Шы?арма "Адам бойында?ы асыл ?асиет"

                                                  Шы?арма

                                  Адам бойында?ы асыл ?асиет                                                                        

                                                                                          « Жа?сы мінез бен а?ыл к?ші

                                                                               біріксе – б?лар адамгершілік ?асиеттер».

                                                                                                                 Ыбырай Алтынсарин.

Жоспар:

I.Кіріспе.

ІІ.Негізгі б?лім

а)  Имандылы? дегеніміз не?

?)  Адамгершілік – асыл ?асиет

III.?орытынды.

            ?о?амда?ы б?гінгі к?нгі е? басты м?селе – жас ?рпа?ты адамгершілікті? е? биік

шы?ы –имандылы??а,жат діни а?ымдарды? ??ры?ына т?сіп ?алуына жол бермеу, о?ан

?арсы т?ру.Ислам дініні? адам ?міріндегі орны мен ?аза? хал?ыны? д?ниетанымында?ы,

т?рмыс – тіршілігіндегі рухани ??ндылы?тарыныны? к?ркем м?тіндеріндегі

??ламаларымызды? т?рбиелік ?сиеттерін т?сіндіру. Ислам дініні? негізі болып саналатын

хадистер мен с?ннеттердегі ??ндылы?тарды салт – д?ст?р, ?дет – ??рып т?рбиелерімен

саба?тастырып о?ушы бойына сі?іре отырып,тілін,дінін с?йюге,ата-ананы ??рметтеуге,

сабырлылы??а,т?зімділікке,жат ?деттерден са?тану?а т?рбиелеу.

         «?азіргі кезде ел болаша?ы – жастарды? ?олында, ?аза?станны? келешегін

к?ркейтетін білімді ?рпа?» — дейді Елбасы Н.?.Назарбаев. ?ай халы?ты? да болмасын,

мемлекеттік даму стратегиясында жастар?а, жас буын?а, оларды? т?рбиеленіп, орта?а сай

озы? білім игеріп шы?уына баса назар аударылады. Б?гінгідей а?парат пен техникалы?

жа?алы?тар ке? ??лаш жай?ан заманда, о?у?а, ?ылым?а, т?жірибеге с?йеніп, б?л салаларда?ы жетістіктерге иек арт?ан д?рыс. Алайда, жастарды? саналы азамат болып

?алыптасуыны? кілті тек білімде деп айтса? жеткіліксіз. «Жастары иманды елді? –

болаша?ы зор» -деген Ж?сіп Баласа??н.                                                                                                                                       

          Имандылы? дегеніз не?                                                                                                                                              

          Адамны? ?о?амда?ы, к?нделікті ?мірдегі іс-?рекеттерін белгілі-бір ?алып?а

т?сіретін ішкі рухани реттеуіш ?адір-?асиет, адам бойында?ы адамгершілік, ізгілік, кісілік

белгісі. Д?ст?рлі ?аза? ?о?амында адамны? имандылы?ына – мінез-??лы? ж?йесіндегі

ерекшеліктеріне к?п к??іл б?лінген. Адамны? жары? д?ниеге келуі, ?суі, ержетуі,

тіршілік етуі, ?артаюы, ата мен баланы? ?арым-?атынасы, ?лкендік пен кішілік,

сыйласты?, ?дептілік пен арлылы?, инабаттылы? т?різді ма?ызды м?селелер

имандылы?ты? ма?ызды ??рамдас б?лігі ретінде еш?ашан да назардан тыс ?алма?ан.

Жастарды? ?лкендерге ??рмет к?рсетуі, ?лкендерді? кішілерге ізет білдіруі ?мір с?ру

салтына айнал?ан. ?о?амда берік ?алыптас?ан осындай к?ргенділікпен ?мір кешу

да?дылары жинала келіп, барша адамгершілік ?а?идаларды?, имандылы?ты? жазылма?ан

кодекстеріні? ?алыптасуына негіз бол?ан. Бойына адамгершілік асыл ?асиеттерді жинап

?скен жасты “к?ргенді” деп, ж?регінен н?р, ??інен жылу кетпейтін, ?рдайым жа?сылы?

жолын ойлайтын, ?р істе ?ділдік к?рсететін адамдарды “иманды” деп ата?ан.

М?сылманды? д?ниетаным бойынша, имандылы? иманнан пайда болады. Ал иман –

ж?ректегі н?р, н?рды? сырт?ы болмысы, я?ни имандылы? – Алла та?ала?а иман еткен

адам?а бітетін к?ркем мінез. Алла жіберген ?рбір пай?амбарыны? міндеті – иман мен

имандылы??а уа?ыздау деп санал?ан.

        Адамгершілік — б?л рухани т?рбие. Адамгершілік - адам бойында?ы е? асыл ?асиет

ж?не адамзат баласыны? е? жо?ар?ы ма?сатына ба?ытталады. Б?л ?асиет адамды

мейірімділікке, Отанын, елін, отбасын с?юге ?йретеді. Егер адамда адамгершілік ?асиет

болмаса, ол адам ?з - ?зін сыйламайды.

         Рухани - адамгершілік т?рбиесі - ?зіндік сананы дамыту?а жа?дай жасауды, жеке

т?л?аны? ?деп ?станымын, оны? ?о?ам ?міріні? нормалары мен д?ст?рлерімен

келістірілетін моральдік ?асиеттерін ж?не ба?дарларын ?алыптастыруды болжайды.

О?ушыларды рухани - адамгершілікке т?рбиелеу, болаша?ына жол сілтеу – б?гінгі

?ажетті, кезек к?ттірмес м?селе. ?сірсе, мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке

т?рбиелеуді? мазм?ны осы жаста?ы балаларды? ерекшеліктеріне сай келуі тиіс. Негізгі

міндет – балаларды? жа?сы ?дет, мінез - ??лы?ын ?алыптастыру. Баланы? сезіміне ?сер

ету ар?ылы ішкі жан д?ниесін ояту н?тижесінде оны? рухани - адамгершілік ?асиеттері

?алыптасады.

            Жа?а кезе?дегі білім беруді? ?зекті м?селесі жас ?рпа??а - адамгершілік - рухани

т?рбие беру. «Адамгершілікке т?рбиелеу ??ралы – е?бек пен ата - ана ?лгісі» - деп, Ы.

Алтынсарин атамыз айт?андай, ??нды ?асиеттерге ие болу, рухани бай адамды

?алыптастыру баланы? туыл?ан кезінен басталуы керек. Халы?та «А?аш т?зу ?су ?шін

о?ан к?шет кезінде к?мектесуге болады, ал ?лкен а?аш бол?анда оны т?зете алмайсы?»

деп бекер айтылма?ан. Сонды?тан баланы? бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік,

?айырымдылы?, я?ни адамгершілік ??нды ?асиеттерді сі?іріп, ?з - ?зіне сенімділікті

т?рбиелеуде отбасы мен педагогтар шешуші роль ат?арады. Рухани - адамгершілік т?рбие

- екі жа?ты процесс

          Адамгершілік та?ырыбы - м??гілік. Жас ?рпа?ты? бойына адамгершілік

?асиеттерді сі?іру - ата - ана мен ?стаздарды? басты міндеті. К?рнекті педагог В.

Сухомлинский «Егер бала?а ?уаныш пен ба?ыт бере білсек, ол бала солай бола алады», —

дейді. Демек, ш?кіртке жан - жа?ты тере? білім беріп, оны? ж?регіне адамгершілікті?

асыл ?асиеттерін ?здіксіз ?ялата білсек, ерте?гі азамат жеке т?л?аны? ?зіндік

к?з?арасыны? ?алыптасуына, айналасымен санасуына ы?пал етері с?зсіз.

Рухани - адамгершілік– жас ?рпа?ты? бойына ?мірді? м?ні, с?йіспеншілік, ба?ыт,

сыйласты?, татулы?, бірлік, т?зімділік сынды ??ндылы?тарды дарыту ар?ылы адамны?

?о?амда ?з орнын табуына, ?абілет - дарыныны? ашыла т?суіне, а?ыл - парасатын

дамытуына, я?ни с?нді де м?нді ?мір с?руіне ?ызмет етеді.

Б?гінгі жа?а ?о?ам м?ддесіне лайы?ты, жан - жа?ты жетілген, бойында ?лтты? сана,

?лтты? психология ?алыптас?ан ерте?гі ?о?ам иегері боларлы? парасатты азамат

т?рбиелеп ?сіру – отбасыны? балаба?шаны?, барша халы?ты? міндеті.

Адамгершілік т?рбиені?, адам бойында осы жа?сы ?асиеттерді? болуы, жан?я?а, ?скен

ортасына байланысты. Бала ісіні? д?рыс екенін ?оштап, о? ба?ыт беріп, теріс жерін дереу

ж?ндеп, демеп жіберу ата - ана мен т?рбиешіге ж?ктелер міндет. “Адам бойында жа?сы

?асиеттер к?п болса, о?ан ба? та, ба?ытта ?онады” деген с?зге с?йенсек, жа?ымсыз ?ылы?

- ?асиеттер болса одан арылту ?ажет. К?птеген ?айырымды істер жасап, жа?сы мінез -

??лы?тарды ?н бойы?а жинап, а?ылдылы? танытса?, міне адамшылды? бол?аны.

?орыта келгенде, уа?ыт талабынан туындап, білім беру ж?йесінде болып жат?ан

?згерістер баланы т?рбиелеу осы заман талабына сай ?йлесімді де?гейді ?айта ??руды

міндеттейді. Т?рбие мен о?у егіз деген с?з бар. «Т?рбие бар жерде ?ана сапалы білім

саналы ?рпа? болады» деген дана хал?ымызды? ма?ал с?зіне с?йенемін