kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

"Темекі" сынып са?аты

Нажмите, чтобы узнать подробности

Темекі-денсаулы? д?шпаны

Ма?саты:
О?ушыларда темекіні? зияны туралы т?сінік ?алыптастыру, салауатты ?мір салтын ?стану?а т?рбиелеуЖа?а саба? жоспары:
1. Ой ?оз?ау: «Зиянды заттар» ассоциация ар?ылы жа?а та?ырыпты ай?ындау:
2. Жа?а та?ырыбымыз « Темекі - денсаулы? д?шпаны» деп аталады, демек, темекіні? адам а?засына тигізетін зиянды ?сері туралы болма?.
М??алім:
Бір данышпан темекі туралы с?ра?анда « мен темекіні? ?ш жа?сы жа?ын білемін» депті:
Біріншіден, темекі шеккен адамны? ?йіне ?ры т?спейді.
Екіншіден, темекі шеккен адамды ит ?аппайды.
?шіншісі, шылым?ор жан м??гі жас болып ?теді.
М?ны д?лелдеп берсе?із дегенде:
. Темекі тарт?ан адам т?німен к?ркілдеп ж?теліп шы?ады. Т?нде келген ?рылар болса, ?й иесі ояу екен деп ойлап, кері ?айтады. К?п ж?телген адамны? белі б?гіліп, ерте тая? ?стау?а тура келеді. Тая? ?ста?ан адамнан ит те жас?анады. Темекіні к?п тарт?ан адам ерте ?леді. М??гі жас болып ?теді дегенім осы,- деген екен.
Осы жа?даятты талдау?а байланысты сендерге мынадай ой тастаймын: «Темекі - денсаулы? д?шпаны!» (О?ушылар 3 жа?ты дебат ??рады. «Келісемін», «Келіспеймін», «Ерекше пікір». ?рбір топ постерге ?з ойларын жазады, ?з пікірлерін д?лелдейді,

