Абай шығармаларына иллустрация жасау

Абай шығармаларына иллюстрация жасау

А.Б . Даулетова ,

Ы. Мұхамеджанов атындағы орта мектебінің бейнелеу өнері пәні мұғалімі

Сабақтын мақсаты : Білімділігі: Абай шығармаларына иллюстрация жасау арқылы сурет салу дағдыларын арттыру ,акварель техникасын меңгеруді жалғастыру .

Дамытушылығы : есте сақтау , бейнелі ойлау , көз алдына елестете білу , қиялдау өз бетімен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру арқылы шығармашылық ізденістерін дамыту .

Тәрбиелігі: табиғат сұлулығын көре және сезіне білуге тәрбиелеу арқылы шығармашылық ізденістерін дамыту .

Түрі : жаңа тақырыпты меңгеру .

Көрнекілігі : суреттер, иллюстрациялар , слайд.

Пәнаралық байланыс : музыка , әдебиет .

Қажетті құрал-жабдықтар : сурет альбомы , қарындаш, өшіргіш, акварель , қылқалам .

Психологиялық тренинг. Оқушылар бір-біріне жақсы тілек айтып жүрек жылуын сыйлайды .

3. Үй жұмысы. Оқушылар суреттерін қорғайды .

4. Өткенді қайталау

5. Жаңа тақырып .

Абайдың «Желсіз түнде жарық ай» өлеңін оқи отырып, жазғы тамаша табиғатты көз алдымызға келтіреміз. Бұл өлеңде Абай нені айқын, өрнек тілмен бейнелеген? Әрине, құпия мен жұмбақ сырға толы тамаша табиғат! Абайдың осы өлеңінің көрінісін көз алдыңызға елестетіп көріңізші. Желсіз, тынық жылы түн. Айнала жым-жырт. Аспанда толықсып толған ай, сәулесін шашып, бүкіл далаға нұрын төгіп тұр. Су бетіндегі айдың сәулесі өзен бетін көгілдір сары алтын түске бөлеп, діріл қағады. Ағаштың қалың жапырағы да өздерімен-өздері жайымен ғана сыбырласып, манаураған түннің тыныштығына құлақ салғандай. Жер дүние құлпырып, жасыл шөпке, қырмызы гүлге бөленіп ерекше сұлулық танытқандай.

Ақынның «Желсіз түнде жарық ай» өлеңінде ғажайып сырлы үн ғана емес, түрлі түсті бояулардан жасалған күйлі де келісті бір дүниені жанымызбен сезіп, көзімізбен көргендей боламыз.

Ал енді осы көріністі қағаз бетіне салып көрсек қайтеді? Ол үшін бізге суреттің негізгі тақырыбын ашу керек. Абай өлеңінде табиғат көрінісі суреттелген. Демек, бұл бейнелеу өнері тілінде табиғатты бейнелеу дегенді білдіреді. Өзен, ай, жер, қалың ағаш - мұның барлығы бір бүтін көріністі құрайды.

Табиғаттың осы бір әсем көрінісін бейнелеудің қаншалықты қиын екендігіне қарамай, суретші ақынның айтайын деген ойын бізге ғажайып шеберлікпен жеткізе білген. Шығармадағы түн көрінісі ақ, қара бояумен ғана бейнеленіп, бояу түстерінің ғайып болғанымен көрермен суреттен ауа кеңістігін айқын көріп қабылдай алады. Бұлт арасынан шыққан ай су бетіне жарық сәуле шашып, жағалаулар қызыл қоңыр реңкте өте жеңіл салынса, алдыңғы пландағы биік ағаш өте қою бояумен салынған. Бәрі де өз орнын тауып, ауа, кеңістік ерекше күш-қуатпен берілген.

Суретті гуашь немесе майлы және акварель бояуларымен салуға болады. Бұл құралдармен табиғат көрінісін әдемі де мағыналы етіп ашуға мүмкіндік мол.( Мұғалім «Жаз», «Жазғытұрым», «Қыс», «Желсіз түнде жарық ай» өлеңдерін оқиды , оқушылар слайд арқылы суреттерді тамашалайды ).

6. Сарамандық жұмыс. «Желсіз түнде жарық ай »

Желсіз түнде жарық ай ,

Сәулесі суда дірілдеп ,

Ауылдың маңы терең сай ,

Тасыған өзен гүрілдеп .

Абайдын «Желсіз тунде жарық ай »өлеңін оқығанда жазғы тамаша табиғатты көз алдымызға елестетеміз. Бұл өлеңде Абай нені айқын өрнектеп бейнелеген?

Әрине ,құпия мен жұмбақ сырға толы тамаша табиғаты . Желсіз тынық, жылы түн .

Айнала жым -жырт .Аспанда толықсыған ай сәулесін шашып , бүкіл далаға нұрын төгіп тұр . Су бетіндегі айдын саулесі өзен бетін көгілдір-сары алтын түске бөлеп , діріл қағады . Ағаш жапырағы өздерімен- өздері сыбдырласып , түннің тыныштығына құлақ салғандай . Жер беті ерекше сұлулыққа бөленгендей. Ақынның «Желсіз түнде жарық ай »өлеңінде ғажайып сырлы үн ғана емес ,, түрлі -түсті бояулардан жасалған келісті бір дүниені жанымызбен сезіп , көзімізбен көргендей боламыз . Ал енді осы көріністі қағаз бетіне салып көрейік .Өзен, су, жер, қалың ағаш -бұның барлығы бір бүтін көріністі құрайды . Жұмысты акварельмен орындаймыз.

( Абайдың «Желсіз түнде жарық ай »өлеңі ойнап тұрады ) . Сурет салу барысын мұғалім мұқият қадағалап әр оқушыға жекелей көмек көрсетіп бағыт береді .

7. Бекіту . Сұрақ -жауап арқылы білімді бекіту .

1. Иллюстрация дегеніміз не ?(кітап безендіруде қолданылатын көркемсурет )

2. Абай кім ? (ұлы ақын, суреткер )

3. Өлеңдерде табиғаттың қай мезгілдері суреттелген?

8. Қорытынды .Көрме ұйымдастыру ,суреттерді талдау , бағалау .

Кері рефлексия . Оқушылар сабақтан алған әсерлерін, көңіл-күйлерін түрлі түстер ( қызыл, сары, қара ) арқылы жеткізеді. Үйге тапсырма:Абайдын кез -келген өлеңіне иллюстрация жаса .