Таби?ат – бізді? тамырымыз, бізді? ?мірімізді? бастауы.

Таби?ат – бізді? тамырымыз, бізді? ?мірімізді? бастауы.

(музыкалы?-?деби кеш)

Ма?саты: О?ушыларды жерді? ?адірін, байлы?ты ба?алай білуге, ту?ан таби?атты с?юге ж?не ?ам?орлы?, жанашырлы? сезімге баулу, о?ушыларды? таби?ат ж?нінде ой-?рісін ке?ейту; таби?атын с?йе білуге, оны ?ор?ау?а т?рбиелеу.

1 о?ушы: Адамны? таби?ат?а сар?ылмас байлы? деп ?арауы таби?и ортадан тепе-те?дікті? б?зылуына жол береді. Т?рліше таби?ат ?ор?ау ?йымдары ??рылып, ?о?амдык акциялар ?йымдастырылуда, ?орша?ан ортаны ?ор?ау туралы за?дар шы?арылуда.

2о?ушы

Таби?аттан бабамыз ала берген секілді,

Дарханды?ты ?аза??а дала берген секілді.

Еркелікті ерікті желден ал?ан секілді,

М?лдірлікті к?гілдір к?лден ал?ан секілді,

- деп а?ын а?амыз жырла?андай таби?ат тазалы?ын са?тайтын да, ластайтын да адам.

2 о?ушы:

Киеліге жоламас к?йе деген.

Жерін, елін, Отанын с?йетіндер

Е? алдымен б?л с?зді с?йеді екен.

Тірі н?рсе - ш?п деген, к?гал деген,

К?кті ж?лса болады обал деген.

Ата-анамыз жыланды ?йге кірген

А? с?т ??йып басына "жо?ал" деген.

2-о?ушы: Таби?ат ол бізді ?орша?ан орта: аспан, ай, к?н, ж?лдыз, ауа, к?нні? к?зі, жылуы, ?зен, к?л, жары?. Таби?ат - байлы?ты? к?зі. Таби?ат - к?ллі тіршілік атаулыны? ??тты ?о?ыс-мекені, алтын ?я тал бесігі! Сонды?тан адам таби?аттан ?з керегін ?ана алып, ?ал?анына еш уа?ытта зиян тигізбеген.

1 о?ушы Хал?ымызды? ма?танышы болып саналатын ?алым, этнограф, зерттеуші Ш.У?лиханов былай деп жазды: "Таби?ат пен адам! ?зі?із айты?ызшы, тіршілікте одан ?ажап, олардан к?пия не бар? ?аза?та д?ниеге ?лкен м?н береді. Таби?атта?ы кейбір жануарлар мен ??старды, к?шпелі т?рмыс?а ?атысты заттарды киелі деп ?астерлейді. Осы атал?андарды ??рмет т?ту адам баласына байлы? пен ба?ыт, ??т ?келеді деп санайды". ?арлы?аш, а??у, ?лар сия?ты ??старды жа?сылы?ты? жаршысы, ба?ытты? бастамасы, игілікті? иесі деп ?ясын б?збау?а, балапандарын жою?а немесе ?здерін ?лтіруге р??сат етпеген.

2 о?ушы: Ту?ан жер мен ?зі?мен ?зектеспін,

?инал?анда дем беріп к?мектесті?.

Табанымда ту?ан жер табы ?алып,

Топыра?ы?нан н?р алып ?зі?де ?стім.

1о?ушы: Ту?ан жер бастауысы? ?негені?,

Мен уы?ы?мын басында керегені?.

?алайша ?мытамын мен Анамны?

Бесігіме ?лдилеп б?легенін.

2о?ушы: Т??іріме бас иіп ба?ынамын,

Ту?ан жерді а?саймын, са?ынамын.

Ту?ан жер деп со?ады ж?регім де,

Басымды иіп, алдына табынамын.

Катя «Ту?ан жер» ?. Аманжолов.

1 о?ушы: Ажарлы ту?ан ?лкем атырабым,
Жай?алт?ан жасыл ?лем жапыра?ын.

Тіршілік атаулы?а н?рін берген -
Ол сені? ?асиетті топыра?ы?.

2 о?ушы: Елбасы Н?рс?лтан Назарбаевты? 2030 жыл?а дейінгі стратегиялык даму ба?дарламасында "?орша?ан ортаны ластау?а, экологиялы? ?алыпты жа?дайды б?лдіруге жол бермеуге зор к??іл б?лінгендіктен о?ушылар?а экологиялык білім беріп, таби?атты ?ор?ау?а т?рбиелеу – б?гінгі к?ннін кезек к?ттірмейтін ?зекті м?селелеріні? бірі"деген.

1о?ушы: Акындар таби?атты ана?а те?еген. Таби?ат мейірімді ана сия?ты, ?зіндегі барды адам?а, жан-жануарлар?а береді. Таби?ат – адам ?мір с?рер тіршілік етер ортасы.Онсыз ?мір жо?.Міне, осы таби?ат к?ріністерін, о?ан б?лінген ?аза? даласында?ы ?мірді, т?рмыс-халді суреттеуге талай а?ын ?ле? жаз?ан.

2 о?ушы «Абайды? таби?ат лирикасы, ?сіресе, жылды? т?рт мезгілін суреттейтін ?ле?дері – к?шті а?ынды? шеберлікпен, зор м?дениетпен жазыл?ан аса с?лу, сырлы жырлар. К?ктем: «Жай?ал?ан г?л – б?йшешекті», «к?корай шал?ыны» мен «к?ркіреген ?зені» бар, тамылжып т?р?ан «шыбынсыз жаз» да сонда, а? кірпік бораны мен ?скірік аязы бар, ?ылышын с?йреткен ?ырау ?ытымыр с?с к?рсетіп, ?йнекті торлап, г?лі сол?ын, сар?ыш даласын шы? бас?ан, с?р?ылт к?з де сонда.

1о?ушы:

Таби?ат ?сем ?ыста да,

Со?ар боран-б?ркасын.

Ак мамы??а орайды

?рбір б?та?, б?тасын.

Вова «?ыс» Абай

2о?ушы:

Таби?ат ?сем к?ктемде,

Жайнап жасыл желектер.

Г?лдер ша?ы жеткенде

?ш?ан, мойыл, жидектер.

Кретов А. «Жаз?ыт?ры»

1о?ушы:

Таби?ат ?сем жазда да,

Маужырап бір бал?иды.

Ауа да ыссы, таза да,

Шайыр иісі а??иды.

Аккузин А. «Жаз»

2о?ушы:

Таби?ат ?сем к?зде де,

Жерге алтындай жар?ырап,

Б?та?ында к?ктерек

Т?гіледі жапыра?.

Московская К. «К?з»

?н: "Желсіз т?нде жары? ай. ".

1о?ушы:

Кешкілік пе, к?ндіз бе,

?сіп т?р?ан г?лді ?збе.

Ту?ан жерді дала?а

Таста?алы ж?рміз бе?

?зіп алса? сен бір г?л,

?зіп алсам мен бір г?л,

Не ?алады си?ынан

?ызыл-жасыл жерді? б?л?

2о?ушы:

Адам мына д?ниеде ?мір с?ргені ?шін е? алдымен таби?ат?а ?арыздар. Таби?ат деген - ?орша?ан орта, сан тау мен к?гілдір к?лдері?, сы?сы?ан ормандары?. ?ара жер ырысын, суы мен ауасын б?лдап сатса ?айтер едік? Таби?ат ананы? мейірімі ?ша?- те?із.?демі ?лкені? бірі – К?кшетау ?лкесі. Енді Ілияс Жанс?гіров аталары?ны? «К?кшетау» ?ле?ін ты?дау?а кезек береміз.

Костяной В. «К?кшетау» Ілияс Жанс?гіров

1 о?ушы Б?рын?ы заманда ата-бабаларымыз бір жерден екінші бір жерге ?оныс аударып, к?шіп-?онып мал ба?ып, жайлау да киіз ?й тігіп, ауысып ж?рді. ?аза?тар мал ба?ып, ?ш ай, ?ш к?н болатын ?лкеге дейін малын ба?ып бар?ан. Шырайлы – ш?бі ш?йгін жерді жайлау деп ата?ан. Назарлары?ыз?а

а?ын М??а?али Ма?атаевті? ?ле?іне жазыл?ан «Сарыжайлау» ?нін Т?леубеков Н?рбек орындайды. /?н «Саржайлау»/

2 о?ушы С?кен лирикасыны? ?зіндік сыр-сипаты алуан т?рлі. Ту?ан жерге с?йіспеншілік, таби?ат к?ріністері мен ??былыстары, махаббат сырлары, са?ыныш сазы, мезгіл суреттері, а?-??сты аялау, ана-бала с?йіспеншілігі — а?ын лирикасыны? басты та?ырыптары.
Ол, ?сіресе, таби?атты жан-ж?регімен н?зік сезініп, с?йіне жырлады.

«Дала» С. Сейфуллин Прокопчук В.

А?ынны? ?йгілі "К?кшетау" поэмасы ?аза? жеріні? е? бір к?ркем, с?улетті ??іріні? естен кетпес мынандай керемет с?лу суреттерінен басталады:

Катя Крючкова «К?кшетау» С. Сейфуллин
Ар?аны? кербез с?лу К?кшетауы,
Дамылсыз с?лу бетін жу?ан жауьн.
Жан-жа?тан ертелі-кеш б?лттар келіп,
Ж?реді біліп кетіп есен-сауын.
Сексен к?л К?кшетауды? саясында,
?р?айсысы алтын кесе аясында.
Ауасы-дертке дауа, ж?пар исі,
К?кірек ?анша ж?тса, тоясы? ба?
М?п-м?лдір Бурабайды? суы к?міс,
К?ргенде шарша?ан жан алар тыныс.
Мінбелеп ?оршала?ан шымылды?тай,
?ара?ай, ?айы? менен ?алы? жыныс.
Ыр?ал?ан к?кке байлап ?ара?айы,
?асында к?к желекті ?ппа? ?айын.
Жібектей желмен шарпьш т??іректі,
Бал?ытып мас ?ылады иіс майы.
?ара?ай биік шы?ды ?ияла?ан,
Еш адам оны барып ?ия алма?ан.
Ша??ылдап тау жа??ыртып, шы??а ?онып
Жал?ыз-а? к?к ?аршы?а ?яла?ан.
К?кпе?бек шы? басынан м?нар кетпес,
Басына атса?-да?ы о?ы? жетпес.
Бір ж?тса? К?кшетауды? ж?парынан
?лгенше к?кірегі?нен ??мар кетпес.
Енді ?асым а?амызды? «К?кшетау» ?ле?ін ты?дап к?релік Вова - Саша

Катя : (Кадыр Мырзалиевті? "?ызыл кітап " поэмасынан ?зінді ты?далады.)

?ызыл, жасыл зер ??ді ?айлы т?р.

Тотыларды? музейде талайы т?р.

Адамдарды? алдында

А?ыр?ы рет ыш?ынды да к?з ж?мды жабайы т?р.

Соны ойласа?, к?рсініп со?ады жел.

?кінішті? мылты?ын о?тады шал.

Сол?-сол? етіп опат бол?ан

Перзенттерін еске алып жылайды жер

Одан керіп талас?аннан не таппа? ??лан-керік?

Жо?алт?анды жо?та?ан ж?н бол?анмен

Жо?алтпа?ан жа?сыра? одан г?рі.

2 о?ушы Жасыл желекті а?аштарды, ?сем г?лдерді, м?лдір б?ла?тарды, сайра?ан ??старды, жан-жануарларды ?ор?а?дар! Жер - сені? аяулы бесігі?. Осы жер ?стінде ашты? сен тіршілікті? есігін. Б?кіл тіршілікке жер ?лкен ?ара ша?ыра?. Сонды?тан да сен ?з ту?ан жерінді, оны? таби?атын ?ор?ай біл.

1 о?ушы:

Жаратылыс деген е? ізгі анадан,
Ту?аннан со? н?р алып т?з даладан,

Жалбарына бастады таби?ат?а

Таби?атты? за?дарын б?з?ан адам

Таби?атты ?ор?ау - б?рімізді? борышымыз. ?йткені ?азір те?ізіміз тартыл?ан, орманымыз кесіліп, ??нарлы жерлеріміз сортанданып ?алды. Осыны? б?ріне кім кін?лі? ?рине, адам. Б?ріне адамдарды? ракымсыз істерінен, кешегі таби?атты? уылжы?ан тамаша кездерінде ?мір с?рген ата-бабаларымызды? ескертпелерін орындама?анынын кесірінен десек те болады.Таби?атты аялап, ?орша?ан ортаны ?ор?ай білейік!

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Таби?ат – бізді? тамырымыз, бізді? ?мірімізді? бастауы. »

Кешкі мектеп

өткізген : Абеуова Ж.Т.

Жезқазған

Табиғат – біздің тамырымыз, біздің өміріміздің бастауы.

(музыкалық-әдеби кеш)

Мақсаты: Оқушыларды жердің қадірін, байлықты бағалай білуге, туған табиғатты сүюге және қамқорлық, жанашырлық сезімге баулу, оқушылардың табиғат жөнінде ой-өрісін кеңейту; табиғатын сүйе білуге, оны қорғауға тәрбиелеу.

1 оқушы: Адамның табиғатқа сарқылмас байлық деп қарауы табиғи ортадан тепе-теңдіктің бұзылуына жол береді. Түрліше табиғат қорғау ұйымдары құрылып, қоғамдык акциялар ұйымдастырылуда, қоршаған ортаны қорғау туралы заңдар шығарылуда.

2оқушы

Табиғаттан бабамыз ала берген секілді,

Дархандықты қазаққа дала берген секілді.

Еркелікті ерікті желден алған секілді,

Мөлдірлікті көгілдір көлден алған секілді,

- деп ақын ағамыз жырлағандай табиғат тазалығын сақтайтын да, ластайтын да адам.

2 оқушы:

Киеліге жоламас күйе деген.

Жерін, елін, Отанын сүйетіндер

Ең алдымен бұл сөзді сүйеді екен.

Тірі нәрсе - шөп деген, көгал деген,

Көкті жұлса болады обал деген.

Ата-анамыз жыланды үйге кірген

Ақ сүт құйып басына "жоғал" деген.

2-оқушы: Табиғат ол бізді қоршаған орта: аспан, ай, күн, жұлдыз, ауа, күннің көзі, жылуы, өзен, көл, жарық. Табиғат - байлықтың көзі. Табиғат - күллі тіршілік атаулының құтты қоңыс-мекені, алтын ұя тал бесігі! Сондықтан адам табиғаттан өз керегін ғана алып, қалғанына еш уақытта зиян тигізбеген.

1 оқушы Халқымыздың мақтанышы болып саналатын ғалым, этнограф, зерттеуші Ш.Уәлиханов былай деп жазды: "Табиғат пен адам! Өзіңіз айтыңызшы, тіршілікте одан ғажап, олардан кұпия не бар? Қазақта дүниеге үлкен мән береді. Табиғаттағы кейбір жануарлар мен құстарды, көшпелі тұрмысқа қатысты заттарды киелі деп қастерлейді. Осы аталғандарды құрмет тұту адам баласына байлық пен бақыт, құт әкеледі деп санайды". Қарлығаш, аққу, ұлар сияқты құстарды жақсылықтың жаршысы, бақыттың бастамасы, игіліктің иесі деп ұясын бұзбауға, балапандарын жоюға немесе өздерін өлтіруге рұқсат етпеген.

2 оқушы: Туған жер мен өзіңмен өзектеспін,

Қиналғанда дем беріп көмектестің.

Табанымда туған жер табы қалып,

Топырағыңнан нәр алып өзіңде өстім.

1оқушы: Туған жер бастауысың өнегенің,

Мен уығыңмын басында керегенің.

Қалайша ұмытамын мен Анамның

Бесігіме әлдилеп бөлегенін.

2оқушы: Тәңіріме бас иіп бағынамын,

Туған жерді аңсаймын, сағынамын.

Туған жер деп соғады жүрегім де,

Басымды иіп, алдына табынамын.

Катя «Туған жер» Қ. Аманжолов.

1 оқушы: Ажарлы туған өлкем атырабым,
Жайқалтқан жасыл әлем жапырағын.

Тіршілік атаулыға нәрін берген -
Ол сенің қасиетті топырағың.

2 оқушы: Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың 2030 жылға дейінгі стратегиялык даму бағдарламасында "Қоршаған ортаны ластауға, экологиялық қалыпты жағдайды бүлдіруге жол бермеуге зор көңіл бөлінгендіктен оқушыларға экологиялык білім беріп, табиғатты қорғауға тәрбиелеу – бүгінгі күннін кезек күттірмейтін өзекті мәселелерінің бірі"деген.

1оқушы: Акындар табиғатты анаға теңеген. Табиғат мейірімді ана сияқты, өзіндегі барды адамға, жан-жануарларға береді. Табиғат – адам өмір сүрер тіршілік етер ортасы.Онсыз өмір жоқ.Міне, осы табиғат көріністерін, оған бөлінген қазақ даласындағы өмірді, тұрмыс-халді суреттеуге талай ақын өлең жазған.

2 оқушы «Абайдың табиғат лирикасы, әсіресе, жылдың төрт мезгілін суреттейтін өлеңдері – күшті ақындық шеберлікпен, зор мәдениетпен жазылған аса сұлу, сырлы жырлар. Көктем: «Жайқалған гүл – бәйшешекті», «көкорай шалғыны» мен «күркіреген өзені» бар, тамылжып тұрған «шыбынсыз жаз» да сонда, ақ кірпік бораны мен үскірік аязы бар, қылышын сүйреткен қырау қытымыр сұс көрсетіп, әйнекті торлап, гүлі солғын, сарғыш даласын шық басқан, сұрғылт күз де сонда.

1оқушы:

Табиғат әсем қыста да,

Соғар боран-бұркасын.

Ак мамыққа орайды

Әрбір бұтақ, бұтасын.

Вова «Қыс» Абай

2оқушы:

Табиғат әсем көктемде,

Жайнап жасыл желектер.

Гүлдер шағы жеткенде

Ұшқан, мойыл, жидектер.

Кретов А. «Жазғытұры»

1оқушы:

Табиғат әсем жазда да,

Маужырап бір балқиды.

Ауа да ыссы, таза да,

Шайыр иісі аңқиды.

Аккузин А. «Жаз»

2оқушы:

Табиғат әсем күзде де,

Жерге алтындай жарқырап,

Бұтағында көктерек

Төгіледі жапырақ.

Московская К. «Күз»

Ән: "Желсіз түнде жарық ай... ".

1оқушы:

Кешкілік пе, күндіз бе,

Өсіп тұрған гүлді үзбе.

Туған жерді далаға

Тастағалы жүрміз бе?

Үзіп алсаң сен бір гүл,

Үзіп алсам мен бір гүл,

Не қалады сиқынан

Қызыл-жасыл жердің бұл?

2оқушы:

Адам мына дүниеде өмір сүргені үшін ең алдымен табиғатқа қарыздар. Табиғат деген - қоршаған орта, сан тау мен көгілдір көлдерің, сыңсыған ормандарың. Қара жер ырысын, суы мен ауасын бұлдап сатса қайтер едік? Табиғат ананың мейірімі ұшаң- теңіз.Әдемі өлкенің бірі – Көкшетау өлкесі. Енді Ілияс Жансүгіров аталарыңның «Көкшетау» өлеңін тыңдауға кезек береміз.

Костяной В. «Көкшетау» Ілияс Жансүгіров

1 оқушы Бұрынғы заманда ата-бабаларымыз бір жерден екінші бір жерге қоныс аударып, көшіп-қонып мал бағып, жайлау да киіз үй тігіп, ауысып жүрді. Қазақтар мал бағып, үш ай, үш күн болатын өлкеге дейін малын бағып барған. Шырайлы – шөбі шүйгін жерді жайлау деп атаған. Назарларыңызға

ақын Мұқағали Мақатаевтің өлеңіне жазылған «Сарыжайлау» әнін Төлеубеков Нұрбек орындайды. /Ән «Саржайлау»/

2 оқушы Сәкен лирикасының өзіндік сыр-сипаты алуан түрлі. Туған жерге сүйіспеншілік, табиғат көріністері мен құбылыстары, махаббат сырлары, сағыныш сазы, мезгіл суреттері, аң-құсты аялау, ана-бала сүйіспеншілігі — ақын лирикасының басты тақырыптары.
Ол, әсіресе, табиғатты жан-жүрегімен нәзік сезініп, сүйіне жырлады.

«Дала» С. Сейфуллин Прокопчук В.

Ақынның әйгілі "Көкшетау" поэмасы қазақ жерінің ең бір көркем, сәулетті өңірінің естен кетпес мынандай керемет сұлу суреттерінен басталады:

Катя Крючкова «Көкшетау» С. Сейфуллин

Арқаның кербез сұлу Көкшетауы,
Дамылсыз сұлу бетін жуған жауьн.
Жан-жақтан ертелі-кеш бұлттар келіп,
Жүреді біліп кетіп есен-сауын.
Сексен көл Көкшетаудың саясында,
Әрқайсысы алтын кесе аясында.
Ауасы-дертке дауа, жұпар исі,
Көкірек қанша жұтса, тоясың ба?
Мөп-мөлдір Бурабайдың суы күміс,
Көргенде шаршаған жан алар тыныс.
Мінбелеп қоршалаған шымылдықтай,
Қарағай, қайың менен қалың жыныс.
Ырғалған көкке байлап қарағайы,
Қасында көк желекті әппақ қайын.
Жібектей желмен шарпьш төңіректі,
Балқытып мас қылады иіс майы.
Қарағай биік шыңды қиялаған,
Еш адам оны барып қия алмаған.
Шаңқылдап тау жаңғыртып, шыңға қонып
Жалғыз-ақ көк қаршыға ұялаған.
Көкпеңбек шың басынан мұнар кетпес,
Басына атсаң-дағы оғың жетпес.
Бір жұтсаң Көкшетаудың жұпарынан
Өлгенше көкірегіңнен құмар кетпес.
Енді Қасым ағамыздың «Көкшетау» өлеңін тыңдап көрелік Вова - Саша

Катя : (Кадыр Мырзалиевтің "Қызыл кітап " поэмасынан үзінді тыңдалады.)

Қызыл, жасыл зер өңді қайлы тұр.

Тотылардың музейде талайы тұр.

Адамдардың алдында

Ақырғы рет ышқынды да көз жұмды жабайы түр.

Соны ойласаң, күрсініп соғады жел.

Өкініштің мылтығын оқтады шал.

Солқ-солқ етіп опат болған

Перзенттерін еске алып жылайды жер

Одан керіп таласқаннан не таппақ құлан-керік?

Жоғалтқанды жоқтаған жөн болғанмен

Жоғалтпаған жақсырақ одан гөрі...

2 оқушы Жасыл желекті ағаштарды, әсем гүлдерді, мөлдір бұлақтарды, сайраған құстарды, жан-жануарларды қорғаңдар! Жер - сенің аяулы бесігің. Осы жер үстінде аштың сен тіршіліктің есігін. Бүкіл тіршілікке жер үлкен қара шаңырақ. Сондықтан да сен өз туған жерінді, оның табиғатын қорғай біл.

1 оқушы:

Жаратылыс деген ең ізгі анадан,
Туғаннан соң нәр алып түз даладан,

Жалбарына бастады табиғатқа

Табиғаттың заңдарын бұзған адам

Табиғатты қорғау - бәріміздің борышымыз. Өйткені қазір теңізіміз тартылған, орманымыз кесіліп, құнарлы жерлеріміз сортанданып қалды. Осының бәріне кім кінәлі? Әрине, адам. Бәріне адамдардың ракымсыз істерінен, кешегі табиғаттың уылжыған тамаша кездерінде өмір сүрген ата-бабаларымыздың ескертпелерін орындамағанынын кесірінен десек те болады.Табиғатты аялап, қоршаған ортаны қорғай білейік!