Тема классного часа "?она?жайлы халы?пыз"

Т?рбие са?аты: «?она?жайлы халы?пыз»

??ндылы?: ?аза? хал?ы ?она?жай халы? екенін ?мытпау.

?асиеттер: сыйласты?,туысты?,досты? ?асиеттерін дамыту.

Саба?ты? ма?саты:

1. ?она?жай адам?а т?н жа?сы ?асиеттерді білуге ?йрету.

2. С?йлеуін,тілін дамыту,?зіндік пікірлерін ашы? айту?а,?алыптастыру?а баулу, ойлау ?абілеттерін арттыру.

3. Жас ?рпа?ты адамгершілікке, ?лтжандылы??а, ?она?жайлы??а т?рбиелеу, сыйласты? пен татулы??а, кішіпейілдікке баулу.

Саба?ты? барысы:

I. ?йымдастыру кезе?і

II. Шатты? ше?бері

( О?ушылар орындарынан т?рады, ?олдарын ?стап ше?бер ??рып бір-бірлеріні? аты? атап, аттарыны? бірінші ?ріп бойынша бір жа?сы ?асиетін атау керек)

III. Бейнеролик к?ру

IV. Балалар, ?алай ойлайсындар б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбы ?андай?

Та?ырыбы: «?она?жайлы халы?пыз» Шашу ш?шу.

V. Е? ерекше ?асиеттері ?андай бізді? халы?ымызды??

Б?гінгі т?рбие саба?ымызда 3 топ?а б?лініп ж?мыс жасаймыз

1 топ (сыйласты?)

2 топ (?она?жайлы?)

3 топ (досты?)

К?шбасшыны тандау.

VI.Тапсырмалар:

1 топ :На?ыз ?она?жайлы адам ?андай болу керек ?

«?она?жайлы халы?» к?ншуа?ын ??растырады.

-?ам?орлы? к?рсетеді.

-Ынтыма?ы жарас?ан.

-М?дениетті ел.

-Салт-д?ст?рін са?та?ан.

-Жар?ын болаша?ы ?шін ?мір с?реді.

-Бірлігі ны?.

-?лгілі отбасы.

2 топ:Сын есімдер(Кластер)?она?жай адам ?андай болады?(А?пейіл,жомарт,адамгершілігі мол, ?арапайым, ке?пейіл, кешірімді,т?зімді,а?ылды,сабырлы,салма?ты,ашы?,сыйлы)

3 топ: «?она?жайлы?» ережесі? ??растыру:

?она?ты жылы ж?збен ?арсы ал.
?она?тын к?нілін аула.
Сыпайылы? таныт.
?она?ты шын ниетімен ша?ыр.
Нашар мі?ез к?рсетпе.
Дастарханын мол болсын.
?она??а сый ??рмет к?рсет.
?лкендерде? б?рын тама??а ?ол созба.

Осы ережелерді есімізге са?тайы?.

VII. М??алім: ?она?жайлы адам ?андай? ?она?жайлы? халы?пыз дегенді ?алай т?сінеміз? (о?ушылар?а с?ра?)

?аза?стан к?п ?лтты мемлекет. Онда ?аза?тар, орыстар, ?й?ырлар, ?збектер, корейлер, украиндар, д?нгендер ж?не та?ы бас?а ?лт ?кілдері т?рады. Олар ?здеріні? осындай ке? байта? ?аза? жерінде ?мір с?ріп жат?андарына ?анша жыл ?тсе де, ?аза? хал?ыны? осынша ке? пейіл, ?она?жай екендігіне к?з жеткізді. Олар ?з елдерінде болмасада, ?аза?тарды? елін елім деп, жерін жерім деп ??рметтеп, ?лкен ?лгілі отбасыны? кейпін к?рсетуде. ?лем халы?тарыны? м?ндай к?п ?лттан ??рыл?ан мемлекетте осыншалы? тату - т?тті, бейбітшілікте ?мір с?ріп отыр?анды?ы бізді? елді? ар?асы ж?не олар м?ны жа?сы біледі, рахметтері шексіз екендіктерін білдіреді.
Биыл ?аза?стан хал?ы Ассамблеясына 20 жыл.Ел басшымыз Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаевты? бастамасымен «?аза?стан хал?ы Ассамблеясыны? жылы» деп жарияланды. Ынтыма?, бірлік, келісім –е? асыл іс ел ?шін.

