Ма?саты: о?ушыларды? таби?ат ж?нінде ой - ?рістерін дамыту; білуге ??штарлы?ын, логикалы? ойлау ?абілетін ж?не с?йлеу м?дениетін оларды? бойларында дамыту; таби?атты с?йе білуге, оны ?ор?ау?а, ?йымшылды??а ж?не ?зара сыйласты??а т?рбиелеу.
К?рнекілігі: интерта?та, слайд - шоу, «Экологиялы? жа?дайлар»- жайлы фотосуреттер.
Таби?ат – к?рделі де к?п т?рлі, біз оны не??рлым к?п танып т?сінсек, со??рлым таби?ат бізге ?ызы?тыра? бола т?седі. ?мір с?руге ?ажеттіні? б?рін береді. Тама?, киім, баспана.
Таби?ат?а бастал?ан с?йіспеншіліктен махаббат пен отан басталады. Таби?атты? ?семдігін сезініп оны? тілін о?у, білу, байлы?ын ?ор?ау керек.
Б?гін ?здері?ізбен сынып са?атында танымды? саяхат жасаймыз. Саяхат барысында білім, досты?, тап?ырлы?, шапша?ды? ж?не тапсырманы ??ыптылы?пен орындауды ?ажет етеді. ?здері?ізді? білетіндей адам таби?атты? сырын ??ып жапыра?ты? сыбдырымен, б?ла?ты? сылдырын естіп, б?лб?лды? ?німен, шегірткені? дыбыстауын ты?дап, адам бол?аны б?рімізге м?лім, я?ни адам таби?атпен ты?ыз байланыста болады.?азіргі та?да экология с?зін жиірек еститін болды?. Экология с?зі грек тілінен аудар?анда «?й - жай» ж?не «мекен» туралы ілім. Ол бірнеше б?лімге б?лінеді: аутэкология, синэкология, демэкология, биоэкология, адам экологиясы. Ал енді біз саяхат?а шы?амыз.
Меирбек:
Жер - Ана, сенсіз ?мір жо?
Т?рса да м??гі к?н шы?ып
Г?лденсе? болды к??іл то?
Сенсіз ?спес бір шыбы?
І аялдама: «?оры?»
Елімізде 9 ?оры? бар. ?оры?та ?аншама жануар т?рлері кездеседі, к?бісі ?рине бізге таныс. Тапсырма: «Сен білесі? бе?» - айдарымен жануарларды? ерекшеліктерін айтып беру.
1о?ушы: Орлов с?йг?лігі - ?ріптерден с?з ??растыра біледі ж?не дыбыстап жауап та бере алады екен.
2 о?ушы: Тоты ??с - адамша с?йлей алады ж?не оны орнымен айта алады: «С?лем!», «?айырлы т?н!», «Тама? бер!», «То?ып ?алдым»- деген сия?ты.
3 - о?ушы: ?ар?алар ?атып ?ал?ан нанды шалшы? су?а салып, жібітіп жейді екен. Шо?ып, ?айта салып жібіген кезде жеп отырады екен.
4 - о?ушы: Сауыс?ан - ?з ?ясына жылтыр заттарды жинап отырады екен.
ІІ аялдама: Ботаникалы? ба?
Айнала?а ?арасандар ?здері?ізге таныс ж?не таныс емес те ?сімдіктер ?аншама! Осы?ан байланысты д?рілік ?сімдіктер туралы айтып берсе?іздер.
1. Итм?рын
2. Жалбызтікен
3. Ме?дуана
4. Т?ймеда?
5. ?гейш?п
6. Усар?алда?
«Неге?» деген білуге ??штарлы? с?з бар! Ол с?з ?р кезде ?р ?ашанда ?мірді? м?нін а??аруда туындайды. Б?л с?з айнала ?орша?ан д?ниені
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Т?уелсіз елім ?аза?стан"»
Мен және қоршаған орта
Мақсаты: оқушылардың табиғат жөнінде ой - өрістерін дамыту; білуге құштарлығын, логикалық ойлау қабілетін және сөйлеу мәдениетін олардың бойларында дамыту; табиғатты сүйе білуге, оны қорғауға, ұйымшылдыққа және өзара сыйластыққа тәрбиелеу. Көрнекілігі: интертақта, слайд - шоу, «Экологиялық жағдайлар»- жайлы фотосуреттер. Табиғат – күрделі де көп түрлі, біз оны неғұрлым көп танып түсінсек, соғұрлым табиғат бізге қызықтырақ бола түседі. Өмір сүруге қажеттінің бәрін береді. Тамақ, киім, баспана. Табиғатқа басталған сүйіспеншіліктен махаббат пен отан басталады. Табиғаттың әсемдігін сезініп оның тілін оқу, білу, байлығын қорғау керек. Бүгін өздеріңізбен сынып сағатында танымдық саяхат жасаймыз. Саяхат барысында білім, достық, тапқырлық, шапшаңдық және тапсырманы ұқыптылықпен орындауды қажет етеді. Өздеріңіздің білетіндей адам табиғаттың сырын ұғып жапырақтың сыбдырымен, бұлақтың сылдырын естіп, бұлбұлдың әнімен, шегірткенің дыбыстауын тыңдап, адам болғаны бәрімізге мәлім, яғни адам табиғатпен тығыз байланыста болады.Қазіргі таңда экология сөзін жиірек еститін болдық.. Экология сөзі грек тілінен аударғанда «үй - жай» және «мекен» туралы ілім. Ол бірнеше бөлімге бөлінеді: аутэкология, синэкология, демэкология, биоэкология, адам экологиясы. Ал енді біз саяхатқа шығамыз.
Меирбек:
Жер - Ана, сенсіз өмір жоқ Тұрса да мәңгі күн шығып Гүлденсең болды көңіл тоқ Сенсіз өспес бір шыбық
І аялдама: «Қорық»
Елімізде 9 қорық бар. Қорықта қаншама жануар түрлері кездеседі, көбісі әрине бізге таныс. Тапсырма: «Сен білесің бе?» - айдарымен жануарлардың ерекшеліктерін айтып беру. 1оқушы: Орлов сәйгүлігі - әріптерден сөз құрастыра біледі және дыбыстап жауап та бере алады екен. 2 оқушы: Тоты құс - адамша сөйлей алады және оны орнымен айта алады: «Сәлем!», «Қайырлы түн!», «Тамақ бер!», «Тоңып қалдым»- деген сияқты. 3 - оқушы: Қарғалар қатып қалған нанды шалшық суға салып, жібітіп жейді екен. Шоқып, қайта салып жібіген кезде жеп отырады екен. 4 - оқушы: Сауысқан - өз ұясына жылтыр заттарды жинап отырады екен.
Айгерим: Қандай ғажап кереметті табиғат, Уа, бауырым, пейіл қойшы пайымдап Игіліктің көкше гүлдер, өзендер Сеңгір таулар, гүлді орман, қайын бүр
ІІ аялдама: Ботаникалық бақ Айналаға қарасандар өздеріңізге таныс және таныс емес те өсімдіктер қаншама! Осыған байланысты дәрілік өсімдіктер туралы айтып берсеңіздер. 1. Итмұрын
2. Жалбызтікен
3. Меңдуана 4. Түймедақ
5. Өгейшөп
6. Усарғалдақ «Неге?» деген білуге құштарлық сөз бар! Ол сөз әр кезде әр қашанда өмірдің мәнін аңғаруда туындайды. Бұл сөз айнала қоршаған дүниені танып білуге көмектеседі. Ендігі кезектегі ойынымыз «Ең, ең, ең......» - айдарымен бірнеше сұрақтар беріледі жауабын табыңдар. 1. Ең үлкен гүл? (Раффлеза, салмағы 24 кг, диаметрі 1 м) 2. Ең үлкен шырынды жеміс? (асқабақ) 3. Ең улы саңырауқұлақ?(мухамор) 4. Ең жеңіл сабақ? (бальза) 5. Ең ұзақ жасайтын ағаш? (Секвоя 3000 - 5000 жыл) 6. Ең ұзын сабақ? (Ротанг пальмасы) 7. Ең ұзын жапырақты ағаш? (Цейлон пальмасы) 8. Ең үлкен құрғақ жеміс? (Оң. Азия өсетін Ентада ағашының бұршақғынының ұзындығы - 1, 8м, ені – 1, 5м)
Камшат: Білсең егер, табиғатта зор мән бар Онда аң, құс, жануар, ормандар Жерің, суың, таза ауа қажетті Шын жүректен оны сендер қорғандар
ІІІ аялдама: Зоологиялық бақ
Біз білеміз азайып бара жатқан жануарлар мен құстардың Қызыл кітапқа енгізілгенін, білгендеріңше айтып беріңдер.Құлан, жайран, келес, бүркіт, қызғылт бірқазан, лашын, арқар түрлері: Алтай, Қызылқұм, Қара тау, қыран, жалман, шағала, қабылан, ақ тырна, ителгі, Жетісу бақатісі. Ал енді ойын жүргізейік «Құстар туралы кім көп біледі ?» айдарымен білімдерімізді байқасақ.
1. Пингвин – құстардың ішіндегі ең жүзгіші, ол сағатына 30 шақырым жерге дейін жүзе алады. 2. Бүркіт – дүниеде күн көзіне қарай алатын құс. Аң аулау үшін құс салады. Бұл қыран құс. 3. Тырна - өте сақ құс, ол су құсы бірақ аспанда ұшбұрыш жасап тізбектеліп ұшады. 4. Аққу – құстың сұлуы, табиғаттың көркі, достық пен махаббаттың белгісі. 5. Үкі – айналасындағы заттарға екі көзімен бірдей қарай алатын құс. 6. Торғай – дыбыс шығармай бұтақта қонақтап отырса, жел болмайды. 7. Қарға - олар топтанып қарқылдаса аяз болады, ал аспанда ұшып қарқылдаса қар жауады.
Табиғат - нағыз сұлулықтың ортасы. Оны түсінген адам қуаныш көзі ретінде сақтауы керек. Табиғат - емші, денсаулық көзі. Су мен ауаны ластауға жол бермеңдер.Флора мен фаунаны қорғайық! Табиғат байлықтарын үнемдейік. Жер шарының болашағы сіздердің қолдарыңызда!
Арман: Ей, замандас, ең алдымен досыңды ұқ Досың - жер, мөлдір ауа, өсімдік Ала жүріп осылардың сыйлығын Осыларды қорлау деген не сұмдық?
Адам мен табиғат арасындағы қатынас — динамикалық арақатынас. Ол қатынас адам экожүйесінің ерекшелігімен анықталады да, байланыс «табиғатты бағындырумен», «иемденумен» ғана емес, сондай-ақ адам денсаулығы мен тіршілігіне кері әсерін тигізетін экологиялық өзгерістермен айқындалады. Қоршаған ортаның табиғи және әлеуметтік элементтері тығыз байланысты.
Шығыстың ұлы энциклопедияшы ғалымы Абу Райхан Беруни мың жыл бұрын айтқан: «Адамның денесі — әлеммен бірдей». Адамның табиғатпен ара қатынасы – мәңгілік және әрқашан заманауи, өйткені адам өзінің пайда болуымен, тіршілігімен және болашағымен табиғи ортамен байланысты. Табиғаттың элементі ретінде ол «табиғат – қоғам» деген күрделі жүйенің бір бөлігі болып келеді. Адамзат өзінің көптеген мұқтаждықтарын табиғаттың есебінен қамтамасыздандырады. Табиғаттың барлық элементтері қоршаған ортаны құрайды. «Қоршаған орта» түсінігіне адамның қолымен жасалған нысандар (ғимараттар, автокөліктер және т. б.) кірмейді, өйткені олар бүкіл қоғамды емес, жеке адамдарды ғана қоршап тұр. Бірақ адамның қызметі арқылы өзгерген табиғат телімдері (қалалар, ауыл шаруашылығы жерлері, су қоймалары, орман алқаптары) қоғам ортасын түзгендіктен, қоршаған ортаға кіреді.
Қоршаған орта – адам мен басқа да тірі ағзаларды қоршап тұрған табиғи орта, адам қолымен жасалған материалдық құрамдас бөліктер, құбылыстар мен үдерістер, сондай-ақ әлеуметтік-экономикалық құрауыштар.