 Электронды почта:« Темекіден хат»
1: С?лем досым! Мен сымбатты да ?демімін. Иісім ?андай жа?ымды! Мені? ?серімнен ра?аттанасы?. Мені? досым бол, кел, кел!
2: С?лем досым! Б?рінен де мен к?штімін. Е? ра?аты, е? тиімдісі мен боламын. Мені шегіп, к?ш - жігері? артады, к??іл - к?йі? к?теріледі. Мен сені ешуа?ытта тастамаймын, адал дос боламын. Кел, менімен дос бол.
(?рбір топ кері хат жазады).
6. Ма?ал – м?телдерді? жал?асын табайы?:
1. Денсаулы? -(зор байлы?)
2. Жарлыны? байлы?ы -(деніні? саулы?ы)
3. Жан ауырса т?н азады,
(?ай?ы басса - жан азады.)
4. Дені сауды? (жаны сау.)
5. Дені сау ?рпа? -(ел болаша?ы)
6. Ауруын жасыр?ан (?леді.)
7. Шыны?са? (шымыр боларсы?)
Кері байланыс: О?ушылар саба?тан ал?ан ?серлерін орта?а салып, ?ндеу ?абылдайды.
М??алім: ?лы ойшыл Сократ?а кезінде мынадай с?ра? ?ойылыпты: «Адам?а ?мірде не ?ымбаттыра?, «байлы? па, ?лде ата? па?» деп. Сонда Сократ: Байлы? та, ата? та, да?? та адамды шын ба?ытты ете алмайды. Дені сау кедей, ауру патшадан ба?ыттыра?» деп жауап берген екен. Я?ни адам ба?ытты болу ?шін о?ан денсаулы? керек, ал денсаулы?ты? кепілі – салауаттылы?. «Темекі - денсаулы?ты? д?шпаны» атты б?гінгі т?рбие са?атымызды ая?таймыз. Салауатты ?мір салтын жандары?а жан серік еті?дер!
О?ушыларды мада?тау, ал?ыс айту.
«Темекі ?айдан шы?ты?»
“ Темекі ”деген с?з Тобого деген арал атынан шы??ан к?рінеді. 1492 жылы 15 ?азанда орталы? Америка жа?алауларына келген испан матростарыны? айтуынша, “ tobacco ” деген с?збен жергілікті т?р?ындар д?ст?рлі темекі шегуге арнал?ан ?лкен кептірілген жапыра?тарды ата?ан. 1959 жылы Португалияда?ы француз елшісі Жан Нико Франция еліні? ханшайымы Екатерина Медичиге ?здіксіз бас ауруынан сауы?у?а к?мектеседі деп темекіні? жапыра?ы мен т??ымын сый?а тартады. Осыдан к?п ?замай – а?, б?кіл Францияда темекі иіскеу с?нге айналды. Жан Никоны? ??рметіне ?сімдік латынша“ Nicotiuna ” деген атты иеленді, ал ХІХ ?асырды? басында одан б?лінетін алколоид “ Никотин ” деп аталды.
Темекіні? зияны. Д?ние ж?зілік денсаулы? са?тау ?йымыны? м?ліметі бойынша темекі тарту зардабынан жыл сайын 5 миллион адам ?айтыс болады екен. 2027 жылы темекі тартудан ?айтыс бол?андар саны 10 миллион?а жетеді еген болжам бар. Со??ы уа?ытта темекі тартатындар арасында к?мейді? ?атерлі ісігі 6 - 10 есе, ??ешті? ісігі 2 - 6 есе, жо?ары. Бір т?йір темекі тар?ан адам 0, 4 - 3, 5мг улы никотин ?абылдайды да ?з ?мірін 15 минут?а ?ыс?артады. Темекіден ауа?а жылына 720 мы? тонна к?кірт ?ыш?ылы, 384мы? тонна аммиак, 180 мы? тонна никотин, 660мы? тонна темекі майы, 550мы? тоннадай иісті газ шы?ады. Салма?ы 1мг темекіде 10 - 15мг никотин болады. Темекі шо?ыны? ?ызуы 300 градус?а жетеді, оны сор?анда ауыз ?уысында 60 градус?а дейін температура пайда болады. Б?л ауыз, ??еш, ке?ірдек, тыныс жолдары мен ас?азанны? шырышты ?абы?ыны? н?зік жасушаларын к?йдіреді. Темекі шеккен адам шекпеген адамнан 10 - 15 жыл аз ?мір с?реді.
Темекіні? ?сері. Темекі тарту не??рлым кен тара?ан зиянды ?деттерді? бірі. Ол жас?спірімдерді? бойында, к?біне ?здеріні? “есейгендігін” к?рсетіп, ересектерге еліктеуінен туады. Темекіні? ??рамында?ы негізгі ?сер етуші зат – никотинні? шамалы ?оздырушы ?сері. Міне сол темекі тарту ?детін ?алыптастыру?а себепші болады. Никотинні? м?ндай ?асиеті халы? арасында “темекі” адамды сергітеді, оны? интеллектуалды? белсенділігін арттырады” деген ?ате пікір тудыр?ан. Алайда никотинні? м?ндай ?сері организмге зиянын тигізіп т?птеп келгенде нерв ж?йесін ?лсіретеді. Ойланып тол?анатын с?ттерде кейбіреулер ?здіксіз темекі тартады, біра? к??іл к?йі к?терілуді? орнына, ол никотинмен барынша уланады. (Басы ауырады, та?дайы кебірсиді, ?й?ысы келеді.) Темекіні тартуды к?птен бері ?детке айналдыр?ан адамдарда никотинді ?ажетсіну сезімі туады, я?ни олар темекі тартуын ?ойса немесе кемітсе, к??іл ?ошы болмай ?здерін ауыр сезінеді. ?алай бол?анда да никотин ж?не темекіні? жану барысында шы?атын бас?а да заттар денсаулы??а зиянды ?сер ететіндіктен, темекі шегуден бас тарту ?ажет. Темекі тартуды? бастап?ы кезінде – а? тыныс алу ж?не ж?рек тамыр ж?йелері ?ызметіні? б?зылып, дене м?шелері мен ткандерді? оттегімен ?амтамасыз етілуіні? нашарлай баста?аны (темекі артерия ?анында оттегін тасымалдайтын гемоглобинге кері ?сер етеді) бай?алады. Темекі тартатындар ж??палы аурулар?а шалды??ыш мысалы, оларды? араларында тыныс жолы ауруларымен ауратындар темекі тартпайтындар?а ?ара?анда 4 есе жиі ?шырасады. Таби?и ж?не ?ндірістік факторларды? ?олайсыз ?серіне т?зімсіз келеді. Темекі тарту ж?рек тамыр ж?йесіні? тыныс алу ж?не ас ?орыту м?шелеріні? ауру?а шалды?у, ?атерлі ісікті? пайда болу ?ауіпін тудырады

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«"Темекі" сынып са?аты»

Темекі-денсаулық дұшпаны

Мақсаты:
Оқушыларда темекінің зияны туралы түсінік қалыптастыру, салауатты өмір салтын ұстануға тәрбиелеуЖаңа сабақ жоспары:
1. Ой қозғау: «Зиянды заттар» ассоциация арқылы жаңа тақырыпты айқындау:
2. Жаңа тақырыбымыз « Темекі - денсаулық дұшпаны» деп аталады, демек, темекінің адам ағзасына тигізетін зиянды әсері туралы болмақ.
Мұғалім:
Бір данышпан темекі туралы сұрағанда « мен темекінің үш жақсы жағын білемін» депті:
Біріншіден, темекі шеккен адамның үйіне ұры түспейді.
Екіншіден, темекі шеккен адамды ит қаппайды.
Үшіншісі, шылымқор жан мәңгі жас болып өтеді.
Мұны дәлелдеп берсеңіз дегенде:
... Темекі тартқан адам түнімен күркілдеп жөтеліп шығады. Түнде келген ұрылар болса, үй иесі ояу екен деп ойлап, кері қайтады. Көп жөтелген адамның белі бүгіліп, ерте таяқ ұстауға тура келеді. Таяқ ұстаған адамнан ит те жасқанады. Темекіні көп тартқан адам ерте өледі. Мәңгі жас болып өтеді дегенім осы,- деген екен.
Осы жағдаятты талдауға байланысты сендерге мынадай ой тастаймын: «Темекі - денсаулық дұшпаны!» (Оқушылар 3 жақты дебат құрады. «Келісемін», «Келіспеймін», «Ерекше пікір». Әрбір топ постерге өз ойларын жазады, өз пікірлерін дәлелдейді,