О?ушы: ?аза? ?ашаннан да бауырмал халы? ?ой. ?р кезе?дерде елімізден

пана іздеп келген «жат ж?рттарды?» б?рін бауырына басып,т?рінен орын

беріп, ?андай ?иын кезендерді? ?зінде бір ?зім нанды б?ліп жеді. С?йтіп,

?айма?ы б?зылма?ан ?аза? жері к?п ?лтты мемлекет болып шы?а келді.

Б?гін елімізде 136 ?лт пен ?лысты? ?кілдері бір туды? астында тату-т?тті

??мыр кешіп жатыр. Барлы?ымыз ту?ан жерді? т?сінде, ??ша?ын жай?ан бейбіт

елді? ішінде ел бірлігін са?тау?а ат салысайы?.

Бауырса? тарату.

«Бірлігі жо? ел тозады, бірлігі к?шті ел озады» дейді ?аза? ма?алында. Б?л с?зді? ?аншалы?ты д?рысты?ын ?мір к?рсетіп отыр.
Мынадай бір а?ыз бар:
Бір ?арт ?зіні? ?лдарына бір бума шыбы?ты сындыруды ?сынады. ?лдары олай ?урелеп, былай ?урелеп шыбы?ты сындыра алмайды. Сонда ?арт буманы шешіп, шыбы?тарды бір талдап сындырып к?руді ?сынады. Шыбы?тар оп - о?ай сынады.
Сонда а?са?ал ?ария: «Бірігіп ?мір с?рсе?дер, сендерге ешкімні? ?лі келмейді, ал жеке - жеке ?з беттері?мен ж?рсе?дер, ?р ?айысы?ды біртіндеп ??ртады» - дейді.
?рине, м?ны? барлы?ы шынды?. Бірлігі жарас?ан елді? болаша?ы жар?ын болады.
?аза? хал?ы – ежелден ?она? десе ішкен асын жерге ?оятын халы?. ?й иесі б?рын танысын, танымасын «??дайы ?она?пын» десе болды, жылы шыраймен ?арсы алып отыр?ан. О?ушы:Жол ж?ріп кеп жат?ан жолаушы «б?лінбеген еншісін бар» деп, жалынбай ауылды? кез келген ?йіне т?сіп, ?она берген. Оны? ?стіне ?аза?та «?ыры?ты? бірі ?ыдыр», «?она?ты ?уса? – ??т, ырыс, ?ашады», «?она?пен еріп ??т, ырыс келеді» деген м?телдер бар. М??алім:С?йтіп, б?лінбейтін еншіге ?иянат жасау?а болмайды. Бір ?ызы?ы, алты аласы, бес бересі болмаса да ?она? ?й иесі тойдырмаса, к?тпесе, ашуланып жамандап кететін бол?ан. ?аза? ?шін м?ны есту ?ят, бетке шіркеу бол?ан. Сонды?тан хал?ымыз ?она?ты ?арсы алу, шы?арып салу?а ерекше м?н берген.
?она?ты ?й иесі, ?арсы алып, есікті ?зі ашып, ?йге енгізіп, со?ынан ?зі кіріп есікті жабады. Б?л – ?она?пен еріп келген «??т» бірге кірсін дегені. Ал ?она?ты шы?арып саларда, есікті ?она?тар?а аштырып, со?ынан ?зі жауып шы?атын бол?ан. Осы к?нгідей ?она?тар?а есікті ашып, іштен жауып алу деген бол?ан.
И?,ертеде ?аза?тар ?йіне жа?сы адам келсе,сонымен бірге ?йге ?уаныш,ба?ыт,жа?сылы? келеді,деп ?уанатын бол?ан. «??тты ?она? келгенде ?ой егіз табады»-деп жа?сылы??а жоры?ан.?йткені жа?сы адам ?она??а жа?сы ниетпен,жылы тілекпен,мейірімді ж?рекпен барады.Дастар?ан басында жа?сы с?здер айтып,к??ілді отырады,айналасын к?лкі,?уаныш сыйлайды.

О?ушы: ?она?жай адамны? е? басты ?асиеттері: кішіпейіл адам, жомарт

адам, ке?пейіл адам.

Кішіпейіл адам ?она?тарды жылы ?аба?пен жар?ылдай ?арсы алады.Киінуіне, шешінуіне к?мектеседі, к??ілін аулау?а к?мектеседі.
Жомарт адамны? дастарханы мол болады. Был?ап ?ояр, сындырып алар – демей ойыншы?тарын, кітаптарын к?рсетеді.?она?ыны? не??рлым к??ілді отыруын ?алайды.
О?ушы:Ке?пейіл адам келген кісі бай?аусызда бір н?рсені б?лдіріп алса, оны бай?ама?ан болады.Бетіне баспайды.?айта тыныштандырып, ж?бату?а тырысады.?зі сыпайылы? танытады.Достарын ?йіне шын ниетпен ша?ырады.Оларды? біріне-бірін жамандамайды.Ешкімді алаламайды.Нашар мінез к?рсетпейді.
М??алім:
-Міне, сонда ?ана сені ?она?жай адам деуге болады.

О?ушы: Бізді? хал?ымыз ?йге кірген жыланны? басын да а? ??йып шы?арады. Б?л-?йіне ?она? болып д?шпаны? келсе де, одан барынды аяма деген ??ым шы?ар, ?йткені ?аза? хал?ына жомартты?, кендік т?н.

М??алім: : ?аза? хал?ы ?она?тарды «арнайы ?она?» немесе «??дайы ?она?», «?ыдырма ?она?», «?ыл?ыма ?она?» деп б?лген екен. Соны сендер ?алай т?сінесіндер?

«арнайы ?она?» «??дайы ?она?» (жолаушылар келе жатып т?стеніп не бір к?н т?неп шы?атын ?она?)
«?ыдырма ?она?» (алыстан а?айын, ту?ан туыстарын арнайы іздеп келіп, бір немесе бірнеше к?н оларды? сый – ??рметін к?ріп ?айтатын ?она?).
«?ыл?ыма ?она?» (?ай ?йден т?тін шы?са, ?ай ?йге ?она? келсе, соны а?дып ж?ріп кеп ?алатын с?йкімсіз ?она?) деп б?лген.

:Келген ?она?тармен ж?н с?рас?аннан кейін ?й иесі ?она?ына е? жа?сы тама?тарын беріп, риза етуге тырысады.
: ?она?жайлы?- ?она?ы айтпай ?онатын, к?ршісі айтпай кіретін

хал?ымызды? ?анына сі?ген д?ст?рлі ?дебі.

Міне ата-бабамызды? осындай аяулы салт д?ст?рін білу-бізді? парызымыз. Б?гінгі т?рбие са?атымыздан ?она? к?ту, ?она?ты баптау сия?ты ?дет-

??рыпызды ?йренеміз деп ойлаймын. Тек бар ы?ыласымызбен тындай білейік.

VIII. Сергіту с?ті.

IX. Топпен ж?мыс.

Дастархан басында.

?аза? хал?ыны? аса м?н-ма?ыз беретін орны дастархан басы. ?рбір ?аза? ша?ыра?ы ?шін дастархан басы т?рбие мектебі бол?ан. Тама?ты бас ?осып отырып ?й-іші болып ішеді. Дастархан басында ?уелі ?лендер жай?асады, содан кейін барып жасы кішілер орналасады. Жас адам ?лкендерден б?рын бас салып тама? алмайды. Тама? ішіп бол?ан со? да елден б?рын т?рып кетуге болмайды, б?л бізді? хал?ымызда тым т?рпайы, к?ргенсіз ?ылы?. Егер асы?ып отыр?ан адам болса, дастархан басында?ылардан кешірім ?тініп,

кетуге р??сат с?райды. Р??сат алса ?ана орнынан т?рып кетуге болады.

?она?ты? бабы.

?йге келгенде ?она?ты апыл-??пыл тама?тандырып, шы?арып салу?а асы?пайды, шай ішкен со? ас дайын бол?анша ?она?тарды? к??ілді отыруына,бабын табу?а м?мкіндік жасайды. Ол ?шін ??гіме д?кен ??рып, ?й иесі ?она?пен бірге отырады. Реті келсе, ауылда?ы ?нші, к?йші деген жастарды шп?ырып ?нерлерін орта?а салады. ?й иесіні? ?нерлі балалары болса,олар к??іл к?теруге атсалыс?аны ерсі емес.

?она?ты шы?арып салу.

?аза? хал?ы- ежелден ?она? десе ішкен асын жерге ?оятын ел. Сонды?тан ?она?ты ?арсы алып, шы?арып салу?а ерекше м?н берген. ?й иесі ша?ырыл?ан ?она?, ??дайы ?она? деп б?ліп жатпай б?ріне бірдей сый –??рмет к?рсеткен. Ертеректе адамдар к?бінесе атпен ж?ретіндіктен ?она?ты? атыны? шылбырын ?стап, ая?ын ?зе?гіге сал?анда екінші ?олты?ынан демеп ат?а мінгізген.

X. «?она?жайлы?» с?зіне 5 шума? ?ле? ??растыру:

1) ?она?жайлы?

2) Сыйлы, ?адірлі

3) К?теді, ?зірлейді, ??рметейді

4) ?она?жайлы? халы? бол?анды?тан елімізде ?аншама ?лт тату-т?тті ?мір с?ріп жатыр.

5) ?она?жайлы?-досты?.

XI. Балалар ?она?жайлы? туралы ма?ал-м?тел білеміз бе?

?она? ??дайды? еркесі.

?она? аз отырып, к?п сынайды.

??тты ?она? келсе,?ой егіз табады.

?она? ?ойдан да жуас, май берсе де жей береді.

?она? бір к?н ?онса ??т, екі к?н ?онса ж?т.

?он?анша ?она? ?ялады, ?он?аннан со? ?й иесі ?ялады.

?она? асына емес,?аба?-?асы?а риза.

Той?а барса?, тойып бар.

?она?ым ?з ?йі?ді де ойлар отыр.

?она?ым сен «ет» деме, мен «кет» демеймін.

?она?ы болса, ?й иесі ?ыдырады.

?она??а бара білсе?, ша?ыра да біл.

XII. Шы?армашылы? с?т:

1) Та?па? айту.

2) ?ле? айту.

Аспан к?кте, ?алы?тайды, сам?ап жас ?ыран,

Кен ?лемді тербетеді досты? шал?ы?ан

Барлы? ?лттын тілегі бір,бірлік а?са?ан

Алтын бесік тербетеді, жаса ?аза?стан!

?айырмасы:

Ту?ан жерім, ?аза? елім

Биік болсын к?к байра?ын, желбересін

?н ?раным, досты? жырым

Болаша?ын жар?ын болсын деп тіледім!

XIII. Рефлексия: Балалар б?гінгі саба? ?нады ма?

Балалар! Сендерге ?азір к?гершіні? суретін таратамын. Ал к?гершін – б?л Бейбіт ??сы деп саналады. Мен сендерге б?л к?гершіндерге достарына, отбасына, бізді? елімізге жа?сы тілек жазуларынды с?раймын.

Б?л к?гершіндерді мына бейбіт жер шарына жабыстырайы?, ол ?шып, сендерді? тілектері? орындалсын.

М??алім:
-?аза? хал?ында ?она? к?ту р?сімі дастар?ан?а бата жасаумен ая?талады. Дастар?ан?а бата т?рде отыр?ан е? сыйлы, жасы ?лкен ?она??а береді.Бата ?она?жай ?й иесіне, ?она?жай отбасына арнап жасалады.Жасы ?лкеннен, сыйлы ?она?тан бата ал?ан адам ?лкен жа?сылы??а жетеді.
Ендеше,??рметті о?ушылар с?л тынышты? са?тап, б?гінгі ?ткен саба?ымыздан ал?ан білімдері?ді ж?ректері?де са?тап, ойлары?ызды ?орытындылай отырып,келген ?она?тарымыздан, жасы ?лкен ?стаз болса, бата-тілек с?рап саба?ымызды ая?тау?а р??сат еті?іздер.

О?ушыларды мада?тау с?ті: Б?гінгі ?з білімдері?мен саба??а белсене ?атысып ?з ойларынды білідіргендеріне ал?ысымды білдіре отырып, сідерге біз на?ыз ?она?жайлы халы?пыз дегім келеді.Т?уелсіздік та?ы арайлап атып, елімізге тынышты? тілей отырып б?гінгі саба?ымызды ая?таймыз.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Тема классного часа "?она?жайлы халы?пыз" »

Тәрбие сағаты: «Қонақжайлы халықпыз»

Құндылық: қазақ халқы қонақжай халық екенін ұмытпау.

Қасиеттер: сыйластық,туыстық,достық қасиеттерін дамыту.

Сабақтың мақсаты:

1. Қонақжай адамға тән жақсы қасиеттерді білуге үйрету.

2. Сөйлеуін,тілін дамыту,өзіндік пікірлерін ашық айтуға,қалыптастыруға баулу, ойлау қабілеттерін арттыру.

3. Жас ұрпақты адамгершілікке, ұлтжандылыққа, қонақжайлыққа тәрбиелеу, сыйластық пен татулыққа, кішіпейілдікке баулу.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Шаттық шеңбері

( Оқушылар орындарынан тұрады, қолдарын ұстап шеңбер құрып бір-бірлерінің атың атап, аттарының бірінші әріп бойынша бір жақсы қасиетін атау керек)

III. Бейнеролик көру

IV. Балалар, қалай ойлайсындар бүгінгі сабағымыздың тақырыбы қандай?

Тақырыбы: «Қонақжайлы халықпыз» Шашу шәшу.

V. Ең ерекше қасиеттері қандай біздің халықымыздың?

Бүгінгі тәрбие сабағымызда 3 топқа бөлініп жұмыс жасаймыз

1 топ (сыйластық)

2 топ (қонақжайлық)

3 топ (достық)

Көшбасшыны тандау.

VI.Тапсырмалар:

1 топ :Нағыз қонақжайлы адам қандай болу керек ?

«Қонақжайлы халық» күншуағын құрастырады.

-Қамқорлық көрсетеді.

-Ынтымағы жарасқан .

-Мәдениетті ел.

-Салт-дәстүрін сақтаған.

-Жарқын болашағы үшін өмір сүреді.

-Бірлігі нық.

-Үлгілі отбасы.

2 топ:Сын есімдер(Кластер)Қонақжай адам қандай болады?(Ақпейіл,жомарт,адамгершілігі мол, қарапайым, кеңпейіл, кешірімді,төзімді,ақылды,сабырлы,салмақты,ашық,сыйлы)

3 топ: «Қонақжайлық» ережесің құрастыру:

Қонақты жылы жүзбен қарсы ал.
Қонақтын көнілін аула.
Сыпайылық таныт.
Қонақты шын ниетімен шақыр.
Нашар міңез көрсетпе.
Дастарханын мол болсын.
Қонаққа сый құрмет көрсет.
Үлкендердең бұрын тамаққа қол созба.

Осы ережелерді есімізге сақтайық.

VII. Мұғалім: Қонақжайлы адам қандай? Қонақжайлық халықпыз дегенді қалай түсінеміз? (оқушыларға сұрақ)

Пікіралысу

Оқушы:Қазақстан көп ұлтты мемлекет. Онда қазақтар, орыстар, ұйғырлар, өзбектер, корейлер, украиндар, дүнгендер және тағы басқа ұлт өкілдері тұрады. Олар өздерінің осындай кең байтақ қазақ жерінде өмір сүріп жатқандарына қанша жыл өтсе де, қазақ халқының осынша кең пейіл, қонақжай екендігіне көз жеткізді. Олар өз елдерінде болмасада, қазақтардың елін елім деп, жерін жерім деп құрметтеп, үлкен үлгілі отбасының кейпін көрсетуде. Әлем халықтарының мұндай көп ұлттан құрылған мемлекетте осыншалық тату - тәтті, бейбітшілікте өмір сүріп отырғандығы біздің елдің арқасы және олар мұны жақсы біледі, рахметтері шексіз екендіктерін білдіреді.

Мұғалім: Биыл Қазақстан халқы Ассамблеясына 20 жыл.Ел басшымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың бастамасымен «Қазақстан халқы Ассамблеясының жылы» деп жарияланды. Ынтымақ, бірлік, келісім –ең асыл іс ел үшін.

Оқушы: Қазақ қашаннан да бауырмал халық қой. Әр кезеңдерде елімізден

пана іздеп келген «жат жұрттардың» бәрін бауырына басып,төрінен орын

беріп, қандай қиын кезендердің өзінде бір үзім нанды бөліп жеді. Сөйтіп,

қаймағы бұзылмаған қазақ жері көп ұлтты мемлекет болып шыға келді.

Бүгін елімізде 136 ұлт пен ұлыстың өкілдері бір тудың астында тату-тәтті

ғұмыр кешіп жатыр. Барлығымыз туған жердің төсінде, құшағын жайған бейбіт

елдің ішінде ел бірлігін сақтауға ат салысайық.

Бауырсақ тарату.

Оқушы:«Бірлігі жоқ ел тозады, бірлігі күшті ел озады» дейді қазақ мақалында. Бұл сөздің қаншалықты дұрыстығын өмір көрсетіп отыр.
Мынадай бір аңыз бар:
Бір қарт өзінің ұлдарына бір бума шыбықты сындыруды ұсынады. Ұлдары олай әурелеп, былай әурелеп шыбықты сындыра алмайды. Сонда қарт буманы шешіп, шыбықтарды бір талдап сындырып көруді ұсынады. Шыбықтар оп - оңай сынады.
Сонда ақсақал қария: «Бірігіп өмір сүрсеңдер, сендерге ешкімнің әлі келмейді, ал жеке - жеке өз беттеріңмен жүрсеңдер, әр қайысыңды біртіндеп құртады» - дейді.
Әрине, мұның барлығы шындық. Бірлігі жарасқан елдің болашағы жарқын болады.

Оқушы: Қазақ халқы – ежелден қонақ десе ішкен асын жерге қоятын халық. Үй иесі бұрын танысын, танымасын «Құдайы қонақпын» десе болды, жылы шыраймен қарсы алып отырған. Оқушы:Жол жүріп кеп жатқан жолаушы «бөлінбеген еншісін бар» деп, жалынбай ауылдың кез келген үйіне түсіп, қона берген. Оның үстіне қазақта «қырықтың бірі қыдыр», «қонақты қусаң – құт, ырыс, қашады», «Қонақпен еріп құт, ырыс келеді» деген мәтелдер бар. Мұғалім:Сөйтіп, бөлінбейтін еншіге қиянат жасауға болмайды. Бір қызығы, алты аласы, бес бересі болмаса да қонақ үй иесі тойдырмаса, күтпесе, ашуланып жамандап кететін болған. Қазақ үшін мұны есту ұят, бетке шіркеу болған. Сондықтан халқымыз қонақты қарсы алу, шығарып салуға ерекше мән берген.

Оқушы: Қонақты үй иесі, қарсы алып, есікті өзі ашып, үйге енгізіп, соңынан өзі кіріп есікті жабады. Бұл – қонақпен еріп келген «құт» бірге кірсін дегені. Ал қонақты шығарып саларда, есікті қонақтарға аштырып, соңынан өзі жауып шығатын болған. Осы күнгідей қонақтарға есікті ашып, іштен жауып алу деген болған.

Оқушы: Иә,ертеде қазақтар үйіне жақсы адам келсе,сонымен бірге үйге қуаныш,бақыт,жақсылық келеді,деп қуанатын болған. «Құтты қонақ келгенде қой егіз табады»-деп жақсылыққа жорыған.Өйткені жақсы адам қонаққа жақсы ниетпен,жылы тілекпен,мейірімді жүрекпен барады.Дастарқан басында жақсы сөздер айтып,көңілді отырады,айналасын күлкі,қуаныш сыйлайды.

Оқушы: Қонақжай адамның ең басты қасиеттері: кішіпейіл адам, жомарт

адам, кеңпейіл адам.

Кішіпейіл адам қонақтарды жылы қабақпен жарқылдай қарсы алады.Киінуіне, шешінуіне көмектеседі, көңілін аулауға көмектеседі.
Жомарт адамның дастарханы мол болады. Былғап қояр, сындырып алар – демей ойыншықтарын , кітаптарын көрсетеді.Қонағының неғұрлым көңілді отыруын қалайды.
Оқушы:Кеңпейіл адам келген кісі байқаусызда бір нәрсені бүлдіріп алса, оны байқамаған болады.Бетіне баспайды.Қайта тыныштандырып, жұбатуға тырысады.Өзі сыпайылық танытады.Достарын үйіне шын ниетпен шақырады.Олардың біріне-бірін жамандамайды.Ешкімді алаламайды.Нашар мінез көрсетпейді.
Мұғалім:
-Міне , сонда ғана сені қонақжай адам деуге болады.

Оқушы: Біздің халқымыз үйге кірген жыланның басын да ақ құйып шығарады. Бұл-үйіне қонақ болып дұшпаның келсе де, одан барынды аяма деген ұғым шығар, өйткені қазақ халқына жомарттық, кендік тән.

Мұғалім: : Қазақ халқы қонақтарды «арнайы қонақ» немесе «құдайы қонақ», «қыдырма қонақ», «қылғыма қонақ» деп бөлген екен. Соны сендер қалай түсінесіндер?

Оқушы: «арнайы қонақ» «құдайы қонақ» (жолаушылар келе жатып түстеніп не бір күн түнеп шығатын қонақ)

Оқушы:«қыдырма қонақ» (алыстан ағайын, туған туыстарын арнайы іздеп келіп, бір немесе бірнеше күн олардың сый – құрметін көріп қайтатын қонақ).

Оқушы: «қылғыма қонақ» (қай үйден түтін шықса, қай үйге қонақ келсе, соны аңдып жүріп кеп қалатын сүйкімсіз қонақ) деп бөлген.

Оқушы:Келген қонақтармен жөн сұрасқаннан кейін үй иесі қонағына ең жақсы тамақтарын беріп, риза етуге тырысады.

Мұғалім: Қонақжайлық- қонағы айтпай қонатын, көршісі айтпай кіретін

халқымыздың қанына сіңген дәстүрлі әдебі.

Міне ата-бабамыздың осындай аяулы салт дәстүрін білу-біздің парызымыз. Бүгінгі тәрбие сағатымыздан қонақ күту, қонақты баптау сияқты әдет-

ғұрыпызды үйренеміз деп ойлаймын. Тек бар ықыласымызбен тындай білейік.

VIII. Сергіту сәті.

IX. Топпен жұмыс.

Дастархан басында.

Қазақ халқының аса мән-маңыз беретін орны дастархан басы. Әрбір қазақ шаңырағы үшін дастархан басы тәрбие мектебі болған. Тамақты бас қосып отырып үй-іші болып ішеді. Дастархан басында әуелі үлендер жайғасады, содан кейін барып жасы кішілер орналасады. Жас адам үлкендерден бұрын бас салып тамақ алмайды. Тамақ ішіп болған соң да елден бұрын тұрып кетуге болмайды, бұл біздің халқымызда тым тұрпайы, көргенсіз қылық. Егер асығып отырған адам болса, дастархан басындағылардан кешірім өтініп,

кетуге рұқсат сұрайды. Рұқсат алса ғана орнынан тұрып кетуге болады.

Қонақтың бабы.

Үйге келгенде қонақты апыл-ғұпыл тамақтандырып, шығарып салуға асықпайды, шай ішкен соң ас дайын болғанша қонақтардың көңілді отыруына,

Бабын табуға мүмкіндік жасайды. Ол үшін әңгіме дүкен құрып, үй иесі қонақпен бірге отырады. Реті келсе, ауылдағы әнші, күйші деген жастарды шпқырып өнерлерін ортаға салады. Үй иесінің өнерлі балалары болса,олар көңіл көтеруге атсалысқаны ерсі емес.

Қонақты шығарып салу.

Қазақ халқы- ежелден қонақ десе ішкен асын жерге қоятын ел. Сондықтан қонақты қарсы алып, шығарып салуға ерекше мән берген. Үй иесі шақырылған қонақ, құдайы қонақ деп бөліп жатпай бәріне бірдей сый –құрмет көрсеткен. Ертеректе адамдар көбінесе атпен жүретіндіктен қонақтың атының шылбырын ұстап, аяғын үзеңгіге салғанда екінші қолтығынан демеп атқа мінгізген.

X. «Қонақжайлық» сөзіне 5 шумақ өлең құрастыру:

1) Қонақжайлық

2) Сыйлы, қадірлі

3) Күтеді, әзірлейді, құрметейді

4) Қонақжайлық халық болғандықтан елімізде қаншама ұлт тату-тәтті

өмір жатыр.

5) Қонақжайлық-достық.

XI. Балалар қонақжайлық туралы мақал-мәтел білеміз бе?

Қонақ құдайдың еркесі.

Қонақ аз отырып, көп сынайды.

Құтты қонақ келсе,қой егіз табады.

Қонақ қойдан да жуас, май берсе де жей береді.

Қонақ бір күн қонса құт, екі күн қонса жұт.

Қонғанша қонақ ұялады, қонғаннан соң үй иесі ұялады.

Қонақ асына емес,қабақ-қасыңа риза.

Тойға барсаң, тойып бар.

Қонағым өз үйіңді де ойлар отыр.

Қонағым сен «ет» деме, мен «кет» демеймін.

Қонағы болса, үй иесі қыдырады.

Қонаққа бара білсең, шақыра да біл.

XII. Шығармашылық сәт:

1) Тақпақ айту.

2) Өлең айту.

Аспан көкте, қалықтайды, самғап жас қыран,

Кен әлемді тербетеді достық шалқыған

Барлық ұлттын тілегі бір,бірлік аңсаған

Алтын бесік тербетеді, жаса Қазақстан!

Қайырмасы:

Туған жерім, қазақ елім

Биік болсын көк байрағын, желбересін

Ән ұраным, достық жырым

Болашағын жарқын болсын деп тіледім!

XIII. Рефлексия: Балалар бүгінгі сабақ ұнады ма?

Балалар! Сендерге қазір көгершінің суретін таратамын. Ал көгершін – бұл Бейбіт құсы деп саналады. Мен сендерге бұл көгершіндерге достарына, отбасына, біздің елімізге жақсы тілек жазуларынды сұраймын.

Бұл көгершіндерді мына бейбіт жер шарына жабыстырайық, ол ұшып, сендердің тілектерің орындалсын.

Мұғалім:
-Қазақ халқында қонақ күту рәсімі дастарқанға бата жасаумен аяқталады. Дастарқанға бата төрде отырған ең сыйлы, жасы үлкен қонаққа береді.Бата қонақжай үй иесіне, қонақжай отбасына арнап жасалады.Жасы үлкеннен, сыйлы қонақтан бата алған адам үлкен жақсылыққа жетеді.
Ендеше ,құрметті оқушылар сәл тыныштық сақтап, бүгінгі өткен сабағымыздан алған білімдеріңді жүректеріңде сақтап, ойларыңызды қорытындылай отырып,келген қонақтарымыздан, жасы үлкен ұстаз болса, бата-тілек сұрап сабағымызды аяқтауға рұқсат етіңіздер.

Оқушыларды мадақтау сәті: Бүгінгі өз білімдеріңмен сабаққа белсене қатысып өз ойларынды білідіргендеріне алғысымды білдіре отырып, сідерге біз нағыз қонақжайлы халықпыз дегім келеді.

Тәуелсіздік таңы арайлап атып, елімізге тыныштық тілей отырып бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз.