Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері

Сабақтың мақсаты

Тәрбиелік “Мәңгілік Ел” ұлттық идеясының құндылықтарына баулу

Дамытушылық Өзгерістерді зерттей отырып,салдарын талдау және бағалау негізінде қолданады.

Сабақ кезеңі /Уақыт

Педагогтің әрекеті

Студенттің әрекеті

Бағалау

Саралау әдістері

1.Сабақтың басталуы

8 минут

Үй тапсырмасын тексеру

Оқушыларға психологиялық ахуал тудыру. (амандасу, студенттердің көңіл-күйлерін білу)

Блиц сауалдар:

1.Ғұн империясы ыдыраған соң Орталық Азияда пайда болды? Түрік қағанаттары

2.Бірінші Түрік қағандағы (552-603жж.);
3. Батыс Түрік қағандағы (603-704жж.)
4.Шығыс Түрік (екінші Түрік) қағандағы (682-744жж.)
5.Түргеш қағандағы (704-756жж.
6. Түркі тайпаларын ғана емес, сондай ақ басқа да тайпалар мен отырықшы халықтарды біріктірген көшпелілер империясы? Түрік қағанаты
7. 552-603жж. өмір сүрген түркілердің Ашина руы мен Ұлы жағбу атағын иеленген Түрік қағанатының бірінші билеушісі? Бумын
8. Мәтін: «Ол Орталық Азия мен Оңтүстік Сібірде Түркілердің үстемдігін орнатып, Солтүстік Қытай мемлекеттеріне салық салды. Жетісуды иеленді және Аралға дейінгі таулы-далалы аймақты мекендеп түркілердің айбынын асқақтатты» мәтінде сипатталған Бумынның мұрагерін ата? Мұқан
9.Түрік қағанатында бәрінен де жоғары тұрған ру? Ашина
10. Қағанатта ру ақсүйектері болды? Бектер

-Сәлемдесу

-Оқу құралдарын дайындау

Ауызша сұрақтарға жауап береді

Дескриптор

-Бірінші Түрік қағандағы ,
Батыс Түрік қағандағы,

Шығыс Түрік қағандағы ,Түргеш қағандағы уақытын айтады

- Түркі тайпаларын ғана емес, сондай ақ басқа да тайпалар мен отырықшы халықтарды біріктірген көшпелілер империясын айтады
- 552-603жж. өмір сүрген түркілердің Ашина руы мен Ұлы жағбу атағын иеленген Түрік қағанатының бірінші билеушісін айтады
-Түрік қағанатында бәрінен де жоғары тұрған руды табады
-Қағанаттағы ру ақсүйектері жайлы жауап береді

Жарайсың!

«Мадақтау» әдісі

Студенттердің білімдерін бағалау арқылы саралу

2. Негізгі бөлім

15 минут

Бірнеше оқиғаларды мағынасы бойынша сәйкестендіру арқылы қызығушылықтарын ояту

Жаңа білімді меңгерту

Жоспары

• Саяси дамудың моңғолдық кезеңі

• Моңғолдардың экспансиясы

• Моңғол мемлекеттілігінің ерекшеліктері

• Үшінші үлгідегі көшпенділір мемлекеті

Терминдермен жұмыс. Интерактивті тақтада терминдер анықтамасымен шығарылады. Студенттер дәптерлеріне жазып, мағынасын бірге талқылаймыз.

1. Түменбасы,

2. Тархандар,

3. Басқақ

4. Құрылтай

5. Ұлысбек

6. Беклербек

7. Монғолдар

8. Экспансия

9. Шыңғысханның «алтын» руы

10. Яса

Студенттер ойланып, сәйкестендіріп, өз жауаптарын береді.

Жоспар бойынша керекті жерлерін студенттер дәптерге түртіп алады

Слайдтар көрсетілгенде студенттер жаңа ұғымдарды, түсініктерді дәптерлеріне жазады.

ҚБ. Мұғалімнің бағалауы. «+/-» әдісі.

Жақсы,дұрыс!

«Қолпаштау әдісі»

Диалог және қолдау көрсету негізінде саралау

3.Білім мен іс-әрекет тәсілдерін меңгеруді бақылау және өзін-өзі бақылау

50 минут

Сергіту сәті

4.Сабақтың соңы

Жұптық жұмыс

«Жошы» ұлысы тобы

«Төле» ұлысы тобы

«Шағатай» ұлысы тобы

«Үгедей» ұлысы тобы

Рефлексия

5 минут

5.Үй тапсырма

сы

2 мин

«Серіктестік» әдісі арқылы, тақтаға «Жошы» ұлысы, «Шағатай» ұлысы, «Үгедей» ұлысы деген қағаздарды суырып, таңдау арқылы төрт топқа бөлінеді.

1.Тапсырма

«Ақпарат & кескін карта» әдісі

Ақпаратты пайдалана отырып, кескін картаға Шыңғысхан жорығынан кейін құрылған мемлекеттердің территориясын сызып көрсет.

«Жошы» ұлысы тобы- Жошы ұлысы жерін;

«Төле» ұлысы тобы- Төле ұлысы жерін;

«Шағатай» ұлысы тобы- Шағатай» ұлысы жерін

«Үгедей» ұлысы тобы-

Критерийі:

-XIII ғасырда Шыңғыс хан мен оның ұрпақтарының жаулап алу нәтижесінде пайда болған ұлан ғайыр аумақты қамтыған мемлекеттерді анықта

2.Тапсырма.

Жұппен жұмыс

«Дереккөздермен жұмыс» әдісі .

Алгоритм бойынша жауап:

Авторы кім?

Қай уақытта жазылған?

Не туралы баяндалады?

Зерттеуші үшін құнды ма?

Екі дереккөз ұсынылды.

«Маңызды даталар» математикалық ойыны

Шарты есеп шығарамыз, шыққан жауабында қандай оқиға болды соны айтамыз. 1. (532·2)+142= 1206

2. 55+(200·5 ) =1155

3. (30· 40)+27= 1227

1206ж - Монғол мемлекетінің құрылуы.Темучиннің Шыңғыс хан атануы

1155ж - Темүжін Монғолияның Кендітау аймағындағы Онон өзенінің жағасында, Болдоң деген жерде дүниеге келген.

1227ж - Шыңғыс хан мен оның ұлы Жошының қайтыс болуы.

3.Тапсырма

ПТМС талдау

«Көшпенділер мемлекеттік жүйесінде таңба, мөр ұстау, ел билеушісін «хан, қаған» деп атау, елін жүзге бөліп басқару, хан ордасының әкімшілік ісін жүргізудің біршама дамыған үлгісі моңғолдың ұлыстық билігі тұсында одан әрі жетілдірілді».Сіз бұл пікірмен қаншалықты келісесіз?

Позиция (мен солай санаймын....)

Түсіндіру (себебі......)

Мысал (мен мұны мынадай мысалдар арқылы дәлелдей аламын....)

Салдар (айтылған мәселе бойынша мынандай қорытынды жасаймын....)

«INSERT» тәсілімен деректе берілген ақпаратты талдайды. Тәсілді үш кезеңмен қолданамыз.

Оқылым барысында студенттер мәтінді түртіп отырады

(" V " – бұрыннан білемін; " + " - жаңа; " - " – ойымды өзгертті; " ? " - түсінбедім, сұрағым бар);

Бұдан соң кестені толтырады, кестедегі баған белгі санына сәйкес болады;

