Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
Ал?аш?ы ?ауымды? ??рлыс кезіндегі миф пен діни-наным да барлы? ?нер дамыды дегенге келісесіз бе?
Ежелгі миф пен діни таным ар?ылы ?нер дамыды деп санаймын. Оны ?з к?з?арасымен ашып д?лелдейін. Діни к?з?арастын ?алыптасуына анимизм, магия, тотемизм, шаманизм, фетешизм сенімдер жатады. Дін ар?ылы мифтер таралды. О?ан д?лел, к?н мен т?н, жа?сылы? пен жаманды?, мейірімділік пен з?лымдылы? арасында?ы к?рес туралы мифтерде к?п айтылуы.
Ежелгі адамдарды? т?сінігі бойынша, жер мен суды?, орман мен тауды? иелері болады деп сенген. Сонды?тан, олар?а ??рбанды? шалып т?ру?а тырыс?ан.Таби?атта тыс к?штер ?лемді билеп т?рады, олар ?рлесе дауыл т?рады деп ойла?ан. Адамдар оларды орасан зор иесін ??дайлар деп ата?ан. Олар?а арнап діни храмдар т?р?ыз?ан. Сол ар?ылы с?улет ?йлер пайда болды. Б?л ?нерді? дамуына ?келген деп ойлаймын. ?нерді? дамуы ?ркениетті ?алыптастырады.
?ркениет– ?о?амны? материалды? ж?не рухани жетістіктеріні? жиынты?ы. Жер бетінде ал?аш ?ркениетті ?ауым, іргелі мемлекет ??р?ан шумерлерді? м?дениеті д?ниеж?зілік м?дени оша?тарды? бірі Египет м?дениетіндей ?те жо?ары болды. Біра?, Ніл а??арында ?ш мы? жыл бойы бір-а? халы? ?оныстанып, бір-а? ?ана мемлекет Ежелгі Египет ?оныстанса, ал ?ос ?зен бойында Шумер, Аккад, Вавилон, Ассирия, Иран сия?ты т?рлі мемлекеттік ??рылымдар тарих сахнасында бірінен кейін бірі алмасып т?рды, т?рлі халы?тар ?зара сауда-сатты? жасаумен ?атар, ?зара ?скери ?а?ты?ыстар?а да жиі барып т?рды, соны? салдарынан ?алалар мен ?сем ?имараттар к?л-тал?ан болып ?ирады да. Біра? м?ндай ?а?ты?ыс?а ?арамастан б?л мемлекеттерді? м?дени г?лдену процесі то?тап ?ал?ан жо?. О?ан д?лел, ?з заманында іргелі мемлекет ??р?ан шумерлер айналасы тас дуалды ?демі ?алалар салуды? тамаша ?лгісін к?рсете білді. ?алада патша сарайы, дін ордалары, ?алалы? ?кімшілік, шеберхана, мектеп, базар, т?р?ын ?йлер т?ртіппен т?зіліп, ша?арды? с?улетіне с?улет ?осты.
Дін ар?ылы тіл мен жазу пайда болады. Мысалы, д?ние ж?зіндегі ал?аш?ы жазуды ойлап табу да осы дарынды халы?ты? ?лесіне тиген. Шумерлер сына жазуын ойлап табумен ?атар, оны? жетілген о?улы?тарын, грамматикасын жaсады. Шумер елінде мектептер м?дениет пен білім оша?ына айналды. Бір та??аларлы? жа?дай дінтану о?у ба?дарламаларына енгізілмеген. О?ушылар негізгі п?ндер — шумер тілі мен ?дебиетімен ?атар, математика, астрономия, грамматика сия?ты ?ылым салаларын о?умен ш??ылдан?ан.
?ос ?зенні? байыр?ы т?р?ындары — шумерлерді? діни наным-сенімдері де, мифологиясы да жан-жа?ты дамы?ан. Шумерлер адамзат та?дырын шешетін 50-ден астам ??дай бар деп есептеген. Шынды?ында солай шы?ар, біра? ?ос ?зен бойынан табыл?ан жазба деректерге ?ара?анда иуда ж?не христиан дініне бастау бол?ан Т?уратты? - шумерлерді? мифологиясы а?ыздары мен дастандарыны? к?шірмесі екендігі ай?ындалып отыр. Б?л жа?дай шумерлер ?ркениетіні? м?ртебесін ?сіріп, шо?ты?ын биіктете берері с?зсіз.
Вавилонды?тар аспан жары?тарына жай ?ана табынып ?ана ?ой?ан жо?, оны? ??пия сырларын ашу?а да талпыныс жасады. Олар к?нні?, айды? айналысын ж?не т?тылуды? ?айталану за?- дылы?тарын есептеп шы?арды, сонымен ?атар вавилонды? астрономдар аспан денелерін, я?ни ж?лдыздарды ба?ылап зерттеуде тамаша табыстар?а ие болды. Б.з.д. V ?. Вавилонда астрологиялы? мектептер бол?ан, ал ж?лдыздарды? ?зара ?ашы?ты?ын к?рсететін таблицалар к?ні б?гінге дейін са?тал?ан.
Адам та?дыры осы ??дайлар ?олында болды, ал оларды? еркін тек абыздар ?ана болжай білді. Абыздар шынында да к?п білетін — б??ан абыздар ортасында д?ниеге келген Вавилон ?ылымы д?лел. Арбау, дуалау ж?не си?ыршылы?ты? т?рлері абыздар мен ж?лдыз есептеушілерді? ?ана ?олынан келетін бол?ан. Міне, сонды?тан да оларды? даналы?ы си?ырлы, бейне таби?аттан тыс д?ние есебінде ??рметтелген. Шы?ыс елдеріні? ішіндегі е? ?йгілі, е? бай б?л кітапханада вавилонды? ?деби шы?армалармен ?атар, за?дар жина?ы, тарихи туындылар мен ?ылыми е?бектер де жина?тал?ан.
Иран ?ркениетіні? тірегі — зороастризм діні болды. Ол мемлекеттік дін бол?анды?тан мемлекет тарапынан ?лкен ?олдау тапты. Зороастризмні? ?асиетті кітабы — ?деби ж?не м?дени ж?дігер «Авеста». « «Киелі кітапта» адамны? а?ыл-ойы, оны? ?сіп-жетілуі, е?бектенуі, ?згеруі, табыстар?а жетуі ж?не т.б. ?мірлік м?селелер жыр?а ?осылады. Сонымен ?атар, ?діл патша билігі, жар?ын ?мір с?ру, тату-т?тті ?арым-?атынастар орнату, іс-?рекетті а?ылмен жасау, адал е?бекпен к?н к?ру, адамдар?а шексіз ?айырымдылы? жасау сия?ты ?мірлік м?селелер с?з болады.
?орта келгенде, мен келісемін ежелгі ?ауымда?ы миф пен діни-наным ар?ылы ?нер таралды. Сол ар?ылы ?нерді? пайда болуы адамдарды? рухани-материалды? м?дениетіні? дамуы туралы ма??лмат беретіні? к?реміз.
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт