Адамдар темірден жасал?ан ыдыстарды к?нделікті т?рмыста ?олданады.
Темір ыдыстар
?азан, ш?ген , темір тегеш , ш?йнек, шелек, ??ман, леген.
?олба?ыр-сабы бар ша?ындау ыдыс. С?т,сусын,су ж?не с?йы? та?амдарды ?лкен ыдыстар?а ?олба?ырмен ??яды. ??ман мен леген тазалы??а ?ызмет етеді.?аза? хал?ында келген ?она?тарды? ?олына ??ман мен легенді алып су ??яды. ??мыра мен к?зені мыстан жасайды.Б?л ыдысты Кавказ халы?тары су ??яды. Олар таулы жерлерде су тасу?а ы??айлы бол?ан.
Просмотр содержимого документа
«"?лтты? ыдыс т?рлері" »
Тілегенова Динара Бейнелеу пәнінің мұғалімі
Ақтөбе облысы
Байғанин ауданы
Жарлы селосы
Байғанин орта мектебі
Өтетін күні: 18.02.2015
Сабақтың тақырыбы: Ұлттық ыдыс түрлері.
Білімділік: Қазақтың ұлттық ыдыс түрлерімен ,оның ерекшеліктерімен, жасалуымен таныстыру, ыдыс түрін қағаздан қиып жапсыру, безендіру тәсілін меңгерту.
Дамытушылық; Қию,желімдеу,дағдыларын,шығармашылық ойлау қабілетін
дамыту.
Тәрбиелік; Оқушыларды өнер түрлеріне деген сүйіспеншілікке, сезімталдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру. Психологиялық дайындық.
2 .Үй тапсырмасын сұрау.
3. Жаңа сабақ.
Білгір қазақ баласы,
Сәлем сөздің анасы.
Алдымен сіздермен,
Сәлемдесіп алайық.
Сәлеметсіздер ме!
Өткен сабақты қайталау үшін сұрақ қою.
1 Тақия неше бөліктен тұрады?
2 Тақиядағы өрнек нені білдіреді?
3 Тақияның бөліктері нені білдіреді?
4 Тақияның қара,ақ, жасыл түсін кімдер киген?
5 Ақсақалдар бас киімді не үшін киген?
Жаңа сабақ:
Кесе шыны пиала,
Оларсыз шай құя ма?
Қасықсыз тамақ жемейді,
Бәрінің атын не дейді? (ыдыс-аяқ)
Ыдыс түрлері
Ағаштан Темірден
Тұрмыстық бұйымдар алуан түрлі болып келеді. Ондай бұйымдарға асты дайындауға, асты ішуге арналған ыдыстар жатады.Орта
Азия халықтарының шеберлері ас ішетін ыдыс түрлерін, боз тал ,жиде ағашынан жасаған.Сүт тағамын құюға және сақтауға ыдыстарды жиде ағашынан жасаған.Ал Ресей халқының шеберлері тостаған,қасық ожау,шелек ыдыстарды жөке ағашынан жасаған.
Ұлттық ыдыстар
Теріден Ағаштан темірден. .
Ыдыстар киізден жасалған аяққаптарда сақталған..Қазақтар көшпелі қазақтар болғандықтан олардың ыдыс- аяқтары теріден,ағаштан жасалынған.Жылқы сиыр терісінен саба жасаған.Қымыз құятын ожау әртүрлі боялған және күміспен немесе сүйекпен сәнделген.Саба-мал терісінен жасалған ыдыс.Оған биенің сүтін жинап,құйып қымызашытқан. Ешкі терісінен тігілген ыдысты торсық деп аталады.Бие сүтін сауатын ыдысты көнек ал құдықтан су тартатын шелекті қауға дейді.Келі-түрлі дәнді- дақылдар түюге арналған құрал.Күбі- талдан жасалады.Ол айран қымыз пісуге арналған іші кең ыдыс. Зерен- шара тәріздес беті қақпақты күміспен,сүйекпен шектеуленген кәделі ағаш ыдыс.
Адамдар темірден жасалған ыдыстарды күнделікті тұрмыста қолданады.
Қолбақыр-сабы бар шағындау ыдыс.Сүт,сусын,су және сұйық тағамдарды үлкен ыдыстарға қолбақырмен құяды.Құман мен леген тазалыққа қызмет етеді.Қазақ халқында келген қонақтардың қолына құман мен легенді алып су құяды.Құмыра мен көзені мыстан жасайды .Бұл ыдысты Кавказ халықтары су құяды.Олар таулы жерлерде су тасуға ыңғайлы болған.
Сарамандық жұмыс:
Қағаз және қатырғы қағаздан ыдыс -аяқтарды қиып жапсыру.
1)қызыл қағаздан кесені үлгі арқылы қиып аламыз.
2)ағаш қасықтың үлгісін қиып аламыз.
3)Ақ қағаздан оюдың үлгісін қиып аламыз
4)Осы қиылған заттарды көк түсті қағазға жапсырамыз.
Осы жұмысты жасай отырып, қауіпсіздік ережесін сақтаймыз.
Сергіту: орнымыздан тұрайық
Қолды-қолға ұрайық
Бір отырып, бір тұрып
Біз демалып алайық.
Мақал –мәтел:
1)Қазан қайнап тұрса,
2)Ақыл сайрап тұрады.
3)Ыдысын көріп- асын іш.
4)Қарны ашқан қазанға қарар.
Жұмбақтар:
Аяға жоқ, қарны тоқ.
Құлағы бар басы жоқ. (қазан)
2)Сабы бар ,басы шатыр
Табысын өлшеп әкеп, құдыққа тасып жатыр.(қасық)
Қорытындылау:
Ыдыс түрлерінің неше түрімен таныстық?
Ағаштан жасалған ыдыстар қандай талдардан жасалады?
Ұлттық ыдыс түрлерін ата?
Зерен дегеніміз не?
Теріден жасалған ыдыстарды ата?
Темірден жасалған ыдыс түрлері қандай?
Бағалау: оқушылардың сабаққа қатысымына қарай бағалау.