Alisher Navoiy "Kelmadi", "Qaro ko'zim" g'azallari tahlili

Mavzu: A.Navoiy. “Kelmadi”, “Qaro ko`zim” g`azallari tahlili

Darsning maqsadi:

a)ta`limiy:“Kelmadi”, “Qaro ko`zim ” g`azallari badiiyati haqida

bkmlar hosil qilish;

b)tarbiyaviy: o`quvchilar qalbida ona-Vatanga muhabbat

tuyg`usini tarbiyalash;

d)rivojlantiruvchi: og`zaki va yozma nutqni o`stirish.

Dars tipi :Yangi bilim beruvchi

Dars turi: Odatdagi

Dars usuli: Induktiv

Dars metodi: Savol-javob

Dars jihozi : Darslik

Darsning borishi

1.Tashkiliy qism

2.Asosiy qism

Takrorlash

1.Alisher Navoiy qachon qayerda tug`ilgan?

2. Alisher Navoiyning hayoti qanday kechgan?

3. Husayn Boyqaroning taxtga chiqishi Alisher navoiy hayotida

qanday rol o`ynadi?

4. “Muqarrabi shohiy” unvoning ma`nosi va vakolati qanday?

5. Alisher navoiyning “O`zbekiston Milliy bog`i” da o`rnatilgan

haykali peshtoqida qanday misralar bitilgan?

6.Kim Alisher Navoiyga nisbatan “ko`p va xo`b” atamalarini

qo`llaydi?

7. Alisher Navoiy qalamiga mansub asarlardan 13 tasini sanab

bering.

“Kelmadi” radifli g`azali tahlili:

Hajmi:7 bayt 14 misra

Qofiyalanish tartibi: a-a b-a d-a e-a f-a g-a h-a

Vazni: Ramali musammani mahzuf(yoki maqsur)

Foilotun –foilotun-foilotun-foilun(yoki foilon)

_V_ _ /_ V _ _ / _ V _ _/ _ V _

Matla`: Kecha kelgumdir debon ul sarvi gulro` kelmadi,

Ko`zlarimg`a kecha tong otquncha uyqu kelmadi.

Maqta`:Ey Navoiy, boda birla xurram et ko`ngling uyin,

Ne uchunkim boda kelgan uyga qayg`u kelmadi.

Begona bayt:Tolibi sodiq topilmas, yo`qsa kim qo`ydi qadam,

Yo`lg`akim , avvalqadam ma`shuqe o`tru kelmadi.

Qofiyadosh so`zlar:

Gulro` (tojikcha) Uyqu

Badxo`(tojikcha) Qorong`u

Kulgu Su(v)

O`tru Qayg`u

Radif : kelmadi

Rindona g`azal .G`azalning har bir baytida tazod san`ati qo`llangan

Alisher Navoiyning bu g`azaliga bastalangan kuy “Munojot” nomi bilan mashhur.Abdulla Oripov g`azal va unga bag`ishlangan kuyga atab “Munojotni tinglab” nomli she`r yozgan

“Qilg`il ” radifli g`azali tahlili

Hajmi: 8 bayt 16 misra

Qofiyalanish tartibi: a-a b-a d-a e-a f-a g-a h-a i-a

Matla`: Qaro ko`zum kelu mardumlig` emdi fan qilg`il,

Ko`zum qarosida mardum kibi vatan qilg`il

Maqta`: Navoiy, anjumane ichra shavqi jon aro tuzsang

Aning boshoqliq o`qin sham`i anjuman qilg`il

Begona bayt: Yuzida terni ko`rib o`lsam,ey rafiq, meni

Gulob birla yuv-u , gul bargidin kafan qilg`il

Qofiyadosh so`zlar:

Fan -arabiy so`zVatan-arabiy so`z

Rasan - arabiy so`z Kafan –arabiy so`z

Ko`hkan-forsiy Shikan-forsiy so`z

Anjuman –forsiy so`z tikan –o`zbekcha so`z

G`azalning 4 baytida “Ko`hkan” so`zi orqali talmeh san`ati qo`llangan.

Mustaqil tahlil qilish uchun “Bo`ldum sanga radifli ” g`azali

Uyga vazifa:

G`azallarni yodlash