ІІІ. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру (10 мин)
А?аш ?ш б?лікке б?лінеді: тамыры, ді?і, ?шарбасы. А?аш материалдары а?аш ді?інен алынады. Та?тай бетінде сызы?тар болады. Оларды текстура деп атайды. Текстура - а?ашты тігінен тілгендегі жылды? са?иналардан пайда бол?ан сызы?тар. А?аш текстуралары т?ссіз лакпен боял?анда б?йым?а ерекше ре? береді. А?аш б?йымдарын ?рт?рлі т?спен бояу ?рлеу деп аталады. ?рлеу ар?ылы біз а?ашты ?орша?ан ортаны? зиянда ?серлерінен ?ор?аймыз. Осылайша а?аштан жасал?ан б?йымдар бізге ?за? ?ызмет етеді.
- А?ашты к?ркемдеп ??деуге ?ажетті а?ашты д?рыс та?дау істі? н?тижелі болуына септігін тигізеді. Мысалы: СТД – 120 м станогымен ж?мыс жасау?а ?атты а?аш т?рлері д?рыс. Ж?мыс?а б?та?сыз а?аш т?рлерін та?дап, ?ажетті ?лшемін кесіп, с?ргілеп, ?рлеп бол?ан со?, тегіс бетіне ?рнек бейнесін к?шіреді ж?не лактайды.
І?. Технологиялы? картамен ж?мыс
?. Сараманды? ж?мыс жасау
А?ашты ?олмен ??деу немесе электр ??ралжады?пен ??деу кезіндегі ?ауіпсіздік ережелері. Ж?мыс кезіндегі ?ауіп т?рлері:
1. Жа??аны? ?шуынан к?з жара?аты;
2. Айналу б?ліктеріне жанасудан ?ол жара?аты;
3. Д?рыс пайдаланбаудан ?ол жара?аты;
4. А?ашты ?рлеу кезінде арнайы маска кию керек Ж?мыс?а дейін
1. Ж?мыс киімі?ді киін (фартук, бас киім, же? ?ап)
2. Ж?мыс?а ?ажетті ??рал саймандары?ды т?гендеп, м??ият тексер
3. Ж?мыс орны?ды, саймандары?ды ережеге сай орналастыр.
4. Ж?мыс орны?да арты? ешн?рсе т?рмасын. Ж?мыс кезінде
1. ?р амалды ?зіне тиісті сайманмен ат?ар. Саймандары? ?айрал?ан, ?рі т?т?асы жарылма?ан болсын.
2. Н?с?ау карта бойынша ?р амалдары (кесу, жону, тесу, біріктіру т. б.) ?зіне тиісті ??ралдарды пайдаланып ат?ар.
3. Ж?мыс орны?ды ?рдайым тазалап отыр.
4. Ж?мыс кезінде ала?дама.
5. ??рал – сайманы? б?лінсе міндетті т?рде ауыстырып ал.
Ж?мыстан кейін
1. Жасап жат?ан б?йымы?ды, материалдарды кезекшіге немесе м??алімге тапсыр.
2. Ж?мыс орны?ды ретке келтір. ?олмен сыпыру?а, ауызбен ?рлеуге болмайды.
3. ?зі?ді ретке келтір.
4. Шеберханадан м??алімні? р?хсатымен шы?.
Тәрбие сағаттың мақсаты: халықтар арасындағы достықты нығайту, осы мақсатта әр оқушының бойында ынтымақтық, достық қарым-қатынас сезімдерін ояту.Өз Отанын сүюге, қорғауға тәрбиелеу. Қазақстанның өркендеуіне достық арқылы өз үлестерін қосуға баулу. Көрнекілігі: Тақырып ,достық жайлы мақал - мәтелдер, шарлар, суреттер,нақыл сөздер.
(Сахнаға ұлттық киім киген оқушылар шығады)
Негізгі бөлім: «Әнұран» айтылады Мұғалім: Армысыздар құрметті ұстаздар! Бүгінгі 9- сынып оқушыларының «Халықтар достығы» тақырыбындағы ашық тәрбие сағатына қош келдіңіздер! Бұл достықтың түбі тереңде жатыр. Елімізде тұрып жатқан жүзден астам ұлт өкілдерін ата - бабамыз кезінде құшақ жая қарсы алып, жерімізге қоныстануға, тату - тәтті бірлікте болып өмір сүруіне жағдай жасады. Тіпті сол ұлт өкілдеріне қыз беріп, қыз алып туыстасып кеткен жай да бар. Міне сол бауырлас халықтардың салт - дәстүрі, өнері, мәдениеті күнделікті өмірімізге сіңісті болып кеткен. Ата - бабамыз сақтап келген ауызбірлік пен ынтымақты біз де, бізден кейінгі ұрпақта сақтаулары керек. Сонда ғана елімізде бейбіт өмір, шат көңіл, жайқалған дала, гүлденген қала болмақшы. Елімізде тыныштық, бейбіт өмір болсын деп тілейік.
Кезек оқушыларға беріледі
1-жүргізуші: -Құрметті мұғалімдер, біздің бүгінгі тәрбие сағатымыз 1-мамыр Қазақстан халықтарының бірлігі мерекесіне арналады. Тәрбие сағатын бастауға рұқсат етіңіздер! 2-жүргізуші: Республика халқының саны 16 миллиондай. Жергілік ұлт қазақтармен бірге басқа да 130-дай ұлт өкілдері тұрады. Мұнда ұлтына, нәсіліне қарамай барлық халық өкілдері бір-бірімен туысқандай болып кеткен. Сондықтан 1- мамыр Қазақстан халықтарының бірлігі күні болып аталады. 1-жүргізуші: Уважаемые учителя! Разрешите начать наш праздник, посвященный «Дружба народов» , который отмечается в нашей стране 1 мая.
Ұйымдастыру. «Шаттық шеңбері». Жер шары макетін бір-біріне табыстау арқылы әлем халықтарына жақсы тілек айту
(оқушылар тілектер айтады)
Айжанар: Ақ қара деп алдымен, Елім бөлмес адамды, Дәстүр, өнер, салтымен Таңқалдырған ғаламды.
Назира: Жырласа Қазақ, түркімен, Молдаван,тәжік үн қосқан. Дос жүректер біріккен, Мейірлері жарасқан.
Мақпал: Тыңда, тыңда, тыңда мені, Ұлы жұртым орыс халқым. Сен тербетіп өсіргенсің, Сенің даңқын, менің даңқым.
Құндыз: Кім сүймейді ет жақынын, туысқанын, Украина туысымның бірісің. Тұрды биік туымыздай бұл достық, Ел басына төнгенде де ұлы сын.
2-жүргізуші:
Кундыз,біз қандай мемлекетте өмір сүріп жатырмыз.
Біздің Қазақстан қандай мемелекет?
Айжанар одан да бұл сұраққа оқушылар жауап берсе екен деймін.
1.Тәуелсіз,егеменді мемлекет
2.Көп ұлтты дербес мемлекет
3.Гүлденген,өркениетті мемлекет
4.Экономикасы дамыған мемлекет
Аружан:Біздің елімізде қалыптасқан ұлттар тұтастығы мен халықтар достығының арқасында бүгінде мемлекетіміз өркендеп, ілгері басып келеді. Қазақстан мемлекеті көп ұлтты мемлекет.
Мейірбек:Жалпы 130-дан астам ұлт өкілдері тұрады.Атап айтсақ қазақтар, ұйғырлар, корейлер, дүнгендер, украиндар, өзбектер және өзге де ұлт өкілдері өмір сүреді.
Нұрлан:Олар бір-бірімен тату – тәтті тұрады.Соның арқасында еңбектерінің жемісін көруде.Біздің елімізде әрбір ұлт өкілдерінің өз тілінде, дінін, салт-дәстүрін, мәдениетін сақтауға жағдай жасалған.
Гаухартас:Сонымен қатар әрбір халық өз мәдениетін, салт-дәстүрлерін, ұлттық ертегісін, бесік жырын, аңыздарын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп отырады.
Махаббат:Әр ұлт өкілдері бір үйдің баласындай бірлігі мен ынтымағы, туыстығы мен достығы жарасқан бақытты да жарқын болашақта өмір сүруді мақсат етуде.
1-жүргізуші:
Мен – қазақ, Қазақпын деп мақтанамын, Ұранға алаш деген атты аламын. Сүйгенім қазақ өмірі, Өзім қазақ. Мен неге қазақтықтан сақтанамын? Ер түрік ұрпағымын даңқы кеткен, Бір кезде Еуропаңды тітіренткен.
2-жүргізуші:
Елді бүгін қарасам,
Айналам бақыт кең жатыр.
Бірімен – бірі туысқан.
Қол ұстасқан ел жатыр
Қырғыз, қазақ, Өзбектер
Армян, түрік, грузин.
Орыс пенен Украин
Терезесі тең жатыр,
Алатау Кавказ ұласып
Баурайы бұйрат кең жатыр.
Бақыттың әні асқақтап
Құлаққа даусы кеп жатыр.
1-жүргізуші:
«Ел бірлігі – ең асыл қасиет.Бірлік, ынтымақ, сабырлылық пен парасаттылық, ең алдымен өзімізге – қазақтарға керек» деп көрегенділікпен Елбасымыз айтқандай, біз сияқты көпұлтты мемлекеттің даму болашағының бір көзі – Қазақстан халықтарының бірлігі- деп ортаға қазақ ұлтын шақырамыз.
(әр ұлт өздерінің ұлттық тағамдарын алып шығады.)
«Қазақ-өте қонақжай халық, ол ұрпақтан-ұрпаққа жалғасуда. Қазақ халқы асты өте жоғары бағалаған, әрі қастерлей білген. Ұлт тағамдарының негізі –сүт тағамдары. Қазақ халқы еттен түрлі тағамдар жасаған. Ет тағамдары: шұжық, түйемеш,шыж-мыж, бұжы, сырбаз, сірне, қуырдақ, сүр ет т.б» Шарапиденова Айымжанның орындауында «Атамекен» әні
2-жүргізуші:
Тілі бөлек болғанымен тілек бір, Ұлы достық мәпелеген жүрек гүл. Қазақстан бар ұлысқа шаңырақ, Шайқалмастан шаттығымыз тіреп тұр.
Ортада орыс халқы Русский народный обычай – встречать гостей хлебом с солью. Сочетание хлеба и соли это символ: хлеб выражает пожелание богатства и благополучия, а соль защищает от враждебных сил и влияний.
1-жүргізуші:
Ағайын-туған – бар адам, Адалдық үшін жаралған. Бар қымбат туыстық, Баянды болсын тыныштық!
Ортада өзбек халқы
Ассалому алайкум! ишларинги яхшими? Қозоғистонда рўйхатга олинган беш юз минг ўзбекларни. Узбеклар даставвал столга тортадилар ширинликлар, нон ва мевалар, cўннги столга тортадилар палов. ортада « өзбек» биімен Шаймұрат Аружан
2-жүргізуші:
Мен қашанда жалғыз өзім жүрмеймін Жалғыз жүріп, жалғыз өмір сүрмеймін Жер жердегі достарымды санасам Аспандағы жұлдызыңмен бірдеймін.
Ортада корей халқы
Қазақстанда 1500 корей халқы турады. Чан ток хенгюг дори кимчи бульгоги, гибимпап, кочхуджан.
1-жүргізуші: Досыңа достық қарыз іс Дұшпаныңа әділ бол Асығыс түбі өкініш Ойланып алмақ сабыр сол
Ортада испан халқы
Армысыздар, мен ҚР тұратындықтан, қазақ тілінде сөйлеймін. Соныдқтан өз тілімді құрметтеймін. Испандықтардың киім үлгісі қазіргі заманға сәйкес. Олардың ұлттық тағамы хомор. Олар тіпті десертті көп пайдаланады.
Ортада үнді халқы
2-жүргізуші:
Бұлт болсам соған тамшы себер едім Жайнаған гүлден гөрі ыстық құмға Дос үшін жылда айналып келер едім.
«Үнді» биі Мейрам Айерке
(музыка жүріп тұрады) 1-жүргізуші:
Мына бір аңызға тоқталайықшы «Бір кісі бармақтай құсты ұстап алып торға қамап қояды.Тұтқын құс күні-түні дамыл көрмей «Отан»,Отан,Отан.... » деп шырылдай береді.Құстың иесі: «Мұның да Отаны болғаны ма,ал Отаны болса қайда екен?» құсты ұшырып жеберейін де,ұшқан жағына қарап,ғажайып елге апаратын жолды біліп алайын» деп ойлайды.Сөйтіп торды ашып,құсты босатып жібереді.Құс ұшып шығып бар болғаны 10 қадам жердегі тастақты тақырдың арасында өскен жалғыз түп тікенге барып қонады.Сөйтсе,әлгі бұтада ұясы бар екен «Демек құстың Отаны -ұя салған жері болды ғой» деп ойлайды жаңағы адам. Шынында да адам түгілі құстарда ұя салып, мекендеген жеріне бауыр басып кетеді екен!
2-жүргізуші:
Дұрыс айтасың, достым.Әр ұлттың салты бөлек, тілі өзге болса да, кіндік қанымыз тамған мекеніміз біз үшін ыстық.
Мұғалім: Туған жердей жат елдің болмайтыны ақиқат Оған көңіл толмайтыны ақиқат. Алтын торда алтын құс өсірсең де,бұлбұл құс Өскен бағы болмаса,қонбайтыны ақиқат! Қазақ жері достықтың гүлстаны Дархан өлкем мерейлі ырыс бағы Күрестерде еңбекте,мерекеде Мұнда сан ұлт қолдасып ту ұстады.
1-жүргізуші:Барлық ұлт өкілдерінің биі
2-жүргізуші:
Қазақстан сияқты жас мемлекеттің өркендеуінің бір кепілі еліміздегі ынтымақтастық пен бейбіт өмір! Ендеше, бейбітшілік жасасын! 1-жүргізуші:
Ынтымақтастық жасасын! Қазақстан жасасын! 1 мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі күні жасасын!
