План-конспект урока на тему "Кешоков Алим "Сосна"".

Урокым елэжьарЖырыкъ И. Д., 31-нэ еджап1эм адыгэбзэмрэ литературэмрэ и егъэджак1уэщ.

Проектнэ лэжьыгъэ.

7-нэ классым щезгъэк1уэк1а урок.

Темэр: К1ыщокъуэ Алим «Уэздыгъей».

Мурадхэр:

• К1ыщокъуэ Алим и усэ «Уэздыгъейм» щыгъуазэ щ1ын;

• природэм хуэсакъыу, яхъумэу, ф1ыуэ ялъагъуу щытыным хуэущиин;

• къалэ паркым, Хьэтэжьыкъуэ хадэм, ит жыг л1эужьыгъуэхэр зрагъэц1ыхуным къыхуэгъэушын.

Мы урокым щек1уэк1ыр адыгэбзэм нэмыщ1а литературэми, биологиеми, географиеми, информатикэми, рисованиеми епхауэ проэктлэ жьыгъэу согъэхьэзыр. 7-нэ классым и календарнэ-тематическэпланыр щысщ1ым щыгъуэ ди щ1ыналъэм къыщык1 жыг ф1эщыгъэц1эхэр къызыхэщ тхыгъэ зы-т1у хэзгъэхьащ. (Щоджэнц1ык1у А. «Кхъужьей щ1агъым», К1ыщокъуэ А. «Уэздыгъей», «Борэн» усэхэр). Ар а тхыгъэхэр зэпхыжауэ лэжьыгъэ еджак1уэхэм етын папщ1эщ.

Урокым и планыр

I.Урокым хэзышэ дакъикъэ.

Сэлам зэхын, гъэт1ыс1н, урокым и мурадхэм щыгъуазэ щ1ын.

II. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын (К1ыщокъуэ Алим «Борэн»)

(презентацэу уэс куу зытелъ щ1ып1эхэр, уэсукхъуэ къыщрихьэк1хэр иту къэдгъэлъагъуэурэ)

1. Усэм щыщ едзыгъуэ еджак1уэхэм дакъыхуоджэ.Зэпыдогъэури упщ1э ядот:

- Сыт хуэдэ усэм щыщ пычыгъуэ иджыпсту зэхэфхар?

- Хэт ар зытхар?

- Сыт усэм зи гугъу ищ1ыр?

- Сыт хуэдэ художественнэ-изобразительнэ 1эмалхэр къигъэсэбэпа усак1уэм? (зэгъэпщэныгъэ, къэгъэпсэуныгъэ)

2. Усэм еджак1уэ зыбжанэ къыдогъаджэ.

3. Усэм и зы едзыгъуэм нэхъ гулъытэ худощ1:

…Жьыбгъэ, жьыбгъэ, жьыбгъэ гуащ1э,

Щхьэ ныщхьэбэ уета?

Бжей жыг лъэщхэр хыбогъащ1э, бгы бгъуэнщ1агъхэри пкудащ…

- Мы усэ едзыгъуэм сыт хуэдэ жыгым и гугъу щищ1рэ? (бжей)

- Урысыбзэк1э сыт а жыгым зэреджэр? (бук)

- Ар къыщык1ыр дэнэу п1эрэ? (мэзым)

III. Темэщ1эм щыгъуазэ дощ1. К1ыщокъуэ Алим «Уэздыгъей»

(усэр зэрыт напэк1уэц1ыр къызэ1уах, и ф1эщыгъэц1эм йоджэ)

Еджак1уэхэм къызэджэр нэхъ зэхащ1эн, природэ дыкъэзыухъуреихьым и дахагъэр усак1уэм и усэ сатырхэмк1э я нэгу къыщ1ыхьэн папщ1э ,усэм дыкъеджэн ипэ упщ1эхэр ядот:

(упщ1эхэр презентацэу слайдымк1э къыдогъэлъагъуэ)

• Сыт фи нэгу къыщ1эвгъэхьар усэм и ф1эщыгъэц1эм феджа нэужь? Дауэ феплърэ, сыт мы усэр зытеухуар?

• Щ1ымахуэ мэзым фыщы1эну къыфхуихуат зэ? Дауэ къыфщыхъуа? Сыт хуэдэ гупсысэхэм фа1ыгът абы щыгъуэ?

Еджак1уэхэм я гупсысэ зыбжанэм дедэ1уа нэужь яжыдо1э:

- Дэ ди пащхьэм илъщ усак1уэм и усэр. Девгъэплъыт, ц1ык1ухэ, тхак1уэр мэзым и теплъэм зыхуиша гупсысэмрэ ар абы зэрилъагъумрэ и усэ сатырхэм къызэрыхигъэщам.

Усэм дыкъыщеджам и деж, природэм и теплъэр тхак1уэм дахэу къызэригъэлъэгъуэфа художественннэ-изобразительнэ 1эмалхэр къыхыдогъэгъуатэ. А лэжьыгъэр ящ1ын папщ1э еджак1уэхэр гупит1у догуэш (урокым ипэ гуп-гупу лэжьэфын хуэдэу дгъэт1ысауэ щытщ). Япэ гупым усэм къэгъэпсэуныгъэу(олицетворениеу) хэтыр къагъуэт, ет1уанэ гупым зэгъэпщэныгъэу (сравнениеу) хэтыр. Гуп къэс езым гуппашэ хахыжри абы жэуапыр къет.

(егъэджак1уэм къыхигъуэтахэр презентацэу къегъэлъагъуэ)

Къэгъэпсэуныгъэ:

1. Нэпкъ лъагэм тету мэщыгъуэр

2. Егъэш дыкъауэ и дамэр

3. Жыг 1эджэм хэту мэгуф1э

4. Ят1агъуэ нэпкъым ар гуэту

5. Жыгей 1эпл1ак1уэр мэхъущ1э

6. Бжей къуэлэн щхьэгуэр къогубжьыр

7. Зыдохуэпэфыр гъэмахуэм

8. Уэздыгъей лъагэм зегъэщхъри Мыр ныжре1э жыг ипщэм

Зэгъэпщэныгъэ:

1. Жыр таж хужьыбзэр щхьэрыгъыу

2. Шы сокум хуэдэу къудамэр

3. Лъей къуацэ ф1элъу и лъакъуэм

4. Бащлъыкъыу хужьыр уэс пхъашэу

5. Пц1анабзэщ псори гу нэщ1у

6. И щ1ак1уэ щхъуант1эр уолъагъур

7. Ди щыгъын щхъуант1эр щ1эк1уэдыр

8. Щ1алафэ мэзыр щызмыгъащ1эу

Гуп къэс езыхэм къыхагъуэтамрэ егъэджак1уэм еймрэ зрагъапщэ, зыхущыщ1э1амэ къыхагъуэтэж.

(Мыбдежым метапредметнэ лэжьыгъэ хыдолъагъуэ: само осознанное умение совместно работать, осознанное использование речевой структуры – жэуапырз ытыр гупым лидер жыхуа1эу хахырщ)

Къык1элъык1уэу словарнэ лэжьыгъэ идогъэк1уэк1.

• Жыр – сталь, гъущ1 л1эужьыгъуэщ.

• Таж– шлем, пасэрей зауэл1хэмя жыр пы1э.

• Бжей– бук восточный, жыгбыдэлъэпкъщ.

• Лъейкъуацэ– ноговица, лъэдиймрэ лъэгуажьэмрэ щ1игъанэу лъэгупс ф1эк1 лъапэ зыпымыт щыгъын л1эужьыгъуэ.

Мыбдежым мыпхуэдэ лэжьыгъэ еп тхънущ: фэ нэхъ фигу ирихь жыгхэм зэгъэпщэныгъэ, къэгъэпсэуныгъэ къыхуэфхь...

Природэр хъумэн папщ1э щ1эн хуейр, абы зэрыхущытын хуейр жыдогъы1э.(личностнэщ)

IV. Урокыр къызэщ1экъуэжын:

Синквейн. (Кейс – студи –технологиещ1эхэм щыщщ)

1. Уэздыгъей

2. Плъыфэц1эу т1у

3. Глаголу щы

4. Псалъипл1 хъууэ жы1эгъуэ, псалъэуха.

5. Мыхьэнэк1э и гъунэгъу (смысловой синоним)зыпсалъэ.

1.Уэздыгъей.

2.Щхъуант1э, дахэ.

3.Хъумэн, гъэщ1эрэщ1эн,хэсэн.

4. Природэрзыгъэдахэжыг л1эужьыгъуэщ.

5.Жыг.

V. Унэ лэжьыгъэу епт хъунущ(щхьэж игу ирихьыр къыхихыу)

• Усэм сурэт хуэщ1ын, усэр зэгъэщ1эн;

• Къэбэрдей-Балъкъэрым ит жыг л1эужьыгъуэхэм теухуауэ тхылъ ц1ык1у щ1ын;

• Хьэтэжьыкъуэ хадэм ит жыг л1эужьыгъуэхэр къэхутэн…

Мы урокым ипэ къихуэу экскурс паркым ук1уэ хъунущ е а лэжьыгъэр ф1экъабылу къыхэзых еджак1уэм исследовательскэ 1уэхугъуэ иригъэк1уэк1 хъунущ (биолог, географ, информатикхэр зыдэгъэлэжьэн).

VI. Оценкэ яхудогъэув.

Мы урокым, зэрыфлъагъущи, гъэзэщ1а щохъу предметнэ, личностнэ, метапредметнэ 1уэху бгъэдыхьэк1эхэр.

4