?лтты? ??ндылы?тар - т?рбиені? т?п ?азы?ы

?ЛТТЫ? ??НДЫЛЫ?ТАР – Т?РБИЕНІ? Т?П ?АЗЫ?Ы

Ещанова Г?лжан Кенжеш?ызы информатика п?ні м??алімі

?. М?с?лімов атында?ы орта мектеп Исатай ауданы Х. Ер?алиев ауылы

«Елімізді? ерте?і б?гінгі жас ?рпа?ты? ?олында,

ал жас ?рпа?ты? та?дыры ?стаздарды? ?олында»

Н.?. Назарбаев

Т?уелсіз ел тірегі – білімді ?рпа? десек, жа?а д?уірді? к?н т?ртібінде т?р?ан келелі м?селе – білім беру, ?ылымды дамыту. ?ркениет біткенні? ?зегі – білім, ?ылым, т?рбие екендігіне ешкімні? таласы жо?. Осы орайда білім ордасы – мектеп, ал мектепті? жаны – м??алім екендігі барша?а м?лім. М??алімдік ?ызметті? басты ба?ыты – т?рбиеленушілермен ж?мыс жасау, оларды? білімділігі мен рухани м?дениеттілігіне ?ам?ор болу, ?з Отаныны? шынайы патриоты болу?а т?рбиелеу.

Б?гінгі к?нде жас ?рпа?ты? санасында ту?ан хал?ына деген ??рмет пен ма?таныш сезімін ?ялатып, ?лтты? рухты сі?іру, сондай-а? ана тілі мен ?дебиетін, тарихы мен ?нерін ?астерлеп, халы?ты? салт-д?ст?рді аялай, арда?тай білуге т?рбиелеу – басты міндеттерді? бірі. Жас ?рпа?ты? ?лтты? д?ниетанымын, бір-бірімен ?арым-?атынас жасау м?дениетін, с?з м?нерін ?алыптастыруда ?лтты? ??ндылы?тарымызды? алатын орны ерекше. О?ушыларды? м?дени ??зыреттілігін ?алыптастыру, оны ?лтты? ??ндылы?тарымыз?а негіздеу б?гінгі жа?андану д?уіріндегі педагогика ?ылымында?ы айшы?ты міндеттерді? бірі.

Бізді де осы ?рдістен алып шы?ар–ежелден ?алыптас?ан ?лтты? ??ндылы?тарымыз ж?не білімді ?рпа? болма?. Сол себептен де жас ?рпа?ты т?рбиелеуде басты ?станар ба?ытымыз – ?лтты? ??ндылы?тар болуы ?ажет.

Осындай ба?ытта баланы? бойына ?лтты? ??ндылы?ты? н?рін сеуіп, азамат ?ылып ?сіру ?стаз бен ата-аналар?а байланысты. Осы жерде т?рбиені? т?п ?азы?ы м??алімнен бастау алатынды?тан ?стазды? білімді де білікті болуы ма?ызды болма?. Бала?а ж?рек жылуы жо? жан ?стаз бола алмайтынды?ы белгілі.

Б?гінгі о?ушы – Егеменді елімізді? болаша?ы екенін ескерсек, осы балалардан ?о?амны? т?л?асы болар білімді, т?рбиелі, м?дениетті азаматтар шы?а ?ояр ма екен деген ой к?пшілігімізді ?сіресе т?рбие негізі ?аланатын мектептегі ?стаздар ?ауымын тол?андырады. Себебі Т?уелсіз мемлекетімізді? ерте?і ?рпа?ты? рухани байлы?ы, м?дениеті, саналы ?лтты? ойлау ?абілеті мен біліміне байланысты. ?йткені ?рбір халы? ?рпа?ымен к?ктеп ?ркен жаяды. ?рбір мемлекет рухы таза, санасы биік білімді де, білікті ?рпа?ынан ?уат алады, ол ?зіні? ?рбір жа?а буын жас ?рпа?ы жетілген сайын дамуды? жа?а биіктеріне к?теріледі. Ал б?гінгі ?о?ам алдында т?р?ан е? жауапты міндет – енселі елімізді? кірпіші боп ?аланатын ?рбір ?о?ам м?шелерін, я?ни жас ?рпа?ты адамгершілік ?асиетке т?рбиелеу, тияна?ты білім беру. Адам бойында адамгершілік ??ндылы?тар болмаса, оларды? орнын еш?андай тере? білім толтыра алмайтынын ?мірді? ?зі д?лелдеуде.

Елбасымыз Н. ?. Назарбаев: — Болаша? ?рпа?ымызды т?рбиелегенде, олар?а жастайынан имандылы? пен ?лтты? ?асиеттерді сі?іре білсек, сонда ?ана біз ?лтты? рухы дамы?ан, Отаныны? г?лденуіне ?з ?лесін ?оса алатын азамат ?сіре аламыз, — деген болатын. Ол ?шін е? ?уелі ?рпа?тарымызды бала кезінен ?лтты? т?лім-т?рбиеге баулып, хал?ыны? салт-д?ст?рін жа?сы біліетін саналы азамат т?рбиесіне к??іл б?луіміз керек.

Сонды?тан ?атарда?ы пендені на?ыз толы??анды т?л?а?а айналдыру ?шін ?лтты? ??ндылы?тар ар?ылы т?рбие беруді? ма?ызы зор.

?лтты? ??ндылы?тарын бойына сі?іру ар?ылы б?кіл адамзатты? ??ндылы? т??ырнамасында ?алыптас?ан т?ні ж?не жаны с?лу, ?зіне-?зі сенімді, ?ылыми -теориялы? білімділігі мен т?жірибелік ?абілеттері ар?ылы к?рделі ?лемдік, ?мірлік ?рі ?леуметтік ке?істікке еркін ене алатын ?асиеттерге ие ж?не ?лемдік б?секеге ?абілетті т?л?а ?алыптастыруда?ы сынып жетекшіге ж?ктелетін міндетте зор.

Жеке т?л?а — ?леуметтік ?атынастар мен саналы іс-?рекетті? субъектісі ретіндегі индивид. На?тыра? айтса?, ана тілі мен ?лтты? салт-д?ст?рін ??рметтейтін, бас?а тілде де жетік с?йлей білетін, д?ниетанымы, а?ыл-ой парасаттылы?ы ?алыптас?ан, е?бек?ор, ма?сат ?оя алатын ж?не сол ма?сат?а жету жолдарын та?дай білетін, жауапкершілігі мол, мінез-??л?ы, айналада?ы адамдар?а, ?арым-?атынас м?дениеті жо?ары, Отанын с?йетін, к?рделі жа?дайларда на?ты шешім ?абылдай алатын, ?зіне сын к?збен ?арай білетін салауатты т?л?а.

?асырлар бойы халы?ты? ?зімен бірге жасасып, ?рпа?тан-?рпа??а м?ра болып ?мір сынынан ?ткен, б?гінге жеткен ?дет-??рып, салт-д?ст?рлер негізінде т?лім-т?рбие ?лгілері ?алыптасты.

Халы? педагогикасы – ?аза? хал?ыны? сан ?асырдан бері атадан бала?а ?лмес мирас, ?мірлік м?ра болып келе жат?ан т?рбие ж?ніндегі, баланы ба?ып-?а?ып, ?сіріп, ?негелі азамат етіп шы?ару ж?ніндегі жина?тал?ан т?жірибесі. Ол бір ?рпа?тан екіншісіне ауысып, бірте-бірте ?орланып, бай т?жірибемен кемелдене келе «Халы? айтса, ?алт айтпайтын» кемістіксіз, а?аусыз д?режеге жеткен. Хал?ымызды? т?лім-т?рбиелік м?дениетіні? бастауы, т?п т?ркіндері сонау есте жо?, ескі замандардан жеткен салт-д?ст?рлерімізде жатыр.

Бала?ды ?з т?рбие?мен т?рбиелеме, ?з ?лты?ны? т?рбиесімен т?рбиеле,-деп бабаларымыз айт?андай халы? педагогикасы баланы? т?рбиесі туып-?скен ортасына, ата-ананы?, отбасы ?лкендеріні?, ?стазыны? ?лгісіне байланысты деп ?ара?ан.

Баланы? ?алай ?сетіні: ары бар, адал да, жер бетіндегі жа?сылы? атаулы ?шін к?рескер болып шы?атыны немесе керісінше ?зімшіл, ?са?, тіпті ашы?тан -ашы? з?лым адам болып шы?атыны к?п ретте м??алімні? балалармен ж?ргізілетін т?рбие ж?мысыны? мазм?ны мен ?дістемесіне байланысты. Сонымен бірге бала?а ?лтты? т?лім-т?рбиені дер кезінде беру, ме?герту-м??алімні? басты міндеті.

“Ел болсам десе?, бесігі?ді т?зе” – дейді ?лы жазушы М?хтар ?уезов. Бізді? хал?ымызды? т?рбие т?сілдері мен т?жірибелері к?п. Хал?ымызды? ?асырлар бойы ?алыптас?ан салт-д?ст?р, ?дет-??рып ?лгілері мен ?негелері соны? ай?а?ы. Елін с?йген адам сол елді? салт-санасын, м?дени м?расын ?астерлеп, ?неге т?туы тиіс.

?андай мемлекетті? де ерте?і е?селі, бала-ша?аны? баянды болуы ?р о?ушыны? та?дырырыны? ?алай ?алыптас?анына байланысты. Сонды?тан мектептерді? басты міндеті – ?лтты? ж?не жалпы адамзатты? ??ндылы?тарды игеруге ?абілетті, ?ылым мен т?жірбие ж?зінде тере? білім ала отырып, жеке т?л?а болып ?алыптасу?а дайын ?рпа? т?рбиелеу.

Жастайынан орны?ып ?алыптас?ан т?рбие, орынсыз к?ріністерге баланы сын к?збен ?арау?а ?йретеді.?лтты? ??ндылы?тарымызды? туын биік ?стап, жас ?рпа?ты ?асиетті хал?ымызды? т?лімгерлік ?лгісімен т?рбиелеу- е? ма?ызды міндет.

Елбасымыз Н. ?. Назарбаев: «Біз ??рап жат?ан ?о?амны? е? жо?ар?ы ??ндылы?ы – адам, б?кіл ?згерістерді? б?рі сол ?шін, соны? игілігі ?шін жасалып жатыр»,- деген. Олай болса, о?ушыны? ?з ?мір жолын та?дай білу ?абілетін дамытуда, ер баламен ?ыз баланы? ?мірлік ?станымын, таби?и міндеттерін т?сіндіруде, ?з ?міріне ойлы к?збен ?арап, адам ?мірі е? жо?ары ??ндылы? екенін сана?а сі?іруде ?лтты? ??ндылы?тар ар?ылы т?рбие беруді? ма?ызы.

Мектепте баланы? тарыдай болып кірген к?нінен таудай болып шы??анына дейінгі аралы?ында жанд?ниесіні? ?лтты? рухта ?алыптасып, о?ан ?лтты? м?дениет, салт-д?ст?р сі?іре білген ж?н.

?р бала –Алланы? ата-ана?а тарт?ан сыйы, таби?атты? ?ажайып ??былысы десек, ?р баланы? м?мкіндігі жо?ары- т?мендігіне ?арамастан, ?зінше т?л?а ретінде тануымыз ж?н. Оны? шы?армашылы?, даралы? ?асиетін дамыту?а, ?иялын шары?тату?а ?мтылып, баланы? ?р жаста?ы рухани ?згерісі,таби?и тілегін ескеруіміз керек.

?лтты? м?дениет ш?кіртті адамгершілікке, парасаттылы??а, жа?сы ?асиеттерге т?рбиелейді. Ж?мысты ?йымдастыра білу м?дениетіне дейін б?рі ??нды. На?ыз азамат би билеу, ?н айту, с?йлеу, жазу, білім жинау, киіну, тама?тану м?дениеті, ?арым-?атынас, тіл м?дениеті та?ы бас?а м?дениеттерден хабардар болып, білмегнін ме?геруі ж?не осыларды? б?рі е? алдымен ?лтты? м?дениетті игеруден басталатынын білуі ?ажет. ?аза?станны? дамуына ?лес ?осатын, ?лемдік ?ркениетке к?терілетін білімді де м?дениеті, парасатты, денсаулы?ы мы?ты азамат т?рбиелеп шы?ару-?о?ам, ?стаздар мен ата-аналар ?ауымыны? б?гінгі та?да?ы ба?а жетпес міндеті, сонды?тан ?аза? хал?ыны? ?лтты? м?дени ?айта ?ркендеуі жа?дайында жеткіншек ?рпа?ты халы? д?ст?рлері ар?ылы т?рбиелеуді? ма?ызы зор.

Мектептегі т?рбие ж?мысыны? н?тижелілігіні? бір ?шы ата-аналар мен, мектепті? бірлескен ?рекетінде екені еш уа?ытта к?м?н ту?ызбайды. Ал мектеп пен отбасыны? ынтыма?тасты?ын ж?зеге асыруда сынып жетекшісіні? ат?аратын р?лі зор. Сынып жетекшісіні? ж?мысынан отбасы мектептегі о?у-т?рбие ?рдісіні? м?ні мен ма?ызын, ?станатын ба?ыттарын т?сінеді ?рі о?ан ?атысады. Егер сынып жетекші сыныпты? ата-аналармен ?арым-?атынасты жа?сы орнатса онда сынып о?ушылармен ж?ргізілетін ж?мыстарда ?з м?нінде болады.

Бала т?рбиесіне келгенде ата-ананы? да, мектеп ?йымыны? да, сынып жетекшісіні? де ж?гінері ?аншама заман ?тсе де ма?ызын жойма?ан халы?ты?, ?лтты? педегогика. Сонды?тан ?лтты? ??ндылы?тарды т?лім-т?рбиені? т?п ?азы?ына айналдыру ма?ызды іс.

Осы?ан байланысты «Отбасы» та?ырыбына байланысты «Отбасы - алтын ?ям» атты ата-аналарды? ?атысуымен ?ткізілген шара мектеп пен ата-ана байланысын ны?айтты. Б?л шара барысында ?ке-бала, ана-бала байланысы жа?сы ?алыптасты. ?р отбасы ?з жан?яларын таныстыру, ?нерлерін к?рсету, ситуациялы? с?ра?тар?а жауап берді. Б?л кештен балалар ?з пікірлері мен ойларын еркін білдіре алды, ата-анада ?з балаларыны? бойында сыйласты?, адамгершілік, ?дептілік сия?ты ?асиеттерді к?рді.

«?стаз?а ?арап ш?кірт ?сер» деп хал?ымыз ?стаз?а ?лкен ж?к арт?ан. Сонды?тан ?азіргі та?да м??алімдерге о?ушыларды? т?рбие ж?мысын ?йымдастыруды ?ата? талаппен с?райды. О?ан негізінен мынадай ?ш т?рлі басты міндет ж?ктеледі.

- т?рбие ж?мысын ?йлестіріп отыру;

- сыныпта о?ушылармен б?кіл т?рбие ж?мысын ?йымдастырып, о?ан ба?ыт беру;

- мектеппен отбасыны? байланысын жасау;

?стаздарды? ж?мысы ?иын, жауапты, ?те к?рделі. Сонды?тан балалар?а с?йіспеншілікпен ?арап, барлы? к?ш-жігерін салмаса, оны талап?а сай орындау ?иын. ?азіргі о?ушыларды? а?ыл-ойыны? дамуын зерттеу т.б. м?ліметтерді ?р кезде біліп отыру, тестік ?дісті ?олдану мектептерде орын ала бастады.

?сіресе баланы? даму барысын есепке алу, бейімділігін, ?ызы?ушылы?тарын, саба??а деген к?з?арасын т.б. кейбір объективтік к?рсеткіштерді назардан тыс ?олдану?а болмайды. Мектепті? ж?регі м??алім болса, сыныппен ж?ргізетін сынып жетекшісі. Ойымды т?жырымдай келе о?ушыларды? ?лтты? ??ндылы?тары мен жалпы адамзатты? ?асиеттерін сыныптан тыс т?рбиелік іс-шаралар ар?ылы ?алыптастырып,?ылыми т?р?ыда д?лелдеп дамыту бізді? тікелей парызымыз.

?р халы? ?зіні? жас ?рпа?ын ?айырымды, адал, ?лкенді ??рметтейтін, ерж?рек, ар-ожданы мол болып ?ссе дейді.

Показать полностью

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?лтты? ??ндылы?тар - т?рбиені? т?п ?азы?ы »

ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР – ТӘРБИЕНІҢ ТҮП ҚАЗЫҒЫ

Ещанова Гүлжан Кенжешқызы информатика пәні мұғалімі

Ғ. Мәсәлімов атындағы орта мектеп Исатай ауданы Х. Ерғалиев ауылы

«Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында,

ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында»

Н.Ә. Назарбаев

Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ десек, жаңа дәуірдің күн тәртібінде тұрған келелі мәселе – білім беру, ғылымды дамыту. Өркениет біткеннің өзегі – білім, ғылым, тәрбие екендігіне ешкімнің таласы жоқ. Осы орайда білім ордасы – мектеп, ал мектептің жаны – мұғалім екендігі баршаға мәлім. Мұғалімдік қызметтің басты бағыты – тәрбиеленушілермен жұмыс жасау, олардың білімділігі мен рухани мәдениеттілігіне қамқор болу, өз Отанының шынайы патриоты болуға тәрбиелеу.

Бүгінгі күнде жас ұрпақтың санасында туған халқына деген құрмет пен мақтаныш сезімін ұялатып, ұлттық рухты сіңіру, сондай-ақ ана тілі мен әдебиетін, тарихы мен өнерін қастерлеп, халықтық салт-дәстүрді аялай, ардақтай білуге тәрбиелеу – басты міндеттердің бірі. Жас ұрпақтың ұлттық дүниетанымын, бір-бірімен қарым-қатынас жасау мәдениетін, сөз мәнерін қалыптастыруда ұлттық құндылықтарымыздың алатын орны ерекше. Оқушылардың мәдени құзыреттілігін қалыптастыру, оны ұлттық құндылықтарымызға негіздеу бүгінгі жаһандану дәуіріндегі педагогика ғылымындағы айшықты міндеттердің бірі.

Бізді де осы үрдістен алып шығар–ежелден қалыптасқан ұлттық құндылықтарымыз және білімді ұрпақ болмақ. Сол себептен де жас ұрпақты тәрбиелеуде басты ұстанар бағытымыз – ұлттық құндылықтар болуы қажет.

Осындай бағытта баланың бойына ұлттық құндылықтың нәрін сеуіп, азамат қылып өсіру ұстаз бен ата-аналарға байланысты. Осы жерде тәрбиенің түп қазығы мұғалімнен бастау алатындықтан ұстаздың білімді де білікті болуы маңызды болмақ. Балаға жүрек жылуы жоқ жан ұстаз бола алмайтындығы белгілі.

Бүгінгі оқушы – Егеменді еліміздің болашағы екенін ескерсек, осы балалардан қоғамның тұлғасы болар білімді, тәрбиелі, мәдениетті азаматтар шыға қояр ма екен деген ой көпшілігімізді әсіресе тәрбие негізі қаланатын мектептегі ұстаздар қауымын толғандырады. Себебі Тәуелсіз мемлекетіміздің ертеңі ұрпақтың рухани байлығы, мәдениеті, саналы ұлттық ойлау қабілеті мен біліміне байланысты. Өйткені әрбір халық ұрпағымен көктеп өркен жаяды. Әрбір мемлекет рухы таза , санасы биік білімді де, білікті ұрпағынан қуат алады, ол өзінің әрбір жаңа буын жас ұрпағы жетілген сайын дамудың жаңа биіктеріне көтеріледі. Ал бүгінгі қоғам алдында тұрған ең жауапты міндет – енселі еліміздің кірпіші боп қаланатын әрбір қоғам мүшелерін, яғни жас ұрпақты адамгершілік қасиетке тәрбиелеу, тиянақты білім беру. Адам бойында адамгершілік құндылықтар болмаса, олардың орнын ешқандай терең білім толтыра алмайтынын өмірдің өзі дәлелдеуде.

Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев: — Болашақ ұрпағымызды тәрбиелегенде, оларға жастайынан имандылық пен ұлттық қасиеттерді сіңіре білсек, сонда ғана біз ұлттық рухы дамыған, Отанының гүлденуіне өз үлесін қоса алатын азамат өсіре аламыз, — деген болатын. Ол үшін ең әуелі ұрпақтарымызды бала кезінен ұлттық тәлім-тәрбиеге баулып, халқының салт-дәстүрін жақсы біліетін саналы азамат тәрбиесіне көңіл бөлуіміз керек.

Сондықтан қатардағы пендені нағыз толыққанды тұлғаға айналдыру үшін ұлттық құндылықтар арқылы тәрбие берудің маңызы зор.

Ұлттық құндылықтарын бойына сіңіру арқылы бүкіл адамзаттың құндылық тұғырнамасында қалыптасқан тәні және жаны сұлу, өзіне-өзі сенімді, ғылыми -теориялық білімділігі мен тәжірибелік қабілеттері арқылы күрделі әлемдік, өмірлік әрі әлеуметтік кеңістікке еркін ене алатын қасиеттерге ие және әлемдік бәсекеге қабілетті тұлға қалыптастырудағы сынып жетекшіге жүктелетін міндетте зор.

Жеке тұлға — әлеуметтік қатынастар мен саналы іс-әрекеттің субъектісі ретіндегі индивид. Нақтырақ айтсақ, ана тілі мен ұлттық салт-дәстүрін құрметтейтін, басқа тілде де жетік сөйлей білетін, дүниетанымы, ақыл-ой парасаттылығы қалыптасқан, еңбекқор, мақсат қоя алатын және сол мақсатқа жету жолдарын таңдай білетін, жауапкершілігі мол, мінез-құлқы, айналадағы адамдарға, қарым-қатынас мәдениеті жоғары, Отанын сүйетін, күрделі жағдайларда нақты шешім қабылдай алатын, өзіне сын көзбен қарай білетін салауатты тұлға.

Ғасырлар бойы халықтың өзімен бірге жасасып, ұрпақтан-ұрпаққа мұра болып өмір сынынан өткен, бүгінге жеткен әдет-ғұрып, салт-дәстүрлер негізінде тәлім-тәрбие үлгілері қалыптасты.

Халық педагогикасы – қазақ халқының сан ғасырдан бері атадан балаға өлмес мирас, өмірлік мұра болып келе жатқан тәрбие жөніндегі, баланы бағып-қағып, өсіріп, өнегелі азамат етіп шығару жөніндегі жинақталған тәжірибесі. Ол бір ұрпақтан екіншісіне ауысып, бірте-бірте қорланып, бай тәжірибемен кемелдене келе «Халық айтса, қалт айтпайтын» кемістіксіз, ақаусыз дәрежеге жеткен. Халқымыздың тәлім-тәрбиелік мәдениетінің бастауы, түп төркіндері сонау есте жоқ, ескі замандардан жеткен салт-дәстүрлерімізде жатыр.

Балаңды өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның тәрбиесімен тәрбиеле,-деп бабаларымыз айтқандай халық педагогикасы баланың тәрбиесі туып-өскен ортасына, ата-ананың, отбасы үлкендерінің, ұстазының үлгісіне байланысты деп қараған.

Баланың қалай өсетіні: ары бар, адал да, жер бетіндегі жақсылық атаулы үшін күрескер болып шығатыны немесе керісінше өзімшіл, ұсақ, тіпті ашықтан -ашық зұлым адам болып шығатыны көп ретте мұғалімнің балалармен жүргізілетін тәрбие жұмысының мазмұны мен әдістемесіне байланысты. Сонымен бірге балаға ұлттық тәлім-тәрбиені дер кезінде беру, меңгерту-мұғалімнің басты міндеті.

“Ел болсам десең, бесігіңді түзе” – дейді ұлы жазушы Мұхтар Әуезов. Біздің халқымыздың тәрбие тәсілдері мен тәжірибелері көп. Халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүр, әдет-ғұрып үлгілері мен өнегелері соның айғағы. Елін сүйген адам сол елдің салт-санасын, мәдени мұрасын қастерлеп, өнеге тұтуы тиіс.

Қандай мемлекеттің де ертеңі еңселі, бала-шағаның баянды болуы әр оқушының тағдырырының қалай қалыптасқанына байланысты. Сондықтан мектептердің басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтарды игеруге қабілетті, ғылым мен тәжірбие жүзінде терең білім ала отырып, жеке тұлға болып қалыптасуға дайын ұрпақ тәрбиелеу.

Жастайынан орнығып қалыптасқан тәрбие, орынсыз көріністерге баланы сын көзбен қарауға үйретеді.Ұлттық құндылықтарымыздың туын биік ұстап, жас ұрпақты қасиетті халқымыздың тәлімгерлік үлгісімен тәрбиелеу- ең маңызды міндет.

Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев: «Біз құрап жатқан қоғамның ең жоғарғы құндылығы – адам, бүкіл өзгерістердің бәрі сол үшін, соның игілігі үшін жасалып жатыр»,- деген. Олай болса, оқушының өз өмір жолын таңдай білу қабілетін дамытуда, ер баламен қыз баланың өмірлік ұстанымын, табиғи міндеттерін түсіндіруде, өз өміріне ойлы көзбен қарап, адам өмірі ең жоғары құндылық екенін санаға сіңіруде ұлттық құндылықтар арқылы тәрбие берудің маңызы.

Мектепте баланың тарыдай болып кірген күнінен таудай болып шыққанына дейінгі аралығында жандүниесінің ұлттық рухта қалыптасып, оған ұлттық мәдениет, салт-дәстүр сіңіре білген жөн.

Әр бала –Алланың ата-анаға тартқан сыйы, табиғаттың ғажайып құбылысы десек, әр баланың мүмкіндігі жоғары- төмендігіне қарамастан, өзінше тұлға ретінде тануымыз жөн. Оның шығармашылық, даралық қасиетін дамытуға, қиялын шарықтатуға ұмтылып, баланың әр жастағы рухани өзгерісі,табиғи тілегін ескеруіміз керек.

Ұлттық мәдениет шәкіртті адамгершілікке, парасаттылыққа, жақсы қасиеттерге тәрбиелейді. Жұмысты ұйымдастыра білу мәдениетіне дейін бәрі құнды. Нағыз азамат би билеу, ән айту, сөйлеу, жазу, білім жинау, киіну, тамақтану мәдениеті, қарым-қатынас, тіл мәдениеті тағы басқа мәдениеттерден хабардар болып, білмегнін меңгеруі және осылардың бәрі ең алдымен ұлттық мәдениетті игеруден басталатынын білуі қажет. Қазақстанның дамуына үлес қосатын, әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениеті, парасатты, денсаулығы мықты азамат тәрбиелеп шығару-қоғам, ұстаздар мен ата-аналар қауымының бүгінгі таңдағы баға жетпес міндеті, сондықтан қазақ халқының ұлттық мәдени қайта өркендеуі жағдайында жеткіншек ұрпақты халық дәстүрлері арқылы тәрбиелеудің маңызы зор.

Мектептегі тәрбие жұмысының нәтижелілігінің бір ұшы ата-аналар мен, мектептің бірлескен әрекетінде екені еш уақытта күмән туғызбайды. Ал мектеп пен отбасының ынтымақтастығын жүзеге асыруда сынып жетекшісінің атқаратын рөлі зор. Сынып жетекшісінің жұмысынан отбасы мектептегі оқу-тәрбие үрдісінің мәні мен маңызын, ұстанатын бағыттарын түсінеді әрі оған қатысады. Егер сынып жетекші сыныптың ата-аналармен қарым-қатынасты жақсы орнатса онда сынып оқушылармен жүргізілетін жұмыстарда өз мәнінде болады.

Бала тәрбиесіне келгенде ата-ананың да, мектеп ұйымының да, сынып жетекшісінің де жүгінері қаншама заман өтсе де маңызын жоймаған халықтық, ұлттық педегогика. Сондықтан ұлттық құндылықтарды тәлім-тәрбиенің түп қазығына айналдыру маңызды іс.

Осыған байланысты «Отбасы» тақырыбына байланысты «Отбасы - алтын ұям» атты ата-аналардың қатысуымен өткізілген шара мектеп пен ата-ана байланысын нығайтты. Бұл шара барысында әке-бала, ана-бала байланысы жақсы қалыптасты. Әр отбасы өз жанұяларын таныстыру, өнерлерін көрсету, ситуациялық сұрақтарға жауап берді. Бұл кештен балалар өз пікірлері мен ойларын еркін білдіре алды, ата-анада өз балаларының бойында сыйластық, адамгершілік, әдептілік сияқты қасиеттерді көрді.

«Ұстазға қарап шәкірт өсер» деп халқымыз ұстазға үлкен жүк артқан. Сондықтан қазіргі таңда мұғалімдерге оқушылардың тәрбие жұмысын ұйымдастыруды қатаң талаппен сұрайды. Оған негізінен мынадай үш түрлі басты міндет жүктеледі.

- тәрбие жұмысын үйлестіріп отыру;

- сыныпта оқушылармен бүкіл тәрбие жұмысын ұйымдастырып, оған бағыт беру;

- мектеппен отбасының байланысын жасау;

Ұстаздардың жұмысы қиын, жауапты, өте күрделі. Сондықтан балаларға сүйіспеншілікпен қарап, барлық күш-жігерін салмаса, оны талапқа сай орындау қиын. Қазіргі оқушылардың ақыл-ойының дамуын зерттеу т.б. мәліметтерді әр кезде біліп отыру, тестік әдісті қолдану мектептерде орын ала бастады.

Әсіресе баланың даму барысын есепке алу, бейімділігін, қызығушылықтарын, сабаққа деген көзқарасын т.б. кейбір объективтік көрсеткіштерді назардан тыс қолдануға болмайды. Мектептің жүрегі мұғалім болса, сыныппен жүргізетін сынып жетекшісі. Ойымды тұжырымдай келе оқушылардың ұлттық құндылықтары мен жалпы адамзаттық қасиеттерін сыныптан тыс тәрбиелік іс-шаралар арқылы қалыптастырып,ғылыми тұрғыда дәлелдеп дамыту біздің тікелей парызымыз.

Әр халық өзінің жас ұрпағын қайырымды, адал, үлкенді құрметтейтін, ержүрек, ар-ожданы мол болып өссе дейді.