Саба?ты? та?ырыбы: § 14. Тас д?уірі (палеолит)
- Саба?ты? ма?саты. Білімділік: Адамзат дамуы тарихында?ы е? ?за? тас д?уіріні? кезе?дерін хронологиялы? ретімен, е?бек ??ралдарымен баяндап, тас д?уіріндегі ?азакстан аума?ыны? таби?ат жа?дайы туралы білім беру.
- Дамытушылы?: Тас д?уіріні? ?р кезе?інде ежелгі адамдарды? материалды? ж?не рухани м?дениеті ?здіксіз дамып отыр?анын ?орытындылап, салыстыра білу, картамен ж?мыс істеу да?дыларын дамыту.
- Т?рбиелік: Ежелгі м?дениетті са?тап-?ор?ау?а, адамгершілікке, е?беккорлы??а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас ?дісі: интерактивті П?наралы? байланыс: биология, геогафия, математика
Саба?ты? к?рнекілігі: 1. «Ежелгі ?аза?стан» картасы. 2. «Тас д?уіріні? кезе?дері» деп аталатын кесте.
3. Тас д?уіріні? к?ралдарыны? суреттері.
Саба?ты? барысы. I. ?йымдастыру кезе?і. II. ?й тапсырмасы.
?ткен саба?та?ы саба? жоспары бойынша бірнеше о?ушыдан ?йге берілген тапсырманы? мазм?нын с?рап шы?амын. Одан кейін ?йге берілген «Ж?мыс д?птеріндегі» тапсырманы жалпы сыныптан ?р партаны аралап ж?ріп, тексеремін. Одан кейін алдын ала дайында?ан ?а?аз ?иындыларына ?р н?с?а?а жеке-жеке жазып келген 3-4 жа?а с?здермен таратып беріп, оны? жауабын берілген уа?ыттан со? жинап алып, тексеріп шы?амын.
Жа?а та?ырыпты? жоспары: 1. Ерте тас д?уірі (Палеолит).
2.Тас к?ралдары.
3. Тас д?уіріндегі ?аза?станны? таби?аты.
4. Орта тас д?уірі.
5. Жа?а тас д?уірі.
6. Неолит жа?алы?тары.
Адам баласыны? ал?аш ?олдан?ан е?бек ??ралдары тастан жасал?ан. Е?бек ??ралдарын тастан жасау, оны ?олдану д?уірі ?те ?за??а созыл?ан. Сонды?тан адамзат тарихыны? осы кезе?і тас д?уірі деп аталады. Тас д?уірі ?шке б?лінеді деп темендегі кестені? к?мегімен тас д?уіріні? кезе?дерімен таныстырамын.
Тас д?уіріні? кезе?дері.
ТАС Д?УІРІ
ПАЛЕОЛИТ (б.з.б. 2 млн 500-12 мы?жылдыктар)
МЕЗОЛИТ (б.з.б.12-5мы?жылды?тар)
НЕОЛИТ (б.з.б. 5-3 мы?жылды?тар)
--? 1. Ерте палеолит ( б.з.б. 2 млн 500-140 мы?жылды?тар)
--? 2. Орта??ы палеолит (б.з.б. 140-40мы?жылды?тар)
--? 3. Со??ы палеолит (б.з.б. 40-12мы?жылды?тар)
Одан кейін тас д?уіріні? к?ралдарын суреттерді? к?мегімен таныстырып ?темін. Окушылар д?птерлеріне ал?аш?ы адамдарды? пайдалан?ан е?бек ??ралдарын жазып алады: тескіш, кескіш (чоппер), ?ыр?ыш, чоппинг, ?ол шап?ы, пыша?, найза, болос.
О?ушылар?а Каза?станны? ерте кезе?дегі таби?ат жа?дайы мен ?азіргі таби?атын салыстыртамын. О?ушылар д?птерлерін екіге б?ліп, осы т?ртіппен екі ба?анды салыстырмалы т?рде толтырып шы?ады.
Ежелгі ?аза?стан таби?аты
?азіргі ?азакстан таби?аты
Сабакты т?сіндіру барысында т?мендегі негізге с?йенемін.
Мезолиттегі ?згерістер: М?зды? еріп, таби?атты? ?згеруі,
Ірі жан-жануарларды? ??рып кетуі,
Жебелі сада?ты?, бумерангты?, ка?пан мен т?за?ты? пайда болуы,
Балы? аулауды? к?беюі ?айы?ты? пайда болуына т?рткі болды,
Мал шаруашылы?ы мен егіншілікті? ал?ашкы белгілері пайда бола бастады,
Тас ??деуді? жетіле т?суі,
Еуразия, ?иыр Шы?ыс, Америка ??рлы?ыны? адам мекеніні? игілігіне айнала бастауы.
Неолит д?уіріні? жа?алы?тары: Тас ??деу ?дістері жетіліп, жо?ар?ы д?режеге жетті,
Ыдыс жасауды ?йренді, Жабайы а?дарды ?ол?а ?йрете бастады, Егіншілікпен айналыса бастады,
Кен ?ндірісіні? негізгі белгілері пайда болды.
Мезолит пен неолит д?уіріндегі жетістіктерді такта?а ілінген тас д?уіріні? археологиялы? ескерткіштеріні? суреті аркылы сипаттап шы?амын. Картадан о?ушылар?а тас д?уіріні? ескерткіштері шо?ырлан?ан айма?тарды к?рсетемін.
Осылайша жа?а та?ырыпты осындай тірек кесте, с?здер ар?ылы т?сіндіріп былай корытындылаймын: Тас д?уірі біз к?ріп отыр?андай адамзат дамуыны? е? ?закка созыл?ан д?уірі. М?з басу д?уірі ?аза?стан аума?ына жетпегенмен, м?зды? еруі ?аза?станны? таби?атына ?сер етті. Мезолит д?уірі палеолит пен неолит кезе?і арасында?ы жал?астырушы к?пір болса, ал неолит кезе?індегі жеткен жетістіктеріні? ма?ызыны? зор бол?анды?ы соншалы?, тарихта оны ?алымдар «неолит т??керісі» деп атады.
Ба?алау:
?йге тапсырма: 14-параграфты о?у. Параграфты? со?ында?ы с?рак-тапсырмалар?а ауызша дайындалып келу.
