О?т?стік ?аза?стан облысы
Шардара ?аласы
Ауданды? о?ушылар ?йі
Тарих п?ніні? м??алімі Манахова ??рбанк?л Бекм?рат?ызы
Т?рбие саба?ыны? та?ырыбы: «Ерлік – жан д?ниені? ?лы ?асиеті»
Т?рбие саба?ыны? ма?саты: О?ушыларды ?з Отанын с?юге, ту?ан хал?ыны? асыл м?расын ?астерлейтін парасатты, ?лтжанды, тілін, дінін, ту?ан жерін с?йюге ?йрету. Отанымызды ?ор?ауда ерлік к?рсеткен батырларымызды ??рметтеп, оларды? ерліктерін д?ріптеу.
Саба?ты? дамытушылы?ы: патриотты? т?рбиеге т?рбиелеу, ?лтты? сезімін ояту.
Саба?ты? к?рнекілігі: та?ырып жазыл?ан с?з,батырлар жайлы жазыл?ан на?ыл с?здер, ау?ан со?ысы туралы сурет, жауынгер киімдері мен ?арулары,от жа?ыл?ан ж?лдызша алау, «ардагер» с?зіне с?зж?мба?.
Баяндама о?у.
Ж?ргізуші:- ??рметті ?она?тар, ?стаздар, о?ушылар. Жылда?ы д?ст?р бойынша 15-а?пан Ау?ан со?ысыны? к?ніде жетті. Б?гінгі меркеклері?ізбен шын ж?ректен ??тты?таймыз. Ау?ан со?ысына 27 жыл толып отыр.
1979 жылды? 25-ші желто?саны мен 1989 жылды? 15а?паны аралы?ында бол?ан, я?ни то?ыз жылдан аса уа?ыт Ке?ес ?скерлеріні? шектеулі ??рамы Ау?ан жерінде ?рыс ж?ргізді. Ке?ес Ода?ы басшылы?ыны? б?йры?ымен олар к?мек ретінде Ау?ан хал?ы алдында интернационалды? борыштарын ?теді. Ау?ан жерінде ?аза тап?ан жауынгерлерді? ерліктерін есімізде м??гіге са?тау ?асиетті борышымыз ж?не басымызды иеміз. Оларды ?мытпай, ?рпа?тан ?рпа??а жеткізу ?шін естеліктер айтылып ескерткіштер орнатылып, м??гілік алаулар жа?ылады. Біз егемендігімізді ал?аннан кейінде,батырларымызды ?лы?тау ?шін осы д?ст?р бізді? ?аза?станда да са?тал?ан. С?м со?ысты? адам баласына ?келер зардабы мен ?асіреті шексіз екені барша?а аян. Кандайда со?ыс болмасын «Отан ?шін ?з ?мірлерін ??рбан етіп ерлікті? ?лгісін к?рсеткен барлы? кезе?дегі ?а?арман жауынгерлер есімі ?мытыл?ан емес. Соны? ішінде ау?ан-жауынгерлеріні? ерліктерін ?мытпау келешек ?рпа?ты? ?асиетті міндеті»
Елбасымыз Н?рс?лтан Назарбаевты?: «Бізді? бір ?ана Отанымыз бар. Ол – т?уелсіз ?аза?стан» деген с?зі ?рбір жас ?рпа?ты? ж?регіне жігер беріп,бойына патриотты? сезім ?ялату,?лкен жауапкершілік ж?гін ж?ктеуге, сенім арту?а толы? болады. ?йткені жастар бізді? болаша?ымыз. Т?л тарихын сонау замандарда?ы ерж?рек, ?айсар са?, ?лкей Мар??лан айт?ан: «??ндарды? со?ы – т?ркілерді? басы» ?рпа?ынан тар?ататын хал?ымыз?а бір кездері тарих ?з сына?ын ?сынды.
1989 жылы, а?пан айыны? 15-де с?м со?ыс ?з м?ресіне жетті. ?з перзенттерінен айырыл?ан аналарды, еліне жете алмай ?аза бол?ан немесе жо?алып, м?гедек болып ?айт?ан, мы?да?ан жерлес бауырларымыз тап?ан ?асіретті де, ?ай?ылы да «Ау?ан со?ысы» ая?талды. Арада ?анша жыл ?тсе де жауынгерлерімізді? ?шпес ерлігі ел есінде м??гі са?талуда. Б?гінде ел е?сесін к?теріп есін жи?анда «Ау?ан со?ысы» неге керек деген с?ра?тар туында?ан кезде, сол кездегі намысшыл жастар, ?аза? балалары Отан алдында?ы борыштарын адал ат?ар?ан азаматтар деп ??рмет т?тамыз. Мына ?ле? жодары ж?ректі сыздатпай ?оймайды.
Жалт ете ?ап о? жаудан ?ш?ан,
Сен ??ла?ан к?лбетіп таулы алыстан.
Елестейсі? к?зіме ?асірет боп
?ай?ым да сен м??гілік- Ау?аныстан!
Сол Ау?анда талай досты жерледік
?арлы шы??а к?н т?н демей ?рледік
С?рапылда ерледік те шерледік
Намыс туын ?олдан біра? бермедік
?н: «Жауынгерді? а?ты? с?зі»
Орындайтын: Телібаева Роза апай.
Екі о?ушы ?нге байланысты бейне баян ойнайды.
О?ушыларды? ?ле? шума?тарына кезек берейік.
1-о?ушы:
Мен ?аза?пын, ?ланымын елімні?,
Мен ?аза?пын, тірегімні? жерімні?,
?ланымын туын к?кке к?терген,
Болаша??а ал?а бастап жетелер.
?иынды?ын ?аза?ымны? ?р?ашан
?айыспайтын ?ара нардай к?терер.
2-о?ушы:
?тер жылдар, айлар та?ы алыстап,
Та?дыр талай тау?ыметін табыстар.
?здері?ді жырлап ?тер ?рпа?ы?
Ау?анда?ы азап шеккен арыстар.
3-о?ушы:
Отан ?шін о??а тос кеуде?ді,
Ерлігі?ді, ?рлігі?ді ер к?рді.
Бірге аттан?ан бауырлары? жер жастанды, жерленді
Жебейді олар ?руа?ымен сендерді.
4-о?ушы:
Еске алып ??рметтейміз,
??рбандарды? рухын.
?абірлері н?р?а толсын,
Суы? к?рде жылынсын.
5-о?ушы:
К?п аузынан т?спейтін,
Отан деген немене?
Оны? т?л?а, т?с, кейпін
Достым, білгі? келе ме?
6-о?ушы:
Отан - ?ле?, Отан – жыр
К?терген к?кке ел да??ын.
Отан – осы достарым,
К??ілге м?ны т?йе біл!
Ма?ал-м?телдер бойынша с?ра?тар ?ойып, білімін арттырамыз. ?р о?ушы ?здері білетін Отан, ерлік, батырлар туралы ма?ал-м?телдерін айтады.
- Отан - оттанда ысты?.
- Отан ?шін от?а т?с к?ймейсі?
- Ер есімі ел есінде.
- Елі?ді с?йсе? ерлік істейсі?
- Батырлы? ай?аста танылар
- Батыр?а о? дарымайды, батыл?а жау жоламайды.
- Батырдан – сау?а, а?шыдан – сырал?ы.
- Мергенні? к?зі де мерген, ?олы да мерген.
- Мерген ?ор?аныста тіреніш, шабуылда с?йеніш.
- Жауынгерге жара да жарасады.
С?зж?мба?тармен ж?мыс
«Ардагер» с?зіне с?з ж?мба? ??ру. ?а?аз бетіндегі ж?мба? торларды толтыру.
- 1979-1989 жылдар арасында ?ай елде со?ыс болды? (Ау?аныстан)
- Рейхстаг?а ал?аш рет ту тіккен кім? (Рахымжан)
- Ау?ан со?ысында ?арсылас жауымызды кім деп атаймыз? (Д?шпан)
- ?аза?станны? ?лты ?андай? (?аза?)
- Жауынгерді? синонимі? (Майдангер)
- ?лы Отан со?ысында?ы неміс астанасы? (Берлин)
- Ерлігі ?шін берілетін д?реже? (Батыр)
?н: «Жауынгер» орындайтын Д?уірбек Элеонора
К?рініс: «Ау?анны? со?ыс к?ндері»
Ж?ргізуші: Б?л к?рініс ау?ан со?ысына ?атыс?ан жауынгерлерді? жаз?ан тарихтарынан, теріп алын?ан.
Сахнада анасы келі т?йіп т?рады.
?айрат: « Ана, Анашым, ?айдасы??!»
Анасы: « Ау, балам, не болды са?ан?»
?айрат: « Ана, мен Ау?ан со?ысына аттанамы. А?амны? кегін алу?а барамын.»
Анасы: « Жо?, балам, болмайды, бармайсы?!»
?айрат: « Кеттім, анашым, сау болы?ыз!»
Анасы: « Жо?, ондайды атама. Мен бір баламнан айырылдым, енді сенен айырыл?ым келмейді!»
?айрат: « Жо?, апа, мен б?лай ?нсіз отыра алмаймын. Мені? де Отанымды ?ор?ау?а а?ым бар.»
Анасы: « Жо – жо?, кетпеші!» - деп зарлап жылайды. « ?ой, мені? жыла?аным д?рыс болмайды, балам аман – есен барып келсін, а? батамды берейін! Жаным, ботам, бота?аным, аман барып, Отаны?ды ?ор?ап, елі?е орал!»
Орыс ?уені: « С чего начинается Родина?» ?ні айтылады
Комиссар партада ?а?аз жазып отырады. Есікті ?айрат то?ылдатады.
?айрат:
- Кіруге м?мкінбе?!
- Кір
- Комиссар, мені? Ау?ан со?ысына бар?ым келеді. Мені жібері?ізші ?тініш!
- Сен ?алай барасы?, к?мелет жасына толма?ансы?. Жібере алмаймын.
- Сізден ?тінемін жібері?ізші, комисар.
Комисар орнынан т?рып ?айратты ??ша?тап т?рып:
- Ай балам б?л со?ыс б?рімізді? жанымыз?а батады.Амалым ?анша р??сат берейін са?ан, деп ?олына р??сат ?а?азын береді. Ол шы?ып кетеді.
Орыс ?уені: « С чего начинается Родина?» ?ні айтылады.
Ж?ргізуші: Ау?аныстан елі. 1983 жыл 26-шілде ??ндыз ?аласы. Жауынгерлер к?нні? ысты?ына ?арамастан тау-тасты аралап биікке шы?ып барады.
1-?скер: «Командир біз ?анша ж?реміз ?лі»
2-?скер: «К?н т?бемізден ?тіп барады, ш?лдедік»
3-?скер: «Шаршады? демалып алайы?»
Командир: «Б?л б?йры?, жауынгерлер естері?ді жина?дар! Алдымызда ?лі талай ?иынды? бар. Аналарымыз, балаларымыз, жарларымыз тыныш ?йы?тап, бейбіт ?мір с?ру ?шін біз жауларымызды? к?зін жоюымыз керек. Елімізді, жерімізді ?ор?ау?а дайын болайы?. Жауынгерлер тау – тасты паналап жаты?дар. Д?шпанны? к?зіне т?суші болма?дар! Олар кез келген уа?ытта сыртымыздан атуы м?мкін. Жауды? о?ынан са? болайы?!
Олар ?р жерге жай?асып жатады.
- ?скер: «Кімде су бар, жігіттер?!»
- ?скер: «Мен де ш?лдедім!»
- ?скер: «Су ішейік, бері?дерші!»
- ?скер: «Менде бар!» - деп, ?скерлерге ыдысты? ?а?па?ына ??йып береді. О?ан ш?лі ?анба?ан жігіттер, та?ы да су с?рай бастайды.
Командир: « Бас?а су ішпе?дер! Біз азы? – т?лікті, суды ?немдеуіміз керек. Бізді? ?ша?ымыздан тастап жат?ан суды д?шпандар атып т?сірді.
5 - ?скер: « Кімде пыша? бар?»
6 - ?скер: « Менде бар, оны не істейсі??!»
5 - ?скер: « Мен шашымды кішкене ?ыр?ып алып, тілімні? астына ?оямын. Сонда су б?лінеді. Сол да болады ма?ан.»
Осы кезде ?арул ж?не бомбаны? дауыстары шы?ады. ?скерлер атыса бастайды. Командир д?рбімен к?ріп, д?шпанды бай?айды.
Командир: « ?ста?дар оны, ?ста?дар!»
Екі жауынгер барып, ?стап ?келеді. Оны? ?олын арт?а ?айырып, байлап тастайды.
7 - ?скер: « ?ане, айт, жаны?ны? барында! Сені кім жіберді?!»
8 - ?скер: « ?ызыл армиясы? ба, д?шпансы? ба?!»
Д?шпан: « Мен м?сылманмын! Мені атпа?даршы, ?тінемін!»
Командир: « Жо?, б?л бізді алдап т?р! Б?ны штаб?а жеткіземіз! Алып барып, байлап таста?дар!»
Д?шпанды сахнадан екі ?скер алып кетеді.
Осы кезде та?ы да ?ару, бомба мен ?ша?тарды? дауыстары шы?ады. Жауынгерлер жерде аунап, атыса бастайды. Осы кезде бір жауынгерді? кеудесіне д?шпанны? о?ы тиеді. ?скерлер оны? жанына жиналып ?алады.
1 - ?скер: « Омар, т?ршы, біз ?лі же?іспен оралуымыз керек! Бізді ата – анамыз, жарымыз ж?не бауырларымыз к?туде!»
2 - ?скер: « Т?ршы, к?зі?ді ашшы, сен ?лмеуге тиіссі?! Мен не айтам ата - ана?а?!»
3 - ?скер: « Бауырым, жо?, сен ?лмейсі?! Со?ыс! Аты? ?шсін!» - деп басын Омарды? кеудесіне ?ойып, е?іреп жылайды.
Командир: « Естері?ді жина?дар, жауынгерлер! Б?л ерлік,ол ?скери борышын ?теді!»
Орыс ?уені: «С чего начинается Родина?» ?ні айтылып жат?анда, жаралы ?скерлер
Омарды к?теріп, сахнадан шы?ып кетеді.
Бес ж?лдызша?а алау жа?ылып екі жауынгер сап?а т?рады
.
Ж?ргізуші: Осы жылдар аралы?ында ресми деректер бойынша айтатын болса?, 18 жас пен 20 жас арасында?ы ?рімдей жастар, ?азаза?стан бойынша 22 мы? адам ?атысты. Оны? ішінде 2 238 к?нге созыл?ан со?ыста 924 ?аза?станды? ?аза болып,1015 жауынгер м?гедек болып, 21 адам хабар - ошарсыз кетті.
Осы Ау?ан со?ысында ?з ?мірлерін ??рбан еткен батырларымызды еске алып бір мин?тты? ?нсіздік жариялайы?.
?н: «К?к туды? желбірегені» Орындайтын: ?уанышбек Бекс?лтан.
?орытынды:
Отан ?шін мерт бол?анды танып, біл,
Оларды ?сте ?мытпайды халы? б?л!
Ерлік да??ы еш?ашан да ?шпейді,
Батырларды? ж?регі от боп жанып т?р!
Олар – сені? та??ы шапа?, н?рын ?ой!
Олар – сені? м??гі ас?а? жыры? ?ой!
М??гі алау?а жиі барып ?рдайым,
Бас киімді ?олы?а алып г?лі? ?ой!
?ара б?лт?а оран басын К?н к?кте!
Барлы? халы? бейбіт ?мір с?рмек де!
Отанынын ба?ыты ?шін мерт бол?ан
Батырларды есі?е ?ста, ??рметте.
Та?дырды? жазуымен о? пен от арасында елге аман – сау оралып, ту?ан жерімен ?ауыш?ан майдангер а?аларымыз аман –сау ж?ре берсін! Оларды? ерліктері біз ?шін бір ?анибет.
Осымен сіздер тамашалап отыр?ан «Ерлік- жан д?ниені? ?лы ?асиеті» атты ау?ан батырларыны? еске алу т?рбие са?атын ая?таймыз. К?ріп тамашала?андары?ыз ?шін ал?ысымызды білдіреміз!