Конференция "Жасөспірімдердің құқық бұзушылықтардың алдын алуы"

№5 мектеп-лицей

«Жасөспірімдердің құқық бұзушылықтардың алдын алуы» конференциясы

Өткізген: Қадырбек Г.Қ.

2018-2019 оқу жылы

Тәрбие сағатының тақырыбы: «Жасөспірімдердің құқық бұзушылықтардың алдын алуы»

Мақсаты:

• Оқушылардың құқықтық білімдерін тереңдету, Заң алдындағы жауапкершілікті арттыру, ұйымшылдық пен тәртіптіліктің тиімді жолдарын таба білуге баулу, саяси сауаттылыққа баулу;

• Оқушыларды өз құқықтарын қорғай білуге үйрету;

• Оқушылар бойында демократиялық көзқарас қалыптастыру;

• Құқықтық нормативтік актілерді орындай, құрметтей білуге үйрету, адамгершілікке, елжандылыққа, құқықтық сауаттылыққа тәрбиелеу;

• Оқушылардың ойлау, тыңдау, өз ойларын еркін жеткізе алу мәдениетін дамыту, шығармашылық қабілеттерін шындау.

Өтілу түрі: зерттеу шеберханасы.

Көрнекілігі: интерактивті тақта, ҚР Конституциясы кітапшасы, Бала құқықтары туралы Конвенция, Бала құқығын қорғау туралы тұжырымдама, халыққа құқықтық көмек «Бала құқығы» жадынамасы.

Өту барысы:

Каходпен тест ойнатылады

1 слайд

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚ ТУРАЛЫ КОДЕКСІ

1-бөлім. Жалпы ережелер 

25-тарау. Қоғамдық тәртіпке және имандылыққа қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық

434-бап. Ұсақ бұзақылық

434-1-бап. Жеке тұлғалардың спорттық және спорттық-бұқаралық, ойын-сауық мәдени-бұқаралық іс-шараларда мінез-құлық қағидаларын бұзуы

435-бап. Кәмелетке толмағандар жасаған бұзақылық

436-бап. Елді мекендерде атыс, газды, пневматикалық қарудан ату, пиротехникалық заттар мен олар қолданылып жасалған бұйымдарды іске қосу

437-бап. Тыныштықты бұзу

438-бап. Арнайы қызметтерді көрінеу жалған шақыру

439-бап. Туралы көрінеу жалған ақпарат беру сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі

440-бап. Алкогольдік ішімдіктерді ішу немесе қоғамдық орындарда мас күйінде

441-бап. Жекелеген қоғамдық орындарда темекі бұйымдарын тұтынуға тыйым салуды бұзу

442-бап. Кәмелетке толмағандардың заңды өкілдерінің еріп жүруінсіз түнгі уақытта ойын-сауық мекемелерінде немесе тұрғын жайдан тыс жерлерде болуы

443-бап. Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын адамның заңды талабына бағынбау 444-бап. Құмар ойындарға қатысу, тарту немесе рұқсат беру

446-бап. Эротикалық мазмұндағы өнімдерді жарнамалау

448-бап. Кәмелетке толмағандардың вандализмі

449-бап. Қоғамдық орындарда тұру 

32-тарау. Әскери міндеттілік, әскери қызмет және қорғаныс саласындағы әкімшілік құқық бұзушылық

647-бап. Азаматтардың әскери есепке алу жөніндегі міндеттерді орындамауы

648-бап. Медициналық тексеруден немесе жиындардан жалтару

649-бап. Әскери есепке алу құжаттарын қасақана бүлдіру немесе жоғалту

650-бап. Әскери қызметке даярлықтан жалтару

2 слайд

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АЗАМАТТЫҚ КОДЕКСІ (ЖАЛПЫ БӨЛІМ)

 2-тарау. Азаматтық құқық субъектілері

1-Параграф. Қазақстан Республикасының азаматтары және басқа да жеке тұлғалар

12-бап. Жеке тұлға ұғымы

13-бап. Азаматтардың құқықтық қабілеті

14-бап. Азаматтың құқық қабілеттілігінің негізгі мазмұны

15-бап. Азаматтың аты

16-бап. Азаматтың тұрғылықты жері және заңды мекенжайы

17-бап. Азаматтардың әрекет қабілеттілігі

18-бап. Құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттілігінен айыруға және шектеуге жол бермеу

22-бап. Он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың әрекет қабілеттілігі

22-1-бап. Хабарландыру кәмелетке толмаған адамды толығымен әрекетке қабілетті (эмансипация)

23-бап. Он төрт жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың (жас балалардың) әрекет қабілеттілігі)

24-бап. Қорғаншылық және қамқоршылық органдарының кәмелетке толмағандарға және кәмелетке толмағандар үшін мәмілелер жасауға келісімі

25-бап. Кәмелетке толмағандардың банктерге салым салу және салымдарға билік ету құқығы

3 слайд

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 

ЖАЛПЫ БӨЛІМ 1-БӨЛІМ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢ 

15-бап. Қылмыстық жауаптылыққа жататын адамдар 

1. Қылмыстық құқық бұзушылық жасалған кезде он алты жасқа толған ақыл-есі дұрыс жеке адам қылмыстық жауаптылыққа жатады.      

2. Қылмыс жасаған кезде он төрт жасқа толған адамдар адам өлтіргені (99-бап), денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіргені (106-бап), зорлағаны (120-бап), Адамды ұрлағаны (125-бап), әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік, тектік-топтық немесе діни араздықты қоздыру (174-бап), Қазақстан Республикасы Президентінің өміріне қастандық жасағаны (178-бап), диверсия (184-бап), ұрлық жасағаны (188-баптың екінші, үшінші және төртінші бөліктері), тонағаны (екінші, үшінші және төртінші бөліктері), үшінші және төртінші баптар), қарақшылық (192-бап), қорқытып алушылық (194-баптың екінші, үшінші және төртінші бөліктері), ауырлататын мән-жайлар кезінде ұрлау мақсатынсыз автомобильді немесе өзге де көлік құралын заңсыз иелену (200-баптың екінші, үшінші және төртінші бөліктері), ауырлататын мән-жайлар кезінде бөтен мүлікті қасақана жою немесе бүлдіру (202-баптың екінші және үшінші бөліктері), терроризм актісі (255-бап), терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария түрде шақыру (256-бап), адамды кепілге алу (261-бап), ), терроризм актісі туралы көрінеу жалған хабарлау (273-бап), қаруды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттар мен жару құрылғыларын ұрлау не қорқытып алу (291-бап), ауырлататын мән-жайлар кезіндегі бұзақылық (293-баптың екінші және үшінші бөліктері), вандализм (294-бап), Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды, сол тектестерді ұрлау не қорқытып алу (298-бап), ауырлататын мән-жайлар кезінде қайтыс болғандардың денелерін және оларды жерлеу орындарын қорлау (314-баптың екінші бөлігі) және көлік құралдарын немесе қатынас жолдарын қасақана      

3. Қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдар тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, қоғамдық бірлестіктерге қатыстылығына, тұрғылықты жеріне немесе кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан заң алдында тең.

4 слайд

131-бап. Қорлау      

 1. Қорлау, яғни басқа адамның ар-намысы мен қадір-қасиетін әдепсіз түрде кемсіту, - жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не жүз жиырма сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.      

 2. Көпшілік алдында немесе бұқаралық ақпарат құралдарын немесе телекоммуникация желілерін пайдалана отырып жасалған дәл сол әрекет, екі жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не бір жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.

5 слайд

106-бап. Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру      

 1. Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру –       үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.   

  109-бап. Ұрып-соғу       

Дене жарақатын келтірген, бірақ денсаулыққа жеңіл зиян келтіруге әкеп соқпаған ұрып-соғу немесе өзге де күш қолдану әрекеттерін жасау, –       жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не жүз жиырма сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не қырық бес тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланады.Мемлекеттік сатып алу

115-бап. Қауіп     

 Кісі өлтірумен немесе денсаулыққа ауыр зиян келтірумен, сол сияқты жеке адамға өзге де ауыр зорлық-зомбылықпен не мүлікті өртеу, жарылыс немесе өзге де жалпы қауіпті тәсілмен қорқыту –      екі жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не бір жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не алпыс тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланады.

6 слайд

105-бап. Өзіне-өзі қол жұмсауға дейін жеткізу       

1. Адамды өзіне-өзі қол жұмсауға немесе өзіне-өзі қол жұмсауға қорқыту, қатыгез қарау немесе жәбірленушінің адамдық қадір-қасиетін жүйелі түрде қорлау арқылы жеткізу –       үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.      

2. Кінәліге материалдық немесе өзге де тәуелді адамға қатысты жасалған дәл сол әрекет, –       бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.       

3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, кәмелетке толмаған адамға қатысты жасалған әрекеттер, –       үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға

7 слайд

Кәмелетке толмағандар ересектерсіз қашан және қайда бола алмайды?

"Коменданттық" сағат – балалардың көшеде ересектердің еріп жүруінсіз көрінбейтін уақыт – 22:00 басталады және 6:00 аяқталады. Аталған кезеңде кәмелетке толмағандарға заң бойынша үйден ересектерсіз шығуға тыйым салынады. Алайда, полиция қызметкерлері рейд кезінде балалар мен жасөспірімдерді анықтап, түнгі уақытта компьютерлік клубтарда өткізушілерді бақылап отырады. Құқық қорғау органдарының қызметкерлері полиция бөлімшесіне және үй жанындағы аулада орындықта отырған Кәмелетке толмағандарды жеткізеді немесе қоқысты кеш уақытта шығарады. 

"Коменданттық" сағат кезінде көшеде балаларды ұстап алған ата-аналарға не қауіп төнеді?

Бұл бұзушылық үшін жаза "әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексте көзделген. Бала 22:00 - ден кейін ойын-сауық мекемесінде үлкендерсіз болатын ата-аналар, мысалы, компьютерлік клубта 3 айлық көлемінде айыппұл төлейді, бұл бүгінгі таңда 6363 теңгені құрайды. 23: 00-ден кейін көшеде табылған кәмелетке толмағандармен іс басқаша. Бірінші рет заңды қамқоршыларға ескерту жасалады. Алайда, егер осындай факті бір жыл ішінде қайталанатын болса, 5 айлық көлемінде – 10 605 теңге айыппұл қарастырылған.

8 слайд

202-бап. Бөтен адамның мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру       

1. Бөтен адамның мүлкін айтарлықтай залал келтірген қасақана жою немесе бүлдіру, –       екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

203-бап. Ерекше құнды заттарды қасақана жою немесе бүлдіру       

1. Тарих, мәдениет ескерткіштерін, табиғи кешендерді немесе мемлекет қорғауына алынған объектілерді, сондай-ақ ерекше тарихи, ғылыми, көркемдік немесе мәдени құндылығы бар заттарды немесе құжаттарды қасақана жою немесе бүлдіру, – үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

9 слайд

ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚ ҚЫЛМЫС

Оларды жазалаудан гөрі, қылмысты ескерту әлдеқайда жақсы.

10 слайд

Құқық бұзушылық

• бұл қоғамға зиян келтіретін, заңмен тыйым салынған және жазаға әкеп соғатын қоғамға қарсы әрекет.

11 слайд

Құқық бұзушылық

Құқығын бұзу

Әрекет немесе әрекетсіздік

Мемлекет осы әрекетке тыйым салу

Құқық бұзушының еркі бойынша жасалды.

Мемлекетке, адамға, қоғамға зиян келтіреді.

12 слайд

ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚ ТҮРЛЕРІ

1. Қылмыс

2. Теріс қылық

13 слайд

Досың үшін оны жасаса да, ешқандай кешірім жоқ. (Марк Туллий Цицерон)

Теріс қылық

• бұл қауіпті құқық бұзушылық емес

14 слайд

ТЕРІС ҚЫЛЫҚТАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ

Әкімшілік	Азаматтық	Тәртіптік
Билетсіз автобуста жол жүру Ұсақ бұзақылық Қоғамдық орындарда спирттік ішімдіктерді ішу Мас күйінде жүруі	Қарызды қайтармау Дүкенде сапасыз тауар сату Түнгі уақытта шуды жасау (23 сағаттан кейін)	Сабаққа кешікпеу Мектепте себепсіз сабақ жіберу Мектеп Жарғысын бұзу

15 слайд

Қылмыс үшін жаза керек. (Гораций)

Қылмыс

• бұл қылмыстық кодексте жаза қатерін төндіріп тыйым салынған қоғамдық қауіпті әрекет кінәлі.

16 слайд

ҚЫЛМЫС САНАТТАРЫ

АУЫР ЕМЕС ҚЫЛМЫСТАР	2 ЖЫЛДАН АСПАЙТЫН МЕРЗІМГЕ ЖАЗА
АУЫРЛЫҒЫ ОРТАША ҚЫЛМЫСТАР	ЖАЗА МЕРЗІМІ 5 ЖЫЛДАН АСПАЙДЫ
АУЫР ҚЫЛМЫСТАР	10 ЖЫЛДАН АРТЫҚ ЕМЕС
АСА АУЫР ҚЫЛМЫСТАР	10 ЖЫЛДАН АСТАМ НЕМЕСЕ НЕҒҰРЛЫМ ҚАТАҢ

17 слайд

ЖАЗА ТҮРЛЕРІ

Айыппұл

Белгілі бір мерзімге бас бостандығынан айыру

Қамауға алу

Өмір бойы бас бостандығынан айыру

Бас бостандығынан шектеу

Міндетті жұмыстар

Өлім жазасы

Мүлікті тәркілеу

Түзеу жұмыстары

18 слайд

Тек әлсіз қылмыс жасайды: олар күшті және бақытты. (Вольтер)

19 слайд

І –топ

“Бала құқығы- асыл қазына” деп аталады, бұл топтың оқушылары Бала құқығы туралы постер қорғайды

ІІ–топ

“Құқық – әділет пен парасат жолы” тобы өз шығармашылық өнерлерімен құқық әлемінен көріністер, өлең жолдарын немесе құқыққа байланысты қанатты сөздер, мақал - мәтелдер арқылы жұмыс жасайды.

ІІІ –топ

“Құқықтық сауаттылық – заман талабы ” бұл топтың негізгі міндеті-сұхбат жүргізу, тақырыпқа байланысты, аудиториядан тыс жерлерде жүріп, нақты сауалдар қойып, оның талдауын жасайды, ал “Бақыт деген - сенің бала күндерін” деп аталатын

ІҮ –топ

мүшелеріне суреттермен коллаждар жасап суреттерді сөйлету

20 слайд

1. қоғамдық, құқықтық сананы кішейту қажет.
2. мемлекеттік, ұлттық идиологияны күшейту қажет.
3. барлық азаматтарды жұмыспен қамтамасыз етіп, орташа табыс табатындай жағдай туғызу керек.
4. әрбір Қазақстандық азаматтың бойында патриотизм мен отанға деген шынайы берілген сүйіспеншілікті қалыптастыру керек.
5. қылмыс жасаған адамдарға жаза ретінде көп мөлшерде айып төлету қажет.
6. айып салудан түскен қаржыға құқықтық насихат жүргізу керек.
21 слайд
Қорытынды:
Құқықтық тәрбие мен құқықтық жігерлі сана алдымен отбасынан басталады. Бүгінгі қоғамды дамыту үшін әрқайсысымыз құқықтық заңға құрметпен қарап, өз бойымызда құқықтық сана мен жігерді шыңдауымыз керектігін өмір көрсетіп отыр. Аталған қылмыс түрлерін болдырмау, оның алдын алу үшін құқықтық насихатты күшейтіп, құқықтық тәрбиені одан әрі жетілдіру қажет.