§18. ІХ-ХІІ?асырларда?ы ?ол?нер, сауда ж?не шаруашылы?ты? дамуы.

• Үй тапсырмасын тексеру:
• «Қаңқалар биі» бейнетаспаны көре отырып топқа бөліну және өздеріне дәнек жинау тапсырмасы. 10 оқушы, 5 топ.
• §17 қалалық мәдениеттің дамуы.
• Дәнектер себу.......

• Сұрақты аламыз: ( 12 оқушыға 1 сұрақтан беріледі).
• Дәніміздің дәмін татамыз..........

• Жауап береміз де дәніміздің тәттілігін сезінеміз......

Бз-дың І-ХІХғ аралығында өмір сүрген бұл қала тарихи-археологиялық нысанның бірі ретіде “Мәдени мұра” мемлекеттік бағдарламасына енді.

Ірі қалалық орталық болған бұл қала алғаш 629 жылы Сюань Цзянның сапарнамасында “Ақ өзен бойындағы қала” ретінде аталады.

Зерттеушілер қала топонимінің этимологиясына байланысты соғды тілінен алынған “Ақ су” деген мағынаны ұсынады.

Кейінірек, М.Қашғари былай дейді: “әл-Мәдине әл Байда”.

Бұл қала жазба деректерде V І ғ бастап белгілі. V ІІғ өзінде-ақ қала Ұлы Жібек жолының торабындағы орталық ретінде маңызды роль атқарған. 568 ж түрік қағаны Дизабул Иштемидің қол астындағы осы қалаға Византия императоры ІІ Юстинианның Земарх Киликийский басшылық еткен елшілігі келген.

Қала алдымен Түргеш, кейін Қарлұқ қағанатының орталығы болған.

Керуен жолдарының түйіскен жерінде орналасқан бұл қаланы V ІІІ ғ араб географы Якут “Тарбанд, Тұрар, Тұрарбанд” дет атаған.

Қаланың аты алғаш рет салжұқ уәзірі Низам әл-Мулуктің дерегінде аталады. Х ғ аяғында Әл-Макдисидің дерегі бойынша “игі жақсылығы көп үлкен елді-мекен”.

1218 ж бұл қаланы моңғолдар соғыссыз басып акіріп, ол “Гобалық” – “жақсы қала” деген атау алады.

Күні: 29.11. 2014 жыл

Сыныбы: 7 “б”

Пәні: Орта ғасырлардағы

Қазақстан тарихы

Пән мұғалімі: Мухангалиева Гаухар.

Сабақтың тақырыбы:

§18. ІХ-ХІІғасырлардағы қолөнер, сауда және шаруашылықтың дамуы.

• Сабақтың мақсаты:

• IX-XII ғасырлардағы қолөнер, сауда және шаруашылықтың даму ерекшіліктері мен әлеуметтік-экономикалық рөлі туралы түсінікті қалыптастыру.
• Оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтарын тудыру,өз ойларын айтуға жетелеу, ойлау қабілеттерін дамыту. Топтық және өзіндік жұмыс жасауға дағдыландыру;
• -IX-XII ғасырларда қоғамның экономикалық дамуына ықпал еткен салалар туралы түсінік бере отырып, оқушыларды еңбексүйгіштікке, дұрыс тәлім-тәрбие алуға баулу

Сабақтың жоспары:

• Қолөнердің дамуы;
• Ұсталық кәсіп;
• Зергерлік кәсіп;
• Сауда және ақша айналымы;
• Егіншілік;
• Қорытынды.

(5 топ осы кәсіптерді оқулықтан өздері меңгеріп, мақтанышпен жарнамалап, кәсіптерін асыра мақтау керек).

Тарихқа саяхат.

7минут оқып, дайындалу.

1. Қолөнердің дамуы.

2. Ұсталық кәсіп.

3. Зергерлік кәсіп.....

4.Сауда және ақша айналымы..

www.ZHARAR.com

5.Егіншілік.

Сырсандық

құпиясы

1.Шеберханалар неше бөліктен тұрған?

2.Қыш құмыра жасайтын шеберханалар қай қалаларда орналасқан?

3.Ұсталар бұйымды неден жасаған?

4. Қандай құрал –саймандар жасаған?

5. Темір ұсталары қай қалаларда көп болған?

6. Темір ұсталар темірді қайда өңдейді?

7. Зергерлер кімдер?

8. Зергерлер қандай бұйымдар жасайды?

9. Түйреуіш, шахмат тастары неден жасалған?

10. Далалы өлкеде қандай сауда басым?

11. Таразда не бағалы болды?

12. Егіншілікпен айналысқан қай қалалар?

Үй тапсырмасы: §17 .