"Қималар мен тіліктер туралы жалпы мағлұмат”

Тақырыбы: “Қималар мен тіліктер туралы жалпы мағлұмат”

Мақсаты: оқушыларға қималар мен тіліктер жөнінде мағлұмат беру, оқушының кеңістікті көз алдына елестету қабілетін және графикалық мәдениетін қалыптастыру; ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелеу

Күтілетін нәтиже: жаңа технология, компьютермен слайд арқылы, оқушының тақырыпқа деген қызығушылығы артады, сызбалар арқылы қима жөнінде түсінік алады, қабаттасқан және оңашаланған қиманы айыра алады.

Көрнекілігі: интерактивті тақтада слайд, оқулық, сызбаға қажетті құрал жабдықтар, карточкалар, геометриялық фигуралар, проекция жазықтығы, қиманы түсіну үшін қолданылатын түрлі азық түліктер.

Сабақтың барысы

І. Сынып оқушыларын ұйымдастыру геометриялық денелер көмегімен топқа бөлу. Көпжақтылар және айналу денелері. Топбасшыларын таңдау. Бір біріне тілек айту. (3 мин)

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Кім жылдам ? ойыны. Әр топ басшылары теңізден 3 балық аулайды, сұрақтарға жауап іздейді, жауап береді (5 минут).

ІІІ. Жаңа тақырып түсіндіру.

Нәрсенің сызбасы оның пішіні, ішкі құрылысы, өлшемдері, ол жасалған материалдар және т.б. туралы толық түсінік беруі тиіс. Сызбада нәрсенің кескіндерінің (көріністердің, қималардың және тіліктердің) саны мүмкіндігінше аз, бірақ нәрсенің ішкі және сыртқы құрылысын анық елестетуге жеткілікті болу керек.

Білікшенің геометриялық пішініне талдау жасайық (142-сурет, оқулық). Білікше бір-біріне қабысқан әр түрлі диаметрлі үш цилиндрден құрастырылған, оларда екі бітеу цилиндрдік тесіктер мен кілтелік ойығы бар. 5 слайд

Оны түсіну үшін алдымен қолымызда бар азық түліктерді пышақтың көмегімен көлденең кесеміз де ішіне мән береміз.

Осы тәсілмен білекшенің ішкі және сыртқы пішінін айқындау үшін оны ойша пішінін көрсететін жерлерден жазықтықтармен қиямыз. Сонда қиюшы жазықтықта сызбалардағы кескіні қима деп аталатын фигура шығады.

Нәрсенің пішінін көлденен көрсететін әдісінің бір түрі- ол қима

Суреттегі тетікбөлшектің пішіні жалпы цилиндрлік. Осы сызба арқылы біздер әр элементердің пішінін анықтай аламыз ба?Мысалы, сол жақ шетіндегі қиылысқан тұтас жіңішке сызықтармен көрсетілген элемент бір жағында ма, әлде екі жағында ма екенін білмейміз.Соңғы оң жақтағы элемент не? Ойық па, әлде бері қарай шығып тұрған элемент па? Үзілмелі сызықпен көрсетілген ойықтың пішіні қандай?Шеңбермен берілген элемент тесік пе, әлде шығып тұрған нәрсе ме? Егер тесік болса өткерме ме, әлде тұйық па? 5 Слайд

Қима деген не? Қима – нәрсені жазықтықпен ойша қиғаннан шыққан фигура. Қимада нәрсе ойша кесіледі де, оның қиюшы жазықтықта орналасқан бөлігі ғана кескінделеді. Қима – бұл фигура кескіні.

6 слайд

Қиюшы жазықтық Қиюшы жазықтық қима фигурасымен Қима фигурасы

Сызбаны тақтаға сызып түсіндіру

7 слайд

Оқшауланған сызбада қима тура өз өсінің бойында тұрса әріппен белгілемеуге болады. 8 слайд

9 слайд

Қабаттасқан симметриялық қима, Қабаттасқан

симметриясыз қима

Оңашаланған қима

10 слайд

(15 минут)

Бекіту: Теңіз түбінен сапар барысында қазынаға толы сандықтар тауып аламыз.

1.Нәрсенің пішінін талдап қима фигуралардың орнындарын табыңыз (1-5) Нәрселердің суреттері әріптермен, қималары сандармен берілген. Әр нәрсенің қимасын табыңыз (5 минут)

Өзіндік жұмыс:

Алдыңғы көрінісі мен қима фигурасын орындаңыз (10 минут)

Сендер көрініс деген кескіннің көмегімен тетіктерді сызған боласыңдар. Көрініс деп нәрсе бетінің бақылаушыға көрінетін бөлігінің кескіні. Бірақ бұл барлық уақытта ыңғайлы бола бермейді, әр көрнекілігі жеткіліксіз.

Өзіндік жұмыс. Үлестірмелі карточкалардағы тетіктің көрінісіне талдау жасау.

1. Жеке топшаларға тапсырма әр топша өз тетігінің қабаттасқан қима ма оңашаланған қима ма тауып дәптерге қимасын орындау;

Екі жұлдыз, бір тілек.
Сабақты талдау Не сәтті өтті?
Не сәтсіз өтті?
Нені дамыта аласыз? Көңіл күй , алған әсерлерін оқушылар аралдарға сапар шегу арқылы білдіреді.

Оқулықпен жұмыс 72-бет, 150-сурет. Нәрселердің сызбаларына сәйкес көрнекі кескіндерін табу.

ІҮ. Бағалау. Әр топтың қойған бағаларын ескере отырып бағалау.

Ү. Үй жұмысы. Үлестірме карточкалар.

1.бізге вертикаль орналасқан қарама-қарсы жазықтық?(фронталь жазықтығы деп аталады, р1-әрпімен белгіленеді).
2.фронталь жазықтығын тағы қалай атауға болады? (алдыңғы көрініс).
3.қандай көріністі ең маңызды деп айтуға болады? Нәрсенің толық кескінін көрсеткен көріністі(.
4.осы жазықтыққа проекцияланған нәрсені қалай атауға болады? ()фронталь)
5.фронталь жазықта қолданатын өлшемдер? (ені,биіктігі).
6.нәрсенің жуандығын қандай әріппен белгілейміз? (s).

Геометриялық денелер туралы жұмбақ
1.Дұрыс алты жақ,
Атын ойлап тап! (куб).
2.Оқушы жәшік құрады
Үш өлшемнен тұрады. (параллелепипед).
3.Табандары – көпбұрыш,
Жақтары тіктөртбұрыш (тік призма).
4.Египетте қаланған
Пифагордан нәр алған. (пирамида).
5.Шарымыздың бөлігі,
Фигуралар серігі. (сегмент, сектор).
6.Геометриялық дене,
Шарға ұқсас неме. (қиық конус).
7.Басқа кисем бөрік,
Сәнді сұлу көрік. (конус).
8. Ұн елесең – елек ,
Су тасысаң – шелек . /цилиндр/

.

.