?аза? ?дебиеті п?нінен «Жа?а достар» та?ырыбына арнал?ан ?ыс?а мерзімді саба? жоспары

Аты, тегі, әкесінің аты мен жұмыс орыны	КММ Үміткер орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Жакыбаев Махамбет Қабдылғаниұлы	Пәні: қазақ әдебиеті	Сыныбы: 5-сынып
Сабақтың тақырыбы:	Ғ. Мүсірепов «Жаңа достар»
Мақсаты:	Оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру. Сұраққа толық, дұрыс жауап беруге, өз ойларын дәл жеткізуге, әңгімедегі негізгі ойды таба білуге үйрету.
Күтілетін нәтиже: (қысқа мерзімді жоспар)	Дүниетанымдық көзқарастарын тереңдету. Білімге деген құмарлықтарын, талпыныстарын арттыру. Тапқырлыққа баулу. Шығармашылық қабілеттерін, сөздік қорларын дамыту.
Табыс критерилері:
Негізгі идеялар:
Оқулық:	Алматы «Атамұра» 2010 ж. Ә. Дайыр, Қ. Айтқалиев, Ш. Беркімбаева, Г. Құрманбай

Сабақтың барысы: 

І. Қызығушылықты ояту

ІІ. Мағынаны тану

ІІІ. Ой – толғаныс

І. Қызығушылықты ояту. Ұйымдастыру.

ІІ. Оқушыларды түгендеу, сабаққа дайындықтарын тексеру.

Ғ.Мүсіреповтің өмірі мен шығармашылығын, «Жаңа достар» әңгімесін оқып келу.  

Оқушылар үш топқа бөлінеді. 

Дискуссиялық карта ІІІ топқа 5 сұрақтан берілген, олар қолдарындағы жауап парағына «иә» немесе «жоқ» деп жауап береді.

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының

іс-әрекеті

Бағалау

МАН, оқулық

Формативтік

(қалыптастырушы)

Суммативтік (жиынтық)

3 мин.

Топтарға бөлу

Қағаз қиындылары

«Дос туралы жыр»

әнінің жолдарынан

құрылған шумақ арқылы

топқа бөліну.

Оқушылар осы өлең жолдарына байла-нысты бөлінеді.

І. «Ұлағат» тобы

Күн

ІІ. «Шапағат» тобы

ІІІ. «Мейірім» тобы

Ай

2 мин.

«Ақ тілек» түрлі-түсті

стикерлерге әр түрлі сөздер жазылады да оқушыларға тараты-лып беріледі.

Оқушылар өздерінің оң жақтарындағы құрбыларына

стикердегі сөзді қатыстырып тілек айтады.

(Ай, күн, жұлдыз)

Жұлдыз

10 мин.

Кіріспе. Ғ. Мүсірепов туралы мәліметті слайд арқылы көрсету.

Топқа жалпы сұрақ қойылады.

1.«Жаңа достар» әңгімесі қандай сөздермен басталады?

(...Жайықты өрлей, әр бұтаны тасаланып, алыстан ыңыранғаны естіліп жатқан Каспийге қарай құлап келемін).

Миға шабуыл

Өз ойларын ортаға салады.

13 мин

Топтық жұмыс.

  І «Ұлағат» тобы

Қайроштың басынан кешкендері

ІІ «Шапағат» тобы

Жаңа достар Бораш пен Шеген

 ІІІ «Мейірім» тобы.

Әңгімедегі абзал аналар

Жер-су атаулары

Постер арқылы қорғайды.

Постерді галереяға іледі.

Смайликтер арқылы топтар бір-бірін бағалайды.

жұмыс жоғары деңгейде өтті;

жұмыс орта деңгейде өтті;

жұмыс төмен деңгейде өтті.

Оқулық, флепчарт, маркерлер

12 мин.

Дискуссиялық карта ІІІ топқа 5 сұрақтан берілген, олар қолдарындағы жауап парағына «иә» немесе «жоқ» деп жауап береді.

Оқушылар қолдарындағы жауап парағына «иә» немесе «жоқ» деп жауап береді.

Смайликтер арқылы

А4 қағазы, маркер

2 мин.

Достық туралы мақал-мәтелдер айту.

1.Бораш қандай бала? (Аққұба ғана,

қағылез, қыз мінезді бала).

2.Қайроштың аяғына білінген нәрсе не?

(түйенің қабырғасы).

3.Айдынғалидың лақап аты (Айдаш)

4.Шегеннің берген ақылы:

1.Алтын жатса алмаймыз.

2.Өтірік айтпаймыз.

3.Қуана білу, мұңая білмеу.

Оқушылардың білімі сараланып

Марапатталады.

Үйге тапсырма. «Менің досым»

тақырыбына шығарма жазу.

Тақтаға «Білім кірпіші» ілінеді.

Алған әсерлерін

«Білім кірпішіне» жазады.

Кері байланыс

Білім кірпіші

Мұғалімнің белгілері / Рефлексия:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________

Мұғалім:

І «Ұлағат» тобы сұрақтары

1.Ғ.Мүсірепов 1902 жылы дүниеге келді ме?

2.Әңгіме «Екі ақсақ,бір желаяқ – үш боздақ, енді базарға қарай бет алдық» деп басталады ма ?

3.«Жаңа достар» «Қазақ солдаты» романынан үзінді ме ?

4.Мен қазір ондамын...Бұл Шегеннің сөзі ме ?

5.Оның болмайды, Костия! Оқу керек деген Шеген бе?

ІІ «Шапағат» тобы сұрақтары

1.Ғ.Мүсірепов Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданында дүниеге келген бе?

2. «Оқимын десең, оқи ғой күнім! Әкеңнің де бір арманы оқу боп өтіп еді» - деген Мария апайдың сөзі ме ?

3.Әңгімеде Ұлы Отан соғысы кезеңіндегі Балалар өмірі суреттеле ме?

4. «Қазақ батыры» «Қазақ солдаты»романының бұрынғы атауы ма?

5. Жас милиционер маған темекі ұсынып еді, мен алдым да, ортасынан бір сындырып лақтырып жібердім. Шегеннің сөзі ме, Бораштың сөзі ме?

ІІІ «Мейірім» тобы сұрақтары

1.Ғ.Мүсірепов әңгіме жазудың Бейімбеттен кейінгі шебері ме ?

2.Зытып келем, зытып келем. Артыма қарай – қарай зытам... әңгіме осылай аяқтала ма ?

3. Балалар тамақ табу үшін базар халқына өнер көрсетті ме ?

4. Қайрош бейнесі Кеңес Одағының батыры Қайырғали Смағұлов бейнесі ме?

 5.Қайрош шешесімен бірге ауылға қайтып кетті ме ?

1. Қызығушылығын ояту. «Бәрін білгім келеді?» ойыны
   Тест сұрақтар:
   1. Ғ. Мүсірепов қай жылы дүниеге келді? 1902ж
   2. Ақын қай жерде дүниеге келді? Солтүстік Қазақстан
   3. Ғ. Мүсірепов пьесасы қайсысы? Қыз Жібек
   4. Қайрош шешесімен бірге ауылға кетпей неге балалар үйінде қалды? Оқығысы келді.
   5. Қайрош кімнің прототипі? Қайырғали Смағұлов
   6. Ол кезде қай жыл бейнеленген? 1941ж
   7. Қайрош нешеге дейін санау білді? 2887
   8. Шеген неше өсиет айтты? 3
   9. Қайрош қандай бала? Талапты.
   10. Шеген не себепті үйден кетті? Молдада оқымау үшін
   11. Бораш қандай бала? Қыз мінезді
   12. Шеген Қайроштың аяғы ауырғанда не істеді? Йод пен май жақты.
   13. Борашты өгей шешесі неден құлатып жіберді? Қораның төбесінен.
   14. Бораштың аяғын не кесіп кетті? Соқа.
   15. Олар қандай достар? Адал
   16. «Салқын сарай» үйлері неден жасалған? Үңгір ішінен.
   17. Балалар үйінде неше бала тәрбиеленді? 50
   18. Тәрбиеші апай кім? Мария апай
   19. Тәрбиеші анасына не ұсынды? Шай.
   20. Қайроштың ағасы кім? Айдаш
   21. Қай теңіз бейнеленген? Каспий.
   22. Шеген ең алдымен адамға не керек деді? Бас.
   23. Балалар күнкөріс жолында не істеді? Өнерлерін көрсетті.
   24. Ақын неше жасында қайтыс болды? 83ж.
   25. Қайрош қалаға не үшін қашты? Сиыр бақпау үшін.
   
   2. Мағынаны тану.

Композициялық құрылымы:
1. Шығарманың басталуы – Қайроштың қалаға қашуы
2. Шығарманың байланысы – Қайроштың Шегенмен, Борашпен танысуы, достасуы
3. Шығарманың дамуы – Тамақ табу үшін базар халқына өнер көрсетуі
4. Шығарманың шиеленісуі – Милиционердің балаларды қууы.
5. Шығарманың шарықтау шегі - Қайрошты балалар үйіне тапсыруы.
6. Шығарманың аяқталуы – Қайырғалидің балалар үйінде қалуы, оқуға ниет білдіруі.

• Оқулық бойынша Ғ. Мүсіреповтың өмірі жайлы жоспар бойынша әңгімелеу.
1. 1902 жылы Солтүстік Қазақстан облысы Жамбыл ауданында туған.
2. Ғабит ауыл ақсақалдарына «Қыз Жібек», «Қобланды батыр», «Ер Тарғын» жырларын оқып беріп, жаттап алған.
3. Әңгіме жазудың шебері.
4. Пьесалары: «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баян сұлу», «Амангелді».
5. Романдары: «Оянған өлке», «Қазақ солдаты». т.б.

VІ. Түсінік тексеру:
Сұрақ – жауап

1. Шығарма оқиғасы кімнің атынан баяндалады?
2. Роман қай кездегі өмірді суреттеп отыр?
3. Қайрош қалаға кіммен және неге қашып келеді?
4.Жайық өзені, Каспий теңізі көріністері мен Қайроштың көңіл күйінде қандай ұқсастық бар?
5.Шеген мен Бораштың сыртқы кескін – келбетін, мінез – құлқын, іс – әрекетін, тұрмыс – жайын суреттейтін көріністерді мәтіннен табыңдар.

6.Шегеннің портретін ашу үшін жазушы қандай теңеулерді қолданған?
7. Шеген Қайрошқа неліктен сеніммен қарайды, оған қандай қамқорлық жасалды, қандай шарт қойды?

8. Балалар күнкөріс жолында не істеді?
9. Қайрош балалар үйіне қалай әкелінді?
10. Қайрош ана құшағында қандай шаттық сезімге бөленді?
11. Қайрош шешесімен бірге ауылға қайтып кетпей, неге балалар үйінде қалды?

12. Ол нені арман етеді? Апасы оған қандай аманаттар тапсырды?
13. Шығарманы ең басты – басты мәселелер бойынша бөлімге бөліп, әр бөлімге лайық ат қойыңдар.
14. Шығармада жазушы қолданған мақал – мәтелдерді дәптерлеріңе теріп жазыңдар.

15. Осы нақыл сөздердің оқиғаға қандай қатысы бар екенін анықтаңдар.
16. Жазушының табиғатты суреттеу шеберлігіне көңіл аударыңдар.

Сұрақтар	Жауаптары
Ғ.Мүсірепов қай жылы дүниеге келді?	1902ж.
Ақын қай жерде дүниеге келді?	Солтүстік Қазақстан
Ғ. Мүсірепов пьесасы қайсы?	Қыз Жібек
Қайрош шешесімен бірге ауылға кетпей неге балалар уйінде қалды?	Оқығысы келді
Қайрош кімнің прототипі?	Қайырғали Смағұлов
Ол кезде қай жыл бейнеленген?	1941ж.
Қайрош нешеге дейін санау білді?	2887
Шеген неше өсиет айтты?		3
Қайрош қандай бала?		Талапты
Шеген не себепті үйден кетті?		Молдада оқымау үшін
Бораш қандай бала?		Қыз мінезді
Шеген Қайроштың аяғы ауырғанда не істеді?		Йод пен май жақты
Борашты өгей шешесі неден құлатып жіберді?		Қораның төбесінен
Бораштың аяғын не кесіп кетті?		Соқа
Олар қандай достар?		Адал
«Салқын сарай» үйлері неден жасалған?		Үңгір ішінен
Балалар үйінде неше бала тәрбиеленді?		50
Тәрбиеші апай кім?		Мария апай
Тәрбиеші анасына не ұсынды?		Шай
Қайроштың ағасы кім?		Айдаш
Қай теңіз бейнеленген?		Каспий
Шеген ең алдымен адамға не керек деді?		Бас
Балалар күн көріс жолында не істеді?		Өнерлерін көрсетті
Ақын неше жасында қайтыс болды?		83ж.
Қайрош қалаға не үшін қашты?		Оқу үшін