Саба? та?ырыбы: Ш?к?рім ??дайберді?лы
(1858 - 1931)
«Адамды?борышы?»
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: о?ушылар?а Ш?к?рім туралы а?парат беру; «Адамды? борышы?» атты ?ле?ді талдау;
Дамытушылы?: а?ын ?ле?ін талдау ар?ылы о?ушыларды? ой – ?рісін ке?ейту, с?здік ?орын молайту.
Т?рбиелік: адамгершілік т?рбие беру.
Саба? т?рі: д?ст?рлі
Саба? типі: жа?а білімді игерту.
К?рнекілігі: а?ынны? суреті, слайд
П?наралы? байланыс: ?аза? тілі, тарих, география, орыс ?дебиеті п?ндерімен, ?мірмен байланыс.
Саба?ты? барысы
І. ?йымдастыру кезе?і
С?лемдесу
Кезекшімен с?хбат
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру
Абай ??нанбай?лы туралы слайд немесе буклет ар?ылы ?айталау.
ІІІ. Жа?а саба?
Ш?к?рім ??дайберді?лы (1858-1931) – а?ын, жазушы, философ, тарихшы, композитор. Абаймен замандас ?рі інісі, ?рі ол негізін сал?ан реалистік ?дебиет д?ст?рлерін ал?а апарушы ізбасары. ?зі ?мір с?рген ортаны? ?о?амды?-саяси ж?не ?леуметтік сыр-сипаттарын керебілуде, ?о?ам мен адам таби?атында?ы кемшіліктерді зерделеуде, ту?ан хал?ына т?зу жол к?рсетуде ??дайберді?лы Абай ба?ытын ?станды. Ш?к?рімні? ?кесі ??дайберді ??нанбайды? К?нке деген б?йбішесінен ту?ан, я?ни Абайды? ту?ан а?асы. Ш?к?рім бес жасында ауыл молдасына о?у?а беріледі де онда жеті жасына дейін о?иды.
Ресми а?талуы труалы. 1988 жылы Ш?к?рім а?талып, оны? ?лмес, ?шпес м?расы хал?ына ?айта оралды. Осы жылы а?ынны? “Жазушы” ж?не “Жалын” баспасынан ?ле?дер, ал “?нер” баспасынан ?ндер жина?тары жары? к?рді. Тап осы жылы ?ажыны? 130 жылды?ы Абай ауданы, 1998 жылы 140 жылды?ы Семей ?аласы к?лемінде тойланды. Осы жылдар аралы?ында Семейдегі бір жо?ары о?у орнына ?ажы есімі беріліп, ескерткіші орнатылды, ?ала орталы?ында?ы ?лкен бір да??ыл а?ын есімімен аталды. М?ны? сыртында ?алада?ы байыр?ы бір ?аза? мектебі а?ын есімін иеленді.
Б?гінде осында?ы екі бірдей жо?ары о?у орнында – Семей педагогика институты мен Ш?к?рім атында?ы Семей университетінде ш?к?рімтану ?ылыми-зерттеу орталы?тары ж?мыс істейді. Сол орталы?тарды? к?шімен “Ш?к?рім” ж?не “Ш?к?рім ?лемі” атты екі бірдей журнал жары? к?руде.
Семей педагогика институтында?ы Ш?к?рімтану ?ылыми-зерттеу орталы?ында ?азірде Ш?к?рімні? т?л?алы? экциклопедиясы дайындалуда. М?ны? сыртында аталмыш орталы?та Ш?к?рім м?расы туралы б?гінгі к?нге дейін бес томды? е?бек дайын т?р.
IV. О?улы?пен ж?мыс
«Адамды? борышы?» ?ле?ін м?нерлеп о?у.
Негізгі та?ырыбы - адамзат міндеті. Идеясы - артына ?лгі аларлы?тай іс ?алдыру. Адамны? борышы - халы??а адал е?бек ету, білім мен ?нер ?йрену, келешекке жол к?рсету, ?лгі алатындай із ?алдыру. Жаман ?ылы?тардан аула? болу - мансап ?шін ма?тан?а салынбау, ба? ?шін арсыз ?ылы?тардан аула? болу.
Ш?к?рім шы?армаларыны? та?ырыбы — адамгершілік. «Борыш» с?зіне т?сінік (міндет, парыз, ?арыз). ?рбір адамны? Отан алдында, халы? алдында, ата-ана алдында?ы борышы туралы т?сінік.
«Адамды? борышы?» ?ле?і м?нерлеп о?ылады.
«Адамды? борышы?»
Адамды? борышы?-
Хал?ы?а е?бек ?ыл.
А? жолдан айнымай
Ар са?та оны біл.
Талаптан да білім мен ?нер ?йрен,
Білімсіз, ?нерсіз,
Болады а?ын –т?л.
Ма?тан?а салынба
Мансапты? та?ы ?шін,
Н?псі?е билетпе
Басы?ны? ба?ы ?шін.
?мірі?ді сарп ?ыл
?лгені?ше,
Жоба тап,
Жол к?рсет,
Келешек ?амы ?шін.
?айтадан ?айырылып,
?ауым?а келмейсі?,
Бары?ды,
Н?рі?ді
Тірлікте бергейсі?.
?ибрат алар арты?а із ?алдырса?,
Шын ба?ыт-осыны ??,
М??гілік ?лмейсі?!
Негізгі та?ырыбы-адамзат міндеті.
Идеясы-артына ?лгі аларлы?тай іс ?алдыру.
Т?сіндірме с?здік.
Мансап-ата?
Н?псі-жаман іс
Т?л-ешн?рсесі жо?
?ибрат-?лгі
?ле? мазм?нын т?сіндіремін. Адамны? борышы-халы??а адал е?бек ету, білім мен ?нер ?йрену, келешекке жол к?рсету, ?лгі алатындай із ?алдыру. Жаман ?ылы?тардан аула? болу-мансап ?шін ма?тан?а салынбау, ба? ?шін арсыз ?ылы?тарданаула? болу.?ле?ді тізбекпен о?имыз.?ле?ді ??рылысына талдау. Авторы- Ш.??дайберді?лыны? негізгі та?ырыбы — адамзат міндеті идеясы-артына ?лгі аларлы?тай іс ?алдыру.
Жанрлы? т?рі-поэзия
Шума?-6 шума?
Тарма?-24
Буна?-63
Буын-1 шума?-6 буыннан
Д?птермен ж?мыс.
Адамды? борыштарды жазамыз.
1.адал е?бек ету
2.білім мен ?нер ?йрену
3.келешекке жол к?рсету
4.?лгі болатын іс ?алдыру
Та?тада с?здер берілген. Білімді, ма?танша?, арлы, білімсіз, е?бек?ор, мансап?ор, айлакер, жал?ау, ?секші, шыншыл, ?нерлі, ?тірікші, жомарт, сара?, ?айырымсыз, ата-ананы сыйлайды.Балалар, адам?а т?н жа?сы ?асиеттер мен жаман ?асиеттерді б?ліп жазайы?шы.
V. Д?птермен ж?мыс.
а. С?здікпен ж?мыс.
Мансап - ата?
Н?псі - жаман іс
Т?л - ешн?рсесі жо?
?ибрат - ?лгі.
?. Адамды? борыштарды жазамыз.
1. адал е?бек ету
2. білім мен ?нер ?йрену
3. келешекке жол к?рсету
4. ?лгі болатын іс ?алдыру
б. Та?тада с?здер берілген.
Адамны? жа?сы ?асиеттері / Адамны?