Электронды почта:« Темекіден хат»
1: Сәлем досым! Мен сымбатты да әдемімін. Иісім қандай жағымды! Менің әсерімнен рақаттанасың. Менің досым бол, кел, кел!
2: Сәлем досым! Бәрінен де мен күштімін. Ең рақаты, ең тиімдісі мен боламын. Мені шегіп, күш - жігерің артады, көңіл - күйің көтеріледі. Мен сені ешуақытта тастамаймын, адал дос боламын. Кел, менімен дос бол.
(Әрбір топ кері хат жазады).
6. Мақал – мәтелдердің жалғасын табайық:
1. Денсаулық -(зор байлық)
2. Жарлының байлығы -(денінің саулығы)
3. Жан ауырса тән азады,
(Қайғы басса - жан азады.)
4. Дені саудың (жаны сау.)
5. Дені сау ұрпақ -(ел болашағы)
6. Ауруын жасырған (өледі.)
7. Шынықсаң (шымыр боларсың)
Кері байланыс: Оқушылар сабақтан алған әсерлерін ортаға салып, үндеу қабылдайды.
Мұғалім: Ұлы ойшыл Сократқа кезінде мынадай сұрақ қойылыпты: «Адамға өмірде не қымбаттырақ, «байлық па, әлде атақ па?» деп. Сонда Сократ: Байлық та, атақ та, даңқ та адамды шын бақытты ете алмайды. Дені сау кедей, ауру патшадан бақыттырақ» деп жауап берген екен. Яғни адам бақытты болу үшін оған денсаулық керек, ал денсаулықтың кепілі – салауаттылық. «Темекі - денсаулықтың дұшпаны» атты бүгінгі тәрбие сағатымызды аяқтаймыз. Салауатты өмір салтын жандарыңа жан серік етіңдер!
Оқушыларды мадақтау, алғыс айту.
«Темекі қайдан шықты?»
“ Темекі ”деген сөз Тобого деген арал атынан шыққан көрінеді. 1492 жылы 15 қазанда орталық Америка жағалауларына келген испан матростарының айтуынша, “ tobacco ” деген сөзбен жергілікті тұрғындар дәстүрлі темекі шегуге арналған үлкен кептірілген жапырақтарды атаған. 1959 жылы Португалиядағы француз елшісі Жан Нико Франция елінің ханшайымы Екатерина Медичиге үздіксіз бас ауруынан сауығуға көмектеседі деп темекінің жапырағы мен тұқымын сыйға тартады. Осыдан көп ұзамай – ақ, бүкіл Францияда темекі иіскеу сәнге айналды. Жан Никоның құрметіне өсімдік латынша“ Nicotiuna ” деген атты иеленді, ал ХІХ ғасырдың басында одан бөлінетін алколоид “ Никотин ” деп аталды.
Темекінің зияны. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша темекі тарту зардабынан жыл сайын 5 миллион адам қайтыс болады екен. 2027 жылы темекі тартудан қайтыс болғандар саны 10 миллионға жетеді еген болжам бар. Соңғы уақытта темекі тартатындар арасында көмейдің қатерлі ісігі 6 - 10 есе, өңештің ісігі 2 - 6 есе, жоғары. Бір түйір темекі тарқан адам 0, 4 - 3, 5мг улы никотин қабылдайды да өз өмірін 15 минутқа қысқартады. Темекіден ауаға жылына 720 мың тонна күкірт қышқылы, 384мың тонна аммиак, 180 мың тонна никотин, 660мың тонна темекі майы, 550мың тоннадай иісті газ шығады. Салмағы 1мг темекіде 10 - 15мг никотин болады. Темекі шоғының қызуы 300 градусқа жетеді, оны сорғанда ауыз қуысында 60 градусқа дейін температура пайда болады. Бұл ауыз, өңеш, кеңірдек, тыныс жолдары мен асқазанның шырышты қабығының нәзік жасушаларын күйдіреді. Темекі шеккен адам шекпеген адамнан 10 - 15 жыл аз өмір сүреді.
Темекінің әсері. Темекі тарту неғұрлым кен тараған зиянды әдеттердің бірі. Ол жасөспірімдердің бойында, көбіне өздерінің “есейгендігін” көрсетіп, ересектерге еліктеуінен туады. Темекінің құрамындағы негізгі әсер етуші зат – никотиннің шамалы қоздырушы әсері. Міне сол темекі тарту әдетін қалыптастыруға себепші болады. Никотиннің мұндай қасиеті халық арасында “темекі” адамды сергітеді, оның интеллектуалдық белсенділігін арттырады” деген қате пікір тудырған. Алайда никотиннің мұндай әсері организмге зиянын тигізіп төптеп келгенде нерв жүйесін әлсіретеді. Ойланып толғанатын сәттерде кейбіреулер үздіксіз темекі тартады, бірақ көңіл күйі көтерілудің орнына, ол никотинмен барынша уланады. (Басы ауырады, таңдайы кебірсиді, ұйқысы келеді.) Темекіні тартуды көптен бері әдетке айналдырған адамдарда никотинді қажетсіну сезімі туады, яғни олар темекі тартуын қойса немесе кемітсе, көңіл қошы болмай өздерін ауыр сезінеді. Қалай болғанда да никотин және темекінің жану барысында шығатын басқа да заттар денсаулыққа зиянды әсер ететіндіктен, темекі шегуден бас тарту қажет. Темекі тартудың бастапқы кезінде – ақ тыныс алу және жүрек тамыр жүйелері қызметінің бұзылып, дене мүшелері мен ткандердің оттегімен қамтамасыз етілуінің нашарлай бастағаны (темекі артерия қанында оттегін тасымалдайтын гемоглобинге кері әсер етеді) байқалады. Темекі тартатындар жұқпалы ауруларға шалдыққыш мысалы, олардың араларында тыныс жолы ауруларымен ауратындар темекі тартпайтындарға қарағанда 4 есе жиі ұшырасады. Табиғи және өндірістік факторлардың қолайсыз әсеріне төзімсіз келеді. Темекі тарту жүрек тамыр жүйесінің тыныс алу және ас қорыту мүшелерінің ауруға шалдығу, қатерлі ісіктің пайда болу қауіпін тудырады




Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Классному руководителю

Категория: Мероприятия

Целевая аудитория: 8 класс

Скачать
"Темекі" сынып са?аты

Автор: Кусаинова Меруерт Муратовна

Дата: 31.12.2015

Номер свидетельства: 271535


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства