Саба?ты? ма?саты: С?улет ?нерімен таныстыру, оны? ?азіргі кездегі ма?ызы жайлы м?лімет беру. С?улет ?неріні? ?леуметтік ортада алатын орны туралы т?сіндіру.
Т?рбиелік : ?з елін, жерін ж?не жалпы тарихи ескерткіштерді ?ор?ау?а, ?нер ескерткіштерін ба?алай білуге т?рбиелеу.
Дамытушылы? : Кесенелерді? , ?имараттарды? ою – ?рнектермен безендірілудегі ерекшеліктерді салыстыра отырып, о?ушыларды ?з хал?ыны? бай м?дениеті ж?ніндегі ж?не с?улет ?нері туралы білімдерін дамыту.
Т?рі : Д?ст?рлі саба?
?дісі : Т?сіндіру, с?ра? – жауап.
П?наралы? байланыс: Тарих, география
К?рнекілігі : С?улет ?неріне байланысты кітаптар, с?улет ?неріне байланысты слайдтар.
Саба?ты? барысы :
І. ?йымдастыру
а) О?ушылармен амандасу
б) О?ушыларды т?гендеу
в) О?ушыларды? назарын саба??а аудару
г) ?й тапсырмасын тексеру
?ткен саба?ты пысы?тау
М?сін ?нері дегеніміз не ?
М?сінні? ?андай т?рлерін білесі?дер?
?аза?ты? ал?аш?ы к?сіби м?сіншісі кім?
Жа?а саба?.
Тастан , кірпіштен, а?аштан с?нін келтіріп, с?улетті сарайлар салу – с?улет ?нері.
С?улет дегеніміз – ?имараттар мен ??рылыстарды салу ?ана емес, сонымен бірге адам баласыны? ?мір тіршілігіне ?ажетті ке?істік пен ортаны ??ымды ?йымдастыра білу ?нері .
А. Байт?рсынов .
?азіргі кезде ?о?амда?ы адамдар с?улетті де салтанатты ?мір с?ргісі келеді. Сонды?тан с?улет ?нері ?р?ашан дамып отырады. Д?ние ж?зі халы?тарыны? с?улет ?неріндегі ?зіндік ерекшелігі е? алдымен ?о?амды? даму сатысына, м?дени ?ркендеуіне ж?не т?рмыс салты мен ?лтты? д?ст?ріне байланысты ?алыптасады.
С?улеттік ??рылыстарды? жобасын сызып, ?а?аз?а т?сіретін адамды с?улетші (архитектор) деп атаймыз.
?аза?стан с?улет ?нері ?алыптасуыны? ?зіндік тарихы бар. ?аза?станда 6 – 18 ?асырлар аралы?ында ?ажайып с?улет ?неріні? ірге тасы ?аланып, ?алалар т?р?ызыла бастады. Атап айт?анда : Сауран , Отырар, Тараз, баласа??н ?алалары Жібек жолы бойында?ы ерекше с?н – салтанат?а ие болды.
Отырар - ?аза?станны? орта ?асырларда?ы ?йгілі ?алаларыны? бірі. 8 ?асырда Фараб деп атал?ан. Ол –?лы ??лама ?л – Фарабиді? ту?ан жері.
Тараз. Таразда 5 – 18 ?асырларда т?р?ызыл?ан с?улеитті сарайлар, мешіттер са?тал?ан. Айша Бибі кесенесі – 12 ?асырда т?р?ызыл?ан ?аза? с?улет ?неріні? маржаны. Тараз ?аласы айма?ында ертерек пайда бол?ан ескерткіш – Бабажа хатун кесенесі 11? т?р?ызыл?ан . Ескерткішті? ??рылысы ?те ?арапайым, ол к?йдірілген кірпіштен ?алан?ан. ?аза?стан мен Орта Азия жерінде ?алалар ежелден – а? пайда бол?ан. Б?л с?улет ?неріні? ку?сі . Атап айт?анда олар : Б?хара, Самар?ан, Отырар, Баласа??н, Т?ркістан, Тараз, ??лан, т.б. ?сем ?алалар халы?ты? к??іліне ?ялап, е?сесі биіктей т?сті. ?аза? хал?ы ?шін екінші Мекеге айнал?ан Т?ркістан ?аласы болды. Т?ркістан т??ірегінде ?арна?, Сауран, Сы?ана?, А??ор?ан, ?зкент, Соза?, Шола??ор?ан, ??мкент, Саудакент, С?ткент т?різді ?лкенді – кішілі ?алалар бол?ан. М?ны? б?рі – с?улеттік салтанатты ?нерімізді? даму ерекшелігіні? тарихы.
?азіргі с?улет ?неріне байланысты бірнеше ?имараттарды атап ?тейік.
Б?рімізге белгілі ?аза?станда Астана, Алматы, Атырау т.б ?алаларда биік ?рі ?сем ?йлерді? бой к?теруі ?аза?станда?ы с?улет ?неріні? елеулі жетістіктері болып табылады.
Балалар , Астана ?аласы Отанымызды? ?ай жерінде орналас?ан?
Астана ?аласы ке? байта? Отанымызды? ж?регінде, хал?ымызды? ?асиет т?тып, ?астерленген ?йгілі Сарыар?ада?ы Есіл ?зеніні? о? жа? жа?алауында орналас?ан.
Ал енді Астанамызды? архитектурасы жайлы не білеміз ?
Жа?а мы?жылды? то?ысында?ы бой к?терген астанамыз – ХХІ ?асырда т?уелсіз ?аза?станны? болаша??а сеніммен бет т?зеген алып жобаларыны? жар?ын бір ай?а?ы.
Астананы? бас с?лбасын жасауда жапон с?улетшісі Киси Курокаваны? эскиз – идеялары негізге ал?аны белгілі. ?аламыз ?азір екі ба?ытта ?анатын ке? жаюда .
С?зж?мба? шешу.
С
?
У
Л
Е
Т
?
Н
Е
Р
І
Бейнелеу ?неріні? бір т?рі ( с?улет ?нері)
?алы?ды? бас киімі ( с?укеле )
Акварель сия?ты желім ?оспасы бар, су?а тез еритін бояу (гуашь)
Суда тез еритін бояу ( акварель)
Таби?ат к?рінісін ж?не ?орша?ан ортаны бейнелейтін жанр (пейзаж)
Адамны? бет пішінін бейнелейтін к?ркем шы?арма (портрет)
Ою – ?рнек т?рі (ботак?з )
Елімізді? бас ?аласы ( Астана )
Сурет салып то?ыл?ан кілем (гобелен )
Киіз ?йді? бір б?лігі (ша?ыра? )
?арындашты? досы ( кетіргіш)
«Біз с?улетшіміз» ойыны
О?ушылар?а ?а?аздар таратылады, я?ни ?р о?ушы Астанада?ы ?здеріне ?найтын ?имараттарды? жоба суреттерін салып, ?з ойларын жазу керек.
Б?гінгі Астана - т?уелсіз мемлекетімізді? ны?айып к?ркеюіні? тетігі. Еліміздегі «ЭКСПО -2017» к?рмесіне орай салынып жатыр?ан ?имараттарды? баршасы да осы с?улет ?неріне мысал бола алады.
Ба?алау .
?йге тапсырма . С?улет ?неріне байланысты сурет салып келу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың мақсаты: Сәулет өнерімен таныстыру, оның қазіргі кездегі маңызы жайлы мәлімет беру. Сәулет өнерінің әлеуметтік ортада алатын орны туралы түсіндіру.
Тәрбиелік : Өз елін, жерін және жалпы тарихи ескерткіштерді қорғауға, өнер ескерткіштерін бағалай білуге тәрбиелеу.
Дамытушылық : Кесенелердің , ғимараттардың ою – өрнектермен безендірілудегі ерекшеліктерді салыстыра отырып, оқушыларды өз халқының бай мәдениеті жөніндегі және сәулет өнері туралы білімдерін дамыту.
Түрі : Дәстүрлі сабақ
Әдісі : Түсіндіру, сұрақ – жауап.
Пәнаралық байланыс: Тарих, география
Көрнекілігі : Сәулет өнеріне байланысты кітаптар, сәулет өнеріне байланысты слайдтар.
Сабақтың барысы :
І. Ұйымдастыру
а) Оқушылармен амандасу
б) Оқушыларды түгендеу
в) Оқушылардың назарын сабаққа аудару
г) Үй тапсырмасын тексеру
Өткен сабақты пысықтау
Мүсін өнері дегеніміз не ?
Мүсіннің қандай түрлерін білесіңдер?
Қазақтың алғашқы кәсіби мүсіншісі кім?
Жаңа сабақ.
Тастан , кірпіштен, ағаштан сәнін келтіріп, сәулетті сарайлар салу – сәулет өнері.
Сәулет дегеніміз – ғимараттар мен құрылыстарды салу ғана емес, сонымен бірге адам баласының өмір тіршілігіне қажетті кеңістік пен ортаны ұғымды ұйымдастыра білу өнері .
А. Байтұрсынов .
Қазіргі кезде қоғамдағы адамдар сәулетті де салтанатты өмір сүргісі келеді. Сондықтан сәулет өнері әрқашан дамып отырады. Дүние жүзі халықтарының сәулет өнеріндегі өзіндік ерекшелігі ең алдымен қоғамдық даму сатысына, мәдени өркендеуіне және тұрмыс салты мен ұлттық дәстүріне байланысты қалыптасады.
Сәулеттік құрылыстардың жобасын сызып, қағазға түсіретін адамды сәулетші (архитектор) деп атаймыз.
Қазақстан сәулет өнері қалыптасуының өзіндік тарихы бар. Қазақстанда 6 – 18 ғасырлар аралығында ғажайып сәулет өнерінің ірге тасы қаланып, қалалар тұрғызыла бастады. Атап айтқанда : Сауран , Отырар, Тараз, баласағұн қалалары Жібек жолы бойындағы ерекше сән – салтанатқа ие болды.
Отырар - Қазақстанның орта ғасырлардағы әйгілі қалаларының бірі. 8 ғасырда Фараб деп аталған. Ол –ұлы ғұлама әл – Фарабидің туған жері.
Тараз. Таразда 5 – 18 ғасырларда тұрғызылған сәулеитті сарайлар, мешіттер сақталған. Айша Бибі кесенесі – 12 ғасырда тұрғызылған қазақ сәулет өнерінің маржаны. Тараз қаласы аймағында ертерек пайда болған ескерткіш – Бабажа хатун кесенесі 11ғ тұрғызылған . Ескерткіштің құрылысы өте қарапайым, ол күйдірілген кірпіштен қаланған. Қазақстан мен Орта Азия жерінде қалалар ежелден – ақ пайда болған. Бұл сәулет өнерінің куәсі . Атап айтқанда олар : Бұхара, Самарқан, Отырар, Баласағұн, Түркістан, Тараз, Құлан, т.б. Әсем қалалар халықтың көңіліне ұялап, еңсесі биіктей түсті. Қазақ халқы үшін екінші Мекеге айналған Түркістан қаласы болды. Түркістан төңірегінде Қарнақ, Сауран, Сығанақ, Аққорған, Өзкент, Созақ, Шолаққорған, Құмкент, Саудакент, Сүткент тәрізді үлкенді – кішілі қалалар болған. Мұның бәрі – сәулеттік салтанатты өнеріміздің даму ерекшелігінің тарихы.
Қазіргі сәулет өнеріне байланысты бірнеше ғимараттарды атап өтейік.
Бәрімізге белгілі Қазақстанда Астана, Алматы, Атырау т.б қалаларда биік әрі әсем үйлердің бой көтеруі Қазақстандағы сәулет өнерінің елеулі жетістіктері болып табылады.
Балалар , Астана қаласы Отанымыздың қай жерінде орналасқан?
Астана қаласы кең байтақ Отанымыздың жүрегінде, халқымыздың қасиет тұтып, қастерленген әйгілі Сарыарқадағы Есіл өзенінің оң жақ жағалауында орналасқан.
Ал енді Астанамыздың архитектурасы жайлы не білеміз ?
Жаңа мыңжылдық тоғысындағы бой көтерген астанамыз – ХХІ ғасырда тәуелсіз Қазақстанның болашаққа сеніммен бет түзеген алып жобаларының жарқын бір айғағы.
Астананың бас сұлбасын жасауда жапон сәулетшісі Киси Курокаваның эскиз – идеялары негізге алғаны белгілі. Қаламыз қазір екі бағытта қанатын кең жаюда .
Сөзжұмбақ шешу.
С
Ә
У
Л
Е
Т
Ө
Н
Е
Р
І
Бейнелеу өнерінің бір түрі ( сәулет өнері)
Қалыңдық бас киімі ( сәукеле )
Акварель сияқты желім қоспасы бар, суға тез еритін бояу (гуашь)
Суда тез еритін бояу ( акварель)
Табиғат көрінісін және қоршаған ортаны бейнелейтін жанр (пейзаж)
Адамның бет пішінін бейнелейтін көркем шығарма (портрет)
Ою – өрнек түрі (ботакөз )
Еліміздің бас қаласы ( Астана )
Сурет салып тоқылған кілем (гобелен )
Киіз үйдің бір бөлігі (шаңырақ )
Қарындаштың досы ( кетіргіш)
«Біз сәулетшіміз» ойыны
Оқушыларға қағаздар таратылады, яғни әр оқушы Астанадағы өздеріне ұнайтын ғимараттардың жоба суреттерін салып, өз ойларын жазу керек.
Сабақты пысықтау.
Сәулет өнері дегеніміз не ?
Қазақстанда сәулет өнерінің ірге тасы қай ғасырларда қаланды ?
Архитектор дегеніміз кім?
Қорытындылау .
Бүгінгі Астана - тәуелсіз мемлекетіміздің нығайып көркеюінің тетігі. Еліміздегі «ЭКСПО -2017» көрмесіне орай салынып жатырған ғимараттардың баршасы да осы сәулет өнеріне мысал бола алады.
Бағалау .
Үйге тапсырма . Сәулет өнеріне байланысты сурет салып келу.
