?тижеде «жа?а ?рпа??а –жа?ашыл о?ыту — жа?а м??алім». Білім сапасын к?теруде инновациялы? технологияларды д?рыс ж?не сауатты ?олдану жылдан жыл?а к?рделі ж?не ?зекті м?селеге айналуда. ?азіргі педагогикалы? технологиялар негізінен гуманистік ба?ытта, ?арым-?атынаста жеке т?л?аны ?алыптастыру?а ба?ыттал?ан. О?ыту барысында озы?, тиімді технологиялар т?жірибеге енгізілуде. Б?рын?ы ?детке айнал?ан саба? ?лгілеріне альтернативті болатын б?л технологиялар м??алімге ?ара?анда о?ушыны? басымыра? р?л ат?аруына жол сілтейді. О?ушы бойында?ы сан ?ырлы ?асиеттер мен ерекшеліктерді ашу?а, жеке м?мкіндіктерін жетілдіруге жа?дай жасауымыз?а ба?ыттап, оны? ?ызы?ушылы?ын, танымды? белсенділігін арттыру?а зор ы?пал етеді, білім-білік да?дыларын дамыту?а к?мектеседі.
Осы м?селені? т??ірегінде к?птеген к?кейкесті с?ра?тар пайда болуда. М??алім, ?азіргі та?да ?ай технология болмасын ?тымды ж?не тиімді пайдалануы шарт. Мен, ?з шы?армашылы? ж?мысымда Н.А. Оразахынованы? «Сатылай кешенді талдау» технологиясы (СКТТ) ж?нінде пікір б?лісемін деген ойдамын.
СКТТ дегеніміз ?аза? тілін о?ытудан бас алып, хал?ымызды? ?дебиетін, тарихын, географиясын та?ы бас?а п?ндерді? жиынты?ын ??рап, о?ушылар?а жан-жа?ты білім беретін, оларды ?з елінде, жерінде ?лтыны? биік т?л?алы азаматы етіп ?алыптастыра алатын о?ыту т?рі.
«Сатылай кешенді талдау» технологиясы б?л ?аза?ты? т?л технологиясы деп атау?а болады. Б??ан д?лел ретінде осы технологияны? авторы Н?рша Алжанбай?ызы Оразахынова ХХ ?асырды? 20-30 ?аза? ?алымдарыны? о?ыту-т?рбие туралы жаса?ан ?ылыми т?жырымдамаларын ж?не ?дістемелік кешендерін негіз етіп ал?ан. СКТТны? (Ораханованы? «Сатылай кешенді талдау» технологиясы) теориялы? негізін А. Байт?рсынов, Ж. Аймаутов, М. Ж?мабаев, ?. Ж?банов, С. Аманжолов та?ы бас?а ?аза? ?алымдарыны? ?ылыми ?дістемелік т?жырымдамалары автор ар?ылы басшылы??а алынып, а?артушылы? негізін Ыбырай, Абай, Шо?ан та?ы бас?а а?артушыларды? педагогикалы? ?станымдарын, ?лтты? ??ндылы??а негізделген ?діс т?сілдерін е?гізіп, бастауыш сыныптардан бастап, т?мендегідей п?ндерге е?гізуді? жолдарын к?рсетеді. Олар: ?аза? тілі, а?ылшын тілі, ?дебиет, математика, тарих, георафия, физика, химия, информатика секілді негізгі п?ндер.
СКТТ о?ушылар?а ?аза? ?ылымыны? мазм?ны мен ж?йесін, оны? с?здік ??ралы мен грамматикалы? ??рылысын, с?йлеу тіліні? байлы?ын ж?не ?деби тіл нормасын ?йретіп, д?рыс с?йлесу, сауатты жазу да?дысын ?алыптастырады. Сол ар?ылы бас?а п?ндерді сауатты ме?геруге негіз ?аланады.
СКТТ тек ?ана білімді белгілі бір к?лемде беріп, ?ажетті шеберлік пен да?дыны ?алыптастырумен ?ана шектелмейді, сонымен ?атар баланы? жалпы т?л?алы? дамуына, ойлау, есте са?тау, ?иялдау, ізденушілік, зерттеушілік ?рекеттерін ?йымдастыру да басты назарда ?сталады. ?л ?шін бала ?зіні? б??ан дейінгі білетін амалдарыны?, т?сілдеріні? жа?а м?селені шешуге жеткіліксіз екенін сезінетіндей жа?дай?а т?суі керек. Содан барып, ол білім алу?а ?рекеттенеді.
Б?гінгі та?да ?аза?стан алды??ы дамушы ?лем мемлекеттері ?о?амыны? ??рамына кіріп отыр. Б?л жетістік ?ылым беру саласыны? алдына аса зор міндеттерді артып отыр, соны? е? бастысы білім беру ?рдісін 21 ?асырды? жа?а талаптарына сай с?йкестендіру болып табылады.
Белгілі ?стаз-?алым М.М. Поташник: «?р м??алім ?зіні? ба?ыты мен ?ой?ан ма?сатына байланысты мемлекет пен ?о?амны? с?раныстарына, ?ылым мен техниканы? дамуына байланысты технологияны та?дай білу ?ажет», – деп атап к?рсеткен. ?азіргі кезде мемлекетімізде де, Ресейде де, шет елде де т?рлі авторлар ?р т?рлі инновациялы? технологияларды заман талабына сай деп ?сынып отыр. Біра? кез келген технологияны білім беру ж?не т?рбиелеу ж?йесіне ендіріп лайы?тандыру о?ай іс емес, себебі кейбір технологиялар білім беруде тиімді бол?анымен, о?ушыларды заман талабына сай т?рбиелеу ж?йесіне с?йкес етпей, білім беруде де ?айшылы?тары к?п кездеседі. Ал б?л процессті тиімді ?йымдастыруды? бірден бір жолы – Н.А.Оразахынованы? «Сатылай кешенді талдау» технологиясын білім беру ж?не т?рбие ж?йесіне толы?ымен енгізу болып табылады.
