М.Дулатов «Шешені? балаларын с?юі»?ле?і

Саба?ты? та?ырыбы : М.Дулатов «Шешені? балаларын с?юі»?ле?і

Сыныбы: 8

Саба?ты? ма?саты:а) О?ушыларды? М. Дулат?лыны? ?мірі мен

шы?армашылы?ы туралы ал?ан білімдерін ке?ейту.

?ле?ні? мазм?ны мен идеясын ??ындыру.

?) Берілген тапсырмалар ар?ылы о?ушыларды?

шы?армашылы? ізденістерін ?алыптастыру, ойлау,

с?йлеу ?абілеттерін дамыту;

б) Ананы сыйлау?а, ?адірлеуге, ?йымшылды??а,

мейірімділікке т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: шы?армашылы? ізденіс саба?ы.

Саба?ты? ?дістері: т?сіндіру, топтастыру, жеке ж?мыстар.

Саба?ты? типі: жа?а та?ырыпты ме?герту

П?наралы? байланыс: ?аза? тілі, тарих, халы?ты? педагогика.

Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру.

Психологиялы? дайынды?. «С?ттілік» тренинг

ІІ. ?й тапсырмасы

І топ. А?ын-жазушыларды? шы?армаларын басшылы??а ала отырып Абылай ханны? портретін салыстыру.

ІІ топ. «Алашты? ардагері –Батыр Баян» шы?арма

ІІІ топ.«Батыр-Баян» поэмасын сюжеттік композициялы? талдау.

ІІ. Жа?а саба?.

(Та?та?а к?нні? жадымен саба?ты? та?ырыбын жазу.)

1.М.Дулат?лы (?мірі мен шы?армашылы?ына шолу, хронологиялы? кесте)

1885 ж

Міржа?ып Дулат?лы Тор?ай облысы, Жангелдин ауданы,?ызбел атырабында д?ниеге келді

1897 -1902

Екі жылды? орыс-?аза? мектебінде о?ып, білім алды

1909 ж

«Оян, ?аза?!» кітабы жара? к?рді

1910 ж

« Ба?ытсыз Жамал » романы басылып шы?ты

1913 -1918

« ?аза? » газетіні? негізін ?алайды

1905 -1920

Алаш ?оз?алысы, Алаш партиясы, Алаш ?кіметі, Алаш ?скері ?атарында

1935 ж

Ресей ??ірі, А?те?із-Балты? каналында?ы Сосновец лагерінде ?аза болды.

1988 ж

Республика Жо?ары сотыны? коллегиясында а?талды.

1992 ж

Тор?ай ??іріндегі бейітке ?айта жерленді

М.Дулатов– Алаш ?оз?алысыны? ?айраткері, ?аза? а?ыны, жазушы, драматург, публицист, а?артушы – педагог, ХХ ?асырды? бас кезіндегі ?аза? м?дениеті мен ?дебиетіні? к?рнекті ?кілі. Негізгі маманды?ы ?стаз бол?анды?тан, ол балалар?а арнап таби?ат, адамгершілік т?рбиесі та?ырыбында ша?ын ??гімелер, ?ле?дер жаз?ан. Соны? бірі - « Шешені? балаларын с?ю » ?ле?і

?ызы?ушылы?ты ояту.

-Отбасыны? ?йт?ысы

-Жары? д?ние тіршілікті? тірегі

-?мір сыйлаушы

-Мейірімді жан

-?мірді? шуа?ы

-?ам?ор жан

ІІІ. М?тінмен ж?мыс.

1. «Шешені? балаларын с?юі» ?ле?і м?нерлеп о?ылады.

-Балалар, ?ле?ні? та?ырыбы не? ( Бала ?шін ?мірдегі арда?ты жан – ана туралы жазлы?ан)

-А?ын ?ле? ар?ылы ?андай ой айтпа? болды?

— А?ын ананы? бала?а деген сезімін ?алай жеткізді?

2.О?ушылар?а ?ле?ді о?ыту

І?.Проблемалы? с?ра?тар?

1) ?ле?нен ананы? баласына деген ?андай сезімі, ?андай ?асиеттері танылады?

2) Т?менгі сыныптарда ана туралы ?андай шы?армалар о?ыды?дар, еске т?сіріп к?рейік?

3) Ана туралы ?андай ма?ал – м?телдер білеміз?

4) Аналар неліктен бір –біріне ??сайды?

5) Е?бегімен, ерлігімен, даналы?ымен таныл?ан аналардан кімдерді атай аласы?дар?

Д?птермен ж?мыс

V. ?ле?ге сатылай кешенді талдау.

1. Авторы: М.Дулатов

2. Та?ырып: Б?л ?ле?ні? та?ырыбы ананы? баласына деген махаббатына арнал?ан

3. Жанр т?рі– поэзия ( ?ле?) ?ле? дегеніміз – белгілі бір ?лшеммен

?иыннан ?иыстырылып, ?йлесімді ыр?а?пен ?й?асып

келетін ?рнекті с?з ж?йесі

4. Идеясы– автор та?ырып ар?ылы шынды? ?мір к?рністерін суреттегенде,

оны ?з к?з?арасы,?з д?ниетанымы т?р?ысынан бейнелейді.

Сол ар?ылы ?з ма?сат, м?ддесін, арманын білдіреді.

Идеясы – ананы? бар арманы, ?міріні? м?ні – баласы,

соны? аманды?ы

5.Шума?– ая?тал?ан синтаксистік бірт?тас ойды білдіреді.

6.Тарма?— ?ле?ні? ?р шума?ы

7. Буна?– белгілі бір дауыс ыр?а?ымен б?лінуі. 3 буна?

8. Буын саны– с?зді? ??рамында?ы дауысты дыбыстарды? санына байланысты. ( 8,11 буын)

9.?й?ас. ?ле? тарма?тарыны? со??ы с?зі біріне – бірі ??сас дыбыстармен ?йлесе келуін ?й?ас

дейміз. ?ара ?ле? ?й?асы (а, а, б, а)

10. Арнау– бір адам?а, не к?пшілікке, не таби?атты? бір ??былысына

?айрыла арнай с?йлеу.Олар кейде лепті с?йлем, кейде

с?раулы с?йлем, кейде риторикалы? с?раулар ар?ылы

??рылады. ( С?рай арнау)

11. Т?сіндірме с?здік( б?л ?ле?де т?сінуге ?иын тиетін с?здер жо?)

12.?ле?ні? негізгі т?йіні, т?рбиелік м?ні – бала?а ана ?адірін ??тыру, ананы с?юге,?ам?ор болу?а, перзенттік парызын ?теуге т?рбиелеу

Олай болса, саба?ымызды ары ?арай ?рбітіп, т?рлі тапсырмалар орындаймыз.

?І. «Білімді мы?ды жы?ар» (де?гейлік тапсырмалар)

І топ.І де?гей.

1. М.Дулат?лыны? ?мірі мен шы?армашылы?ы туралы мазм?ндауды? тірек-сызбасын ??растыры?ыз, сол жоспар бойынша ?аламгер туралы ??гімеле?із.

2. Ана туралы ма?ал-м?телдер айту.

ІІ топ. ІІ де?гей.

· ?) Міржа?ып Дулатов-?аза?ты? аса к?рнекті а?артушысы,?о?ам ?айраткері, а?ын, к?семс?з шебері.

(берілген с?йлемдерді с?йлем м?шесіне талда)

2. Ана туралы даналы? ойлар айту.

ІІІ топ. ІІІ де?гей.

1.. « Ана» с?зіні? кілтін табу

А – дамны?

н– а?ыз

а — сылы

2. “Мен анамды с?йемін ” ойтол?ау жазу.

