Саба?ты? та?ырыбы: Адам т?л?асыны? суреті
А) Адам т?л?асы туралы теориялы? т?сінік беру.
?) Адам т?л?асыны? бірнеше т?рде эскизін к?рсету.
Саба?ты? ма?саттары:
а) білімділігі: Адам т?л?асы туралы толы?тай м?лімет беру. Адам т?л?асын тере? зерттеп ме?герту. Адам т?л?асын салу жолдарын т?сіндіру, ж?не салу жолдарын ?йрету.
?) Т?рбиелік м?ні О?ушыларды ?арындаш ар?ылы сурет салу?а т?рбиелеу. б) Дамытушылы?ы ?арындаш ар?ылы салын?ан суреттер бойынша о?ушыны? ой - ?рісін, ?иялын, зейінін, шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту.
Саба?ты? к?рнекіліктері: Адам т?л?асыны? салыну кезе?дері бейнеленген плакат, та?ырып жазыл?ан плакат, т?л?аны? салыну жолдары. Саба??а ?ажетті ??рал жабды?тар: Формат А3, ?арындаш, ?шіргіш, ?шта?ыш.
Саба?ты? барысы:
I ?йымдастыру кезе?і
II Жа?а саба?
III ?орытындылау
IV Ба?алау
V ?йге тапсырма
I. ?йымдастыру кезе?і О?ушылармен амандасу, о?ушыларды т?гелдеу, ??рал жабды?тарын тексеру, о?ушыларды саба??а дайындау.
II. Жа?а саба? Адам т?л?асы ?зіні? ерекше жаратылуымен, ??рылысыны? ?те к?рделілігімен к?зге т?седі. Сол к?рделі ??рылысын жете білу ?шін оны? анатомиясыны? ??рылымын жіктеп, айыра білгеніміз ж?н. ?йткені, т?л?а с?йектері мен б?лшы? еттері оны? сырт?ы таби?и сымбатына, ?имыл - ?оз?алысына ?лкен ?сер етеді. Адам скелеті – негізінен ?ш б?лікке б?лінеді, бас с?йегі, кеуде б?лігі ж?не ?ол - ая? с?йектері болып б?лінеді. ?р б?ліктегі с?йектерді? бір - бірімен байланысы ?р т?рлі болады. мысалы, бас с?йектері жо?арыда айт?анымыздай ?те берік жымдас?ан жіктер ар?ылы байланысы, кеуде б?лігі с?йектері шеміршектермен байланыс?ан, ал ая? - ?ол с?йектері буын ар?ылы байланысады да ?те ?оз?ал?ыш ?имылды келеді.
1. Бас с?йектері - адамны? бас с?йектері мыналар: ма?дай с?йегі, самай с?йегі, т?бе с?йегі, м?рын с?йегі, ?сті?гі жа? с?йегі, асты??ы жа? с?йегі. Жалпы адам басыны? ?а??асы екіге б?лінеді, олар: жо?ар?ы ми сауыты, т?менгі(ми, сауыты) бет б?лігі. Басты? негізгі м?шелері: К?з, м?рын, ауыз, ??ла?.
2. Кеуде б?лігі – Бас с?йегінен омырт?а жотасы созылады. Омырт?а жотасыны? бір б?лігінде кеуде с?йектері орналасады. Онда ?абыр?алар мен тас с?йегі бар, жауырын, жамбас с?йектері бар. Омырт?а жотасы 33 - 34 омырт?адан т?рады. Адамда 12 ж?п ?абыр?а болады.
3. ?ол - ая? с?йектері – ?ол с?йектері: то?пан жілік, к?рі жілік, ?ол басы с?йектері. Ая? с?йектері: ортан жілік, асы?ты жілік, табан с?йектерінен т?рады. ?ол мен ая?ты? с?йектері бір - бірімен буын ар?ыла жал?асады.
4. Т?л?а адам басыны? биіктігімен ?лшенеді. М?лшермен 8 б?лікке б?лінеді. Кейде адам бойыны? ауыт?уларына байланысты жеті немесе жеті жарым б?лікке б?лінуі де м?мкін. Бірінші сызы? - басты? жо?ар?ы н?ктесінен иекке дейін, екіншісі - иектен бастап тас с?йекті? ?шына дейін, ?шіншісі - тас с?йекті? ?шынан кіндікке дейін, т?ртіншісі - кіндіктен шатты? сызы?ына дейін, бесіншісі - жамбас с?йектен тізеге дейін, алтыншысы - тізеден сира? с?йекке дейін, жетіншісі - сира? с?йектен ая? басы с?йектеріне дейін.
III. ?орытындылау: О?ушылар, та?тада?ы ілулі т?р?ан адам т?л?асыны? салыну жолдарына назар аударайы?. Б?л суретте адам т?л?асы бейнеленген. Б?гінгі т?сіндірілген саба??а шолу жасайы?. Адам т?л?асын еске т?сірейік.
С?ра?тар:
1. Адам т?л?асы неше б?ліктен т?рады?
2. Суреттен бас, кеуде, ?ол - ая? с?йектерін к?рсет?
3. Бас с?йектерін ата?
4. Кеуде б?лігіндегі с?йектерді ата?
5. Адамда ?анша омырт?а, ?анша ?абыр?а бар?
6. ?ол - ая? с?йектерін ата?
7. Адам т?л?асы неше б?лікке б?лінеді? (суреттен к?рсет.)
Жауаптар:
1. Адам т?л?асы ?ш б?лікке б?лінеді.
2.
3. Бас с?йектерді? негізгі с?йектері: ма?дай с?йек, самай с?йек, т?бе с?йек, м?рын с?йек, ?сті?гі жа? с?йегі, асты??ы жа? с?йек.
4. Кеуде б?лігіндегі с?йектер: тас с?йек, омырт?а с?йек, омырт?а жотасы, ?абыр?алар, жауырын, жамбас с?йектер.
5. Адамда 33 - 34 омырт?а, 12 ж?п ?абыр?а бар.
6. ?ол с?йектер: То?пан жілік, к?рі жілік, ?ол басы с?йектері. Ая? с?йектер: Ортан жілік, асы?ты жілік, табан с?йектер.
7. Адам т?л?асы 8 б?лікке б?лінеді.
IV. Ба?алау.
Саба??а жа?сы, белсенді ?атыс?ан о?ушыларды атап айтып, жа?сы салын?ан суреттерді к?рсетіп, ба?а беру.
V. ?йге тапсырма Адамны? т?л?асын ?р т?рлі к?ріністе бейнелеу.