Саба?ты? ма?саты:
- Саба? барысында о?ушыларды ?аза? ханды?ы т??ірегінде ?алыптас?ан саяси о?и?алармен таныстыру, ?аза? билеушілеріні? басы бірікпеуіні? салдары ?андай бол?анын к?рсету, ?ш ж?зді? ?скери к?штерін біріктірудегі ?біл?айырды? р?лі ж?не халы?ты? т?уелсіздік ?шін к?ресіні? ма?ызын ??гімелеу;
- О?ушыларды материалды ж?йелеуге, о?и?алар арасын байланыстырып, одан ?орытынды шы?ару?а машы?тандру;
- О?ушылар?а Отанымызды? т?уелсіздігі мен азаматты? ?шін к?рескен батырларды? ерлігін айта отырып, жауаптылы??а, батылды??а ?йрету, патриотты? т?рие беру.
Саба?ты? т?рі: Лекция
?дісі: интерактивті
Негізгі т?сініктер : ж?т, азатты? ?шін к?рес, агрессия, аманат, сардарбек, ??рылтай, патриотизм.
К?рнекілік: Карта, сызба, суреттер
Саба?ты? барысы:
- ?йымдастыру кезе?і
- О?у ??ралын тексеріп т?гелдеу
- «Хабар» ел жа?алы?тарына шолу /с?рау/
Жа?а тапсырманы жа?сы т?сіну ?шін о?ушылар алдында ?ткен материалдарды жете ме?геру керек. Сонды?тан саба?ты ?ткен материалды ?айталаудан бастаймын.
?й тапсырмасын с?рау:
- XVIII ?асырда?ы ?аза? ханды?ыны? ішкі ж?не сырт?ы жа?дайыны? ерекшеліктеріне то?талы?дар.
- XVIII ?асырды? І ширегінде Ресей мемлекетіні? ?аза? ханды?ына ?ызы?ушылы?ыны? артуына не себеп болды?
Жа?а та?ырыпты о?ытуды? жоспары:
- Жо??арияны? к?шеюі ж?не оны? ?аза? хал?ына ?арсы шап?ыншылы?ы.
- ?аза? хал?ыны? жо??ар шап?ыншылы?ына ?арсы азатты? к?ресі.
- Жо??арларды? ?аза? жеріне шап?ыншылы?ыны? салдары.
І кезе?. ?зіндік ж?мыс.
1) Мына териминдерді? ма?ынасын ?алай т?сінесі?дер?
- Азатты? со?ысы
- Бас?ншылы?, шап?ыншылы?
- Батыр,
- Батырлы?, ?а?арманды?
- Шын берілгендік
О?ушыларды? жеке шы?армашылы? ж?мысы, н?тижесін ?жым болып тал?ылау.
ІІ кезе?-саба?ты? негізгі б?лімі (проблемалы? м?селелерді тал?ылау)
Саба?та?ырыбымен ж?мыс, онан кейін о?ушылар XVIII ?асырды? І ширегіндегі ?аза? ханды?ы тарихыны? т?мендегі саяси аспектілрін аны?таулары ?ажет.
(жауап беру ?лгілері):
№1 тапсырма:
?аза? хынды?ыны? жай-к?йі ?аза? ханды?ы т??ірегіндегі ?алыптас?ан
саяси жа?дай
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
№2 тапсырма
-Материалды пайдалана отырып, аны?та?дар:
1. Жо??ар шап?ыншылы?ыны? ма?саты.
?аза? хал?ыны? жо??арлар?а ?арсы азатты? к?ресін ?йымдастыру.
??рылтайды? ?аза? хал?ыны? саяси ?міріндегі р?лі. Батырлар
- Мына та?ырыпта ж?мыс ??ру:
«Жо??ар шып?ыншылы?ы ж?не жо??арлар?а ?арсы халы? к?ресін ?йымдастыру».
Саба?ты бекіту:
С?ра?: ?аза? ханды?ыны? саяси тарихына б?л кезе?дегі о?и?аларды? бас?аша сипат алуы (н?тижелері, дамуы) м?мкін бе еді?
«?аза? ханды?ында?ы орталы? билікті? ?лсіреуі жа?а жо??ар шап?ыншылы?тары ?шін ?олайлы жа?дай ту?ызды. XVIII ?асырда?ы жо??ар-?аза? ?арым-?атынасыны? шиеленісуні? басты себебі жер м?селесі болды. Цеван-Рабтан Жетісуды, Т?ркістан ар?ылы ?тетін керуен жолдарын т?пкілікті ойраттар?а ?алдыруды к?здеді. Олар экономикал? ж?не саяси дамуда болды, жер ??деу б?рын болма?ан жетістіктерге жетті, к?рші мемлекеттермен сауда байланыстары жан-жа?ты дамыды, темір ?ндіру технологиясы жетелдіріліп, швед офицері Ренат олар?а зе?бірек ??ю ?ндірісін, ?ару мен о?-д?рі дайындауды ?йретті. Кейбір же?істеріне ?арамастан, ?аза?тар ?немі же?ілумен болды. Оны? себептері ?аза? ханды?ыны? ішкі ?лсіздігімен мен к?рші мемлекеттерге т?уелділігінен еді. ?лы ж?зді? жетекші билері Жо??ария?а т?уелділікті мойындады, Кіші ж?з ханы ?біл?айыр ?зіні? жеке билігін к?шейтумен айналысты, сонды?тан ол 1741 жылы жо??арлар басып кіргенде, ойрат бас?ыншылы?ына ?арсы т?ру?а ?атысудан бас тартты».
Саба?ты бекіту:
- Жо??арияны? к?рші мемлекеттерді басып алу саясатын ж?ргізуіні? негізгі себептерін айты?дар.
- ?аза?тарды? же?ілу себептері ж?не ?аза? хал?ыны? жо??ар бас?ыншылы?ына ?арсы к?ресіні? тарихи ма?ызы.
- ?аза?-жо??ар со?ысы кезінде к?зге т?скен ?аза? хандары, с?лтандары, билер мен батырлары ж?нінде жазыл?ан ?андай ?деби шы?армаларды білесі?дер? Отан?а адалды? пен патриотты? ж?нінде, ерж?ректік пен ?а?арманды?, сертке адалды? туралы ?андай ма?ал - м?телдер білесі?дер?
?й тапсырмасы:
- Та?ырыпты о?ып, мына кестені толтыры?др: «Жо??ар шап?ыншылы?ына ?арсы халы?т? азатты? к?ресіні? ?йымдастыру».
Жылдар
О?и?алар
Тарихи ма?ызы
1710
1711
1712
1713
1718
1720
1723
1723-1727
1725