К?рнекілік: видео, слайд, сызба, жеке дара суреттер, ?лестірмелі ?а?аздар.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
Балалар партада т?стері ?р т?рлі конвертер жатыр. ?здері?е ?на?ан т?сті алып, конвертті ашып к?рі?дер. Ішінде топты? аты жазыл?ан. Сол топ?а барып отыры?дар.
- Екі немесе одан да к?п т?бірден жасал?ан с?зді к?рделі с?з дейміз.
Жарыс?а бізді? мектептен он бес о?ушы ?атысты. ?пкем медколледжде о?иды.
І?. Жа?а саба?.
Ертеде бір С?зстан деген ел болыпты. Осы елде бір а?са?ал ?мір с?ріпті. Ол а?са?алды? аты – К?рделі с?здер екен. Оны? ?ш ?лы болыпты. Бірінші ?лы – біріккен с?здер, екінші ?лы – ?ос с?здер, ?шінші ?лы – ?ыс?ар?ан с?здер.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Біріккен с?здер" ?аза? тілі»
Күні: 09.12.15 ж.
Тақырыбы. Біріккен сөздер
Мақсаты. Оқушыларға біріккен сөздердің жасалу жолдарын, түрлерін
таныстыру. Сөздік қорларын, шығармашылық қабілеттерін дамыту, есте
сақтау, ойлау қабілеттерін арттыру.
Ұқыптылыққа, ізденімпаздыққа, тапқырлыққа, өз ойларын еркін
жеткізе білуге, сауатты жазуға тәрбиелеу.
Түрі: аралас
Әдіс -тәсілі: түсіндіру, сұрақ – жауап, талдау, іздену.
Көрнекілік: видео, слайд, сызба, жеке дара суреттер, үлестірмелі қағаздар.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Балалар партада түстері әр түрлі конвертер жатыр. Өздеріңе ұнаған түсті алып, конвертті ашып көріңдер. Ішінде топтың аты жазылған. Сол топқа барып отырыңдар.
І – топ Ақтау ІІІ – топ Көкшетау
ІІ – топ Қызылорда ІҮ – топ Ақтөбе
Психологиялық ахуал.
Шырылдады қоңырау,
Біз сабақты бастаймыз.
Партамызға отырып,
Өзара көз тастаймыз.
Табыс тілеп көзбенен -
Жаңа білім алуға
Алға қадам аттаймыз. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
6 - жаттығу
«Қысқы тіршілік» тақырыбында жазған шығармаларын оқыту. Шығарма құрамындағы күрделі сөздерді тапқызу.
ІІІ. Білімдерін тексеру.
- Сөз дегеніміз не?
- Сөз - заттың, сапаның, санның, қимылдың атауы.
- Сөз нені білдіреді?
- Сөз мағынаны білдіреді.
- Сөз мағынасына қарай нешеге бөлінеді? (үшке) - Мағынасы қарама – қарсы сөздер, мәндес сөздер, дыбысталуы бірдей, мағынасы әр басқа сөздер.
- Күрделі сөз дегеніміз не?
- Екі немесе одан да көп түбірден жасалған сөзді күрделі сөз дейміз.
Жарысқа біздің мектептен он бес оқушы қатысты. Әпкем медколледжде оқиды.
ІҮ. Жаңа сабақ.
Ертеде бір Сөзстан деген ел болыпты. Осы елде бір ақсақал өмір сүріпті. Ол ақсақалдың аты – Күрделі сөздер екен. Оның үш ұлы болыпты. Бірінші ұлы – біріккен сөздер, екінші ұлы – қос сөздер, үшінші ұлы – қысқарған сөздер.
Ендеше, осы күрделі сөздердің бірінші баласы – біріккен сөздермен танысайық.
Біріккен сөздерде айтылуы мен жазылу ерекшелігі жер – су аттарын білдіретін біріккен сөздердегі қатар келген екі дауысты дыбыс сақталып жазылады.
Мысалы: Сары + өзек Сарыөзек
Екі сөзден тұратын кісі аттарындағы қатар келген дауысты дыбыстың бірі түсіп жазылады.
бұзаубас - басы үлкен, алдыңғы аяқтарымен жер қазатын түсі сары қоңыз.
егеуқұйрық - ауыл шарушылығына зиянды, тұмсығы сүйір, құйрығы ұзын сұр тышқан.
Әр сөз неше түбірден құралған.
10 – жаттығу Өлеңді оқып, жатқа жаз.
Кемпірқосақ
Күн күркіреп, себелеп,
Жаңбыр жауып, басылды.
Көкжиекке керемет
Кемпірқосақ асылды.
Өлеңде кездескен біріккен сөздерді ата.
Сергіту сәті
Ал, балалар, тұрайық.
Алақанды соғайық. Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп, Бір отырып, бір тұрып,
Қолымызды созайық.
Бой сергітіп алайық.
11 – жаттығу Берілген біріккен сөздерді қатыстырып сөйлем құрап жаз. Аққұтан, шекара, еңбекақы. Қамыс арасына аққұтан ұя салыпты. Шекарашылар шекараны қырағы күзетеді. Әкем әр айдың аяғында еңбек ақысын алып тұрады. Бұл сөздердің біріккен сөз екенін кестені пайдаланып дәлелде. 12 -жаттығу Көп нүктенің орнына тиісті бірнеше сөздерді тауып жаз.
Жер – су аттары: Сарыөзек, Бурабай, Теміртау, Алакөл, Талдықорған,Балқаш
«Иә, жоқ» ойыны. (Сұрақ дұрыс болса «иә», дұрыс емес болса «жоқ» деп жауап бересіздер.
1. Зат есім заттың атын білдіреді. иә 2. Көк күрделі сын есім. жоқ 3. Астана жалқы есім. иә 4. Күрделі сан есім бір сөзден жасалады. жоқ 5. Сөз - заттың, сапаның, санның, қимылдың атауы. иә 6. Түбір сөздің одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігі. иә 7. Сөз мағынасына қарай екіге бөлінеді. жоқ 8. Мүмкін, амал қанша, несін айтасың қыстырма сөздер. иә
14 – жаттығу «Ақтөбе» сөзіне баспалдақ жаса.
(Ақ, қар, тары, өрнек, байлық, еріншек)
ҮІ.Бекіту.
Оқушылар алдарыңда тұрған топ аттарына көңіл бөліңдер.
Топ аттары бүгінгі өткен тақырыпқа байланысты ма?, дәлелдеңіздер.
Себебі: Ақтау біріккен сөз өйткені екі түбірден құралған.
- Біріккен сөз дегеніміз не? - Екі не одан да көп түбірден құралған сөздерді біріккен сөздер деп атайды. - Біріккен сөзді құрайтын түбірлер қалай жазылады? - Біріккен сөзді құрайтын түбірлер бірігіп жазылады. ҮІІ. Үйге тапсырма.