VІІ. Тренинг. « Ана?а е? жылы лебіз »

І топ. «Даналы? ойдан д?н ізде» (берілген даналы? с?здерді?

ма?ынасын ашу).

1. “Ерді? анасы-елді? анасы”

2. “Адамны? бар жа?сылы?ы к?нні? с?улесі мен ананы? а? с?тінен келеді. Бізге ?мірді с?йгізетін осылар” М. Ж?мабаев.

3. …Ана деген аты?ды елге берген

Сенен нені аяйын, аянайын! Ж. Молда?алиев

ІІ топ. «Жыр жазамын ж?регімнен…» (шы?армашылы? ж?мыс).

ІІІ топ.«Ана-?мірді? шыра?ы » ?ле? шы?ару.

?ІІІ. Жа?а саба?ты бекіту. 6. “Шешені? балаларын с?юі ?ле?індегі ?й?ас т?рі?

А) ерікті ?й?ас в) ш?быртпалы ?й?ас с) ?ара ?ле? ?й?асы

ІХ . ?йге тапсырма:

1) М.Дулатов « Шешені? балаларын с?юі » ?ле?ін жаттау

2) « Мені? аяулы анам » та?ырыбында ша?ын шы?арма жазу.

3) «Міржа?ыпты алашты? ауыр жа?дайы а?ын еткен» ?ылыми- зерттеулер жазу.

Х. М??алімні? ?орытынды с?зі.

Ислам жолы да Ананы б?рінен арты? арда?тауды талап етеді.Анушируан ?діл патшаны?: « ??дайды? к??ілінен ?алай шы?у?а болады?» — деген с?ра?ына, дана у?зірі Б?з?рхмехр: « Ана?ды ?уанту ар?ылы », — деп жауап берген. Ендеше, « бір ?олымен бесікті тербетсе, екінші ?олымен ?лемді тербеткен » аналар аман болсын

ХІ. Ба?алау.

?/с

О?ушыны? аты-ж?ні

?з ба?асы

Топ басшысыны? ба?асы

М??алім ба?асы

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«М.Дулатов «Шешені? балаларын с?юі»?ле?і »

Сабақтың түрі: (ашық сабақ)

Пәні: Қазақ әдебиеті

Сыныбы: 8

Сабақтың тақырыбы : М.Дулатов «Шешенің балаларын сүюі»өлеңі

Сабақтың мақсаты:а) Оқушылардың М. Дулатұлының өмірі мен

шығармашылығы туралы алған білімдерін кеңейту.

Өлеңнің мазмұны мен идеясын ұғындыру.

ә) Берілген тапсырмалар арқылы оқушылардың

шығармашылық ізденістерін қалыптастыру, ойлау,

сөйлеу қабілеттерін дамыту;

б) Ананы сыйлауға, қадірлеуге, ұйымшылдыққа,

мейірімділікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: шығармашылық ізденіс сабағы.

Сабақтың әдістері: түсіндіру, топтастыру, жеке жұмыстар.

Сабақтың типі: жаңа тақырыпты меңгерту

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, тарих, халықтық педагогика.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру.

Психологиялық дайындық. «Сәттілік» тренинг

ІІ. Үй тапсырмасы

І топ. Ақын-жазушылардың шығармаларын басшылыққа ала отырып Абылай ханның портретін салыстыру.

ІІ топ. «Алаштың ардагері –Батыр Баян» шығарма

ІІІ топ.«Батыр-Баян» поэмасын сюжеттік композициялық талдау.

Шығарма желісі	Оқиға өрісі	Поэтикалық тілі	Үзінді мысал
Кіріспе бөлімі
Оқиғаның басталуы
Оқиғаның өрбуі
Оқиғаның шиеленісуі
Оқиғаның шарықтау шегі
Оқиғаның шешімі

ІІ. Жаңа сабақ.

(Тақтаға күннің жадымен сабақтың тақырыбын жазу.)

1.М.Дулатұлы (өмірі мен шығармашылығына шолу, хронологиялық кесте)

1885 ж	Міржақып Дулатұлы Торғай облысы, Жангелдин ауданы,Қызбел атырабында дүниеге келді
1897 -1902	Екі жылдық орыс-қазақ мектебінде оқып, білім алды
1909 ж	«Оян, қазақ!» кітабы жарақ көрді
1910 ж	« Бақытсыз Жамал » романы басылып шықты
1913 -1918	« Қазақ » газетінің негізін қалайды
1905 -1920	Алаш қозғалысы, Алаш партиясы, Алаш өкіметі, Алаш әскері қатарында
1935 ж	Ресей өңірі, Ақтеңіз-Балтық каналындағы Сосновец лагерінде қаза болды.
1988 ж	Республика Жоғары сотының коллегиясында ақталды.
1992 ж	Торғай өңіріндегі бейітке қайта жерленді

М.Дулатов– Алаш қозғалысының қайраткері, қазақ ақыны, жазушы, драматург, публицист, ағартушы – педагог, ХХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ мәдениеті мен әдебиетінің көрнекті өкілі. Негізгі мамандығы ұстаз болғандықтан, ол балаларға арнап табиғат, адамгершілік тәрбиесі тақырыбында шағын әңгімелер, өлеңдер жазған. Соның бірі - « Шешенің балаларын сүю » өлеңі

Қызығушылықты ояту.

-Отбасының ұйтқысы

-Жарық дүние тіршіліктің тірегі

-Өмір сыйлаушы

-Мейірімді жан

-Өмірдің шуағы

-Қамқор жан

ІІІ. Мәтінмен жұмыс.

1. «Шешенің балаларын сүюі» өлеңі мәнерлеп оқылады.

-Балалар, өлеңнің тақырыбы не? ( Бала үшін өмірдегі ардақты жан – ана туралы жазлыған)

-Ақын өлең арқылы қандай ой айтпақ болды?

— Ақын ананың балаға деген сезімін қалай жеткізді?

2.Оқушыларға өлеңді оқыту

ІҮ.Проблемалық сұрақтар?

1) Өлеңнен ананың баласына деген қандай сезімі, қандай қасиеттері танылады?

2) Төменгі сыныптарда ана туралы қандай шығармалар оқыдыңдар, еске түсіріп көрейік?

3) Ана туралы қандай мақал – мәтелдер білеміз?

4) Аналар неліктен бір –біріне ұқсайды?

5) Еңбегімен, ерлігімен, даналығымен танылған аналардан кімдерді атай аласыңдар?

Дәптермен жұмыс

V. Өлеңге сатылай кешенді талдау.

1. Авторы: М.Дулатов

2. Тақырып: Бұл өлеңнің тақырыбы ананың баласына деген махаббатына арналған

3. Жанр түрі– поэзия ( өлең) Өлең дегеніміз – белгілі бір өлшеммен

қиыннан қиыстырылып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып

келетін өрнекті сөз жүйесі

4. Идеясы– автор тақырып арқылы шындық өмір көрністерін суреттегенде,

оны өз көзқарасы,өз дүниетанымы тұрғысынан бейнелейді.

Сол арқылы өз мақсат, мүддесін, арманын білдіреді.

Идеясы – ананың бар арманы, өмірінің мәні – баласы,

соның амандығы

5.Шумақ– аяқталған синтаксистік біртұтас ойды білдіреді.

6.Тармақ— өлеңнің әр шумағы

7. Бунақ– белгілі бір дауыс ырғағымен бөлінуі. 3 бунақ

8. Буын саны– сөздің құрамындағы дауысты дыбыстардың санына байланысты. ( 8,11 буын)

9.Ұйқас. Өлең тармақтарының соңғы сөзі біріне – бірі ұқсас дыбыстармен үйлесе келуін ұйқас

дейміз. Қара өлең ұйқасы (а, а, б, а)

10. Арнау– бір адамға, не көпшілікке, не табиғаттың бір құбылысына

қайрыла арнай сөйлеу.Олар кейде лепті сөйлем, кейде

сұраулы сөйлем, кейде риторикалық сұраулар арқылы

құрылады. ( Сұрай арнау)

11. Түсіндірме сөздік( бұл өлеңде түсінуге қиын тиетін сөздер жоқ)

12.Өлеңнің негізгі түйіні, тәрбиелік мәні – балаға ана қадірін құтыру, ананы сүюге,қамқор болуға, перзенттік парызын өтеуге тәрбиелеу

Олай болса, сабағымызды ары қарай өрбітіп, түрлі тапсырмалар орындаймыз.

ҮІ. «Білімді мыңды жығар» (деңгейлік тапсырмалар)

І топ.І деңгей.

1. М.Дулатұлының өмірі мен шығармашылығы туралы мазмұндаудың тірек-сызбасын құрастырыңыз, сол жоспар бойынша қаламгер туралы әңгімелеңіз.

2. Ана туралы мақал-мәтелдер айту.

ІІ топ. ІІ деңгей.

· ә) Міржақып Дулатов-қазақтың аса көрнекті ағартушысы,қоғам қайраткері, ақын, көсемсөз шебері.

(берілген сөйлемдерді сөйлем мүшесіне талда)

2. Ана туралы даналық ойлар айту.

ІІІ топ. ІІІ деңгей.

1. . « Ана» сөзінің кілтін табу

А – дамның

н– ағыз

а — сылы

2. “Мен анамды сүйемін ” ойтолғау жазу.

VІІ. Тренинг. « Анаға ең жылы лебіз »

І топ. «Даналық ойдан дән ізде» (берілген даналық сөздердің

мағынасын ашу).

1. “Ердің анасы-елдің анасы”

2. “Адамның бар жақсылығы күннің сәулесі мен ананың ақ сүтінен келеді. Бізге өмірді сүйгізетін осылар” М. Жұмабаев.

3. …Ана деген атыңды елге берген

Сенен нені аяйын, аянайын! Ж. Молдағалиев

ІІ топ. «Жыр жазамын жүрегімнен…» (шығармашылық жұмыс).

ІІІ топ.«Ана-өмірдің шырағы » өлең шығару.

ҮІІІ. Жаңа сабақты бекіту. Тест сұрақтары

· 1. М. Дулатовтың туған жері?

· А) Торғай облысы в) Ақмола облысы с) Семей облысы

· 2. Міржақовтың ұстазы?

· А) Асқар в) Мұқан с) Дулат

· 3. 1909ж жарыққа шыққан кітабы?

· А) “Азамат” в) “Терме” с) “Оян, қазақ!”

· 4. Міржақыптың анасы?

· а) Дәмеш в) Айғаным с) Жамал

· 5. Міржақып анасынан неше жасында жетім қалады?

· А) 12 В) 2 с) 9

6. “Шешенің балаларын сүюі өлеңіндегі ұйқас түрі?

А) ерікті ұйқас в) шұбыртпалы ұйқас с) қара өлең ұйқасы

ІХ . Үйге тапсырма:

1) М.Дулатов « Шешенің балаларын сүюі » өлеңін жаттау

2) « Менің аяулы анам » тақырыбында шағын шығарма жазу.

3) «Міржақыпты алаштың ауыр жағдайы ақын еткен» ғылыми- зерттеулер жазу.

Х. Мұғалімнің қорытынды сөзі.

Ислам жолы да Ананы бәрінен артық ардақтауды талап етеді.Анушируан Әділ патшаның: « Құдайдың көңілінен қалай шығуға болады?» — деген сұрағына, дана уәзірі Бұзұрхмехр: « Анаңды қуанту арқылы », — деп жауап берген. Ендеше, « бір қолымен бесікті тербетсе, екінші қолымен әлемді тербеткен » аналар аман болсын

ХІ. Бағалау.