kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Абайды? таби?ат лирикасы

Нажмите, чтобы узнать подробности

Курмангалина Миргуль Ахметбековна - Шы?ыс ?аза?стан облысы, Семей ?аласында?ы жанында интернаты бар жалпы орта білім беретін    орта мектепті? ?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? м??алімі. ?ара?анды мемлекеттік университетіні?  ?аза?  тілі мен ?дебиеі          факу льтетін 1989 бітірген.

Мен, Миргуль Ахметбек?ызы, осындай ?стаз деген ат?а ие болып ж?ргенімді  биік  м?ртебе  санаймын.  Барша ?аза?ты? ?ара домала? балалары сия?ты мектеп табалдыры?ынан  бастап білім беріп, т?лім к?рсеткен  ?стаздарымды ?лгі т?ттым, еліктедім. «Жа?сы м??алім жа?сы ш?кірт жасайды» демекші,  ?стаз деген арда?ты маманды?ты та?да?аным – соларды ??рмет т?т?аным, батылды?ым, табандылы?ым болар.

Мен – ХХІ ?асырды? м??алімімін. Егеменді елді? ?стазымын. О?ушыларыма ?немі «Ш?кірт ?зіні? ?стазынан асып т?суге талпыну керек» деген Леонардо да Винчиді? с?зін айтып отырамын. Не ?шін? ?йткені, мен де жа?сы м??алім атанып, д?ріс берген ?стаздарымны? алдында мерейім биік бол?анын ?алаймын. ?йрету ар?ылы ?зімді ?йретемін.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Абайды? таби?ат лирикасы»

БІР ҮШ  ЕКІ ТӨРТ

БІР ҮШ

ЕКІ ТӨРТ

Абайдың табиғат лирикасы

Абайдың табиғат лирикасы

«Табиғат - тіршілік аясы» деген тақырыпқа өз ойларыңды 3-4 сөйлеммен жазып шығыңдар

«Табиғат - тіршілік аясы»

деген тақырыпқа өз ойларыңды

3-4 сөйлеммен жазып шығыңдар

1 3 2 4

1

3

2

4

Жазғытұры

Жазғытұры

Жаз

Жаз

Күз

Күз

«Жазғытұры» «Жаз» Күз

«Жазғытұры»

«Жаз»

Күз

Жаз  Жаздыгүн шілде болғанда,  Көкорай шалғын, бәйшешек,  Ұзарып өсіп толғанда;  Күркіреп жатқан өзенге,  Көшіп ауыл қонғанда;  Шұрқырап жатқан жылқының  Шалғыннан жоны қылтылдап,  Ат, айғырлар, биелер  Бүйірі шығып, ыңқылдап,  Суда тұрып шыбындап,  Кұйрығымен шылпылдап,  Арасында кұлын-тай  Айнала шауып бұлтылдап.  Жоғары-төмен үйрек, қаз  Ұшып тұрса сымпылдап.

Жаз

Жаздыгүн шілде болғанда, Көкорай шалғын, бәйшешек, Ұзарып өсіп толғанда; Күркіреп жатқан өзенге,

Көшіп ауыл қонғанда; Шұрқырап жатқан жылқының Шалғыннан жоны қылтылдап, Ат, айғырлар, биелер

Бүйірі шығып, ыңқылдап, Суда тұрып шыбындап, Кұйрығымен шылпылдап, Арасында кұлын-тай Айнала шауып бұлтылдап. Жоғары-төмен үйрек, қаз Ұшып тұрса сымпылдап.

Қыс  Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,  Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды.  Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,  Басқан жері сықырлап, келіп қалды.  Дем алысы - үскірік, аяз бен қар,  Кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды.  Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып,  Аязбенен қызарып ажарланды.  Бұлттай қасы жауып екі көзін,  Басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды.  Борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда,  Алты қанат ақ орда үй шайқалды.  Әуес көріп жүгірген жас балалар,  Беті-қолы домбығып, үсік шалды.

Қыс

Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды. Үсті-басы ақ қырау, түсі суық, Басқан жері сықырлап, келіп қалды. Дем алысы - үскірік, аяз бен қар, Кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды. Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып, Аязбенен қызарып ажарланды. Бұлттай қасы жауып екі көзін, Басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды. Борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда, Алты қанат ақ орда үй шайқалды. Әуес көріп жүгірген жас балалар, Беті-қолы домбығып, үсік шалды.

Жазғытұры  Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,   Масатыдай құлпырар жердің жүзі.  Жан-жануар, адамзат анталаса,  Ата-анадай елжірер күннің көзі.   Жаздың көркі енеді жыл құсымен,   Жайраңдасып жас күлер құрбысымен.  Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал,   Жалбаңдасар өзінің түрғысымен.   Қырдағы ел ойдағы елмен араласып,   Күлімдесіп, көрісіп, қүшақтасып.  Шаруа қуған жастардың мойыны босап,   Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.

Жазғытұры

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,  Масатыдай құлпырар жердің жүзі. Жан-жануар, адамзат анталаса, Ата-анадай елжірер күннің көзі. Жаздың көркі енеді жыл құсымен,  Жайраңдасып жас күлер құрбысымен. Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал,  Жалбаңдасар өзінің түрғысымен. Қырдағы ел ойдағы елмен араласып,  Күлімдесіп, көрісіп, қүшақтасып. Шаруа қуған жастардың мойыны босап,  Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.

Күз  Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,  Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.   Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,  Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.   Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,  Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.   Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,   Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.   Біреу малма сапсиды, салып иін,   Салбыраңқы тартыпты жыртық киім.  Енесіне иіртіп шуда жібін,  Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.   .

Күз

Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан, Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.  Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма, Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан. Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай, Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.  Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,  Жапырағынан айрылған ағаш, қурай. Біреу малма сапсиды, салып иін,  Салбыраңқы тартыпты жыртық киім. Енесіне иіртіп шуда жібін, Жас қатындар жыртылған жамайды үйін. .

Әр топ өлеңін мәнерлеп, 2-3 шумағын жатқа оқиды Өлеңнің шығу тарихынан қысқаша мағлұмат беру.
  • Әр топ өлеңін мәнерлеп, 2-3 шумағын жатқа оқиды
  • Өлеңнің шығу тарихынан қысқаша мағлұмат беру.

3. Мәтінде кездескен етістіктердің астын сызу

«Иә, жоқ» әдісі бойынша Әр топ өз өлеңдері бойынша табиғатты суреттеуде қолданылған сөздерді табады

«Иә, жоқ» әдісі бойынша

Әр топ өз өлеңдері бойынша

табиғатты суреттеуде қолданылған сөздерді табады

«Иә, жоқ» әдісі бойынша белгілеу    ашық аспан көкорай шалғын, бәйшешек тойынған мал көңілді қыз-келіншектер жайлаудағы сән-салтанат құстар сайраны мамыражай жаз алаңсыз тіршілік жадыраған шілде айы бұлтты аспан сыйдиған ағаш, қурай жонтиып, семірген мал малма сапсыған жүдеу әйел үй жамаған кедей тұрмысы қайтқан құстар қырдың қара суығы тіршілік қамымен тозған күзеу көрінісі    “ Жаз”өлеңі  “ Күз” өлеңі

«Иә, жоқ» әдісі бойынша белгілеу

  • ашық аспан
  • көкорай шалғын, бәйшешек
  • тойынған мал
  • көңілді қыз-келіншектер
  • жайлаудағы сән-салтанат
  • құстар сайраны
  • мамыражай жаз
  • алаңсыз тіршілік
  • жадыраған шілде айы
  • бұлтты аспан
  • сыйдиған ағаш, қурай
  • жонтиып, семірген мал
  • малма сапсыған жүдеу әйел
  • үй жамаған кедей тұрмысы
  • қайтқан құстар
  • қырдың қара суығы
  • тіршілік қамымен
  • тозған күзеу көрінісі

 

Жаз”өлеңі

Күз” өлеңі

сықырлаған жер қытымыр аяз тоңған мал беті-қолы домбығу қабаттап киінген малшы тоңған құстар қытымыр аяз тіршілік қамы борандай бұрқ-сарқ етіп долдану түрлен ген жер елжіреген күннің көзі төлдеген мал жайраңдасу, сырласу жазға жақсы киінген қыз-келіншек көл жағалай қонған құстар елжіреген күннің көзі тіршілік атаулы оянады қалмайды қыстың сызы  “ Қыс” өлеңі  “ Жазғытұры” өлеңі

  • сықырлаған жер
  • қытымыр аяз
  • тоңған мал
  • беті-қолы домбығу
  • қабаттап киінген малшы
  • тоңған құстар
  • қытымыр аяз
  • тіршілік қамы
  • борандай бұрқ-сарқ етіп долдану
  • түрлен ген жер
  • елжіреген күннің көзі
  • төлдеген мал
  • жайраңдасу, сырласу
  • жазға жақсы киінген қыз-келіншек
  • көл жағалай қонған құстар
  • елжіреген күннің көзі
  • тіршілік атаулы оянады
  • қалмайды қыстың сызы

Қыс” өлеңі

Жазғытұры” өлеңі

Мәтінге сәйкес емес екі ақпаратты белгілеңіз «Жазғытұры» «Күз» А) Беті-қолы домбығып Б) Қара суық қырда жүрсең А) Елжірер күннің көзі Б) Күркіреп жатқан өзенге   «Жаз» «Қыс» А) Шыдамай сырт айналды Б) Бұраңдап ағады су Ә) Көкорай шалғын, бәйшешек В) Бәйшешек жоқ бұрынғыдай

Мәтінге сәйкес емес екі ақпаратты белгілеңіз

«Жазғытұры»

«Күз»

А) Беті-қолы домбығып

Б) Қара суық қырда жүрсең

А) Елжірер күннің көзі

Б) Күркіреп жатқан өзенге  

«Жаз»

«Қыс»

А) Шыдамай сырт айналды

Б) Бұраңдап ағады су

Ә) Көкорай шалғын, бәйшешек

В) Бәйшешек жоқ бұрынғыдай

Жағымды көңіл-күй Жағымсыз көңіл - күй «Жазғытұры»  «Күз»  «Жаз»   «Қыс»

Жағымды көңіл-күй

Жағымсыз көңіл - күй

«Жазғытұры»

«Күз»

«Жаз»

«Қыс»

А ) Бейнефильмде кездескен жалқы есімдерді жазыңдар  Ә) Қандай қардың түрлері бар? Қашан, қайда жауған?   Б) Ең үлкен қар қайда, қашан кездесті?

А ) Бейнефильмде кездескен жалқы есімдерді жазыңдар

Ә) Қандай қардың түрлері бар? Қашан, қайда жауған?

 

Б) Ең үлкен қар қайда, қашан кездесті?

2008 жылы Кенияда бірінші рет қар жауған 1969 жылы Швецарияда қара қар 1955 жылы Калифорнияда жасыл қар Антрактиданың биік тауларында қызыл қар

2008 жылы Кенияда бірінші рет қар жауған

1969 жылы Швецарияда қара қар

1955 жылы Калифорнияда жасыл қар

Антрактиданың биік тауларында қызыл қар

Қырау  Қарлы Қырбық  Мұздақ  Омбы  Өткінші, Сонар  Сүрі  Сіреу  Будақ Ұлпа  Үйме  Үрме Бұршақ Қылау Қиыршық   Ақша  Ала қанат  Сылбыр Анжыр  Боз қырау  Жапалақ  Боз Жылбысқа  Соқыр Көбік  Қара Күпсек .  Күртік .  Ақ Қасат       .

Қырау Қарлы Қырбық Мұздақ Омбы Өткінші, Сонар Сүрі Сіреу Будақ Ұлпа Үйме Үрме Бұршақ

Қылау

Қиыршық

Ақша Ала қанат Сылбыр Анжыр Боз қырау Жапалақ Боз Жылбысқа Соқыр Көбік Қара Күпсек . Күртік . Ақ Қасат

.

Қырау  Қарлы Қырбық  Мұздақ  Омбы  Өткінші, Сонар  Сүрі  Сіреу  Будақ Ұлпа  Үйме  Үрме Бұршақ Қылау Қиыршық   Ақша  Ала қанат  Сылбыр Анжыр  Боз қырау  Жапалақ  Боз Жылбысқа  Соқыр Көбік  Қара Күпсек .  Күртік .  Ақ Қасат       .

Қырау Қарлы Қырбық Мұздақ Омбы Өткінші, Сонар Сүрі Сіреу Будақ Ұлпа Үйме Үрме Бұршақ

Қылау

Қиыршық

Ақша Ала қанат Сылбыр Анжыр Боз қырау Жапалақ Боз Жылбысқа Соқыр Көбік Қара Күпсек . Күртік . Ақ Қасат

.

Абай суреттеген жыл мезгілдерінің қазіргі көрінісі қандай ?   Дала тозған  Дала тозған .  Мал азайған  Ауыл сиреген  Мал азайған  Ауыл сиреген . Ауа ластанған Ауа ластанған  Құс базарын қорықтардан көреміз  Құс базарын қорықтардан көреміз .

Абай суреттеген жыл

мезгілдерінің

қазіргі көрінісі қандай ?

Дала тозған

  • Дала тозған

.

Мал азайған

Ауыл сиреген

  • Мал азайған Ауыл сиреген

.

Ауа ластанған

  • Ауа ластанған

Құс базарын қорықтардан көреміз

  • Құс базарын қорықтардан көреміз

.

Ғылымдағы жаңалықтар   Атом сынығынан  Климаттың өзгеруінен  Браконьерлік  Жалқаулық  Құсбегілік, аңшылық, саятшылықтың  тағылық жолға бұрылуы

  • Ғылымдағы жаңалықтар
  • Атом сынығынан
  • Климаттың өзгеруінен
  • Браконьерлік
  • Жалқаулық
  • Құсбегілік, аңшылық, саятшылықтың

тағылық жолға бұрылуы


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Литература

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Абайды? таби?ат лирикасы

Автор: Курмангалина Миргуль Ахметбековна. .

Дата: 24.01.2016

Номер свидетельства: 282268


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства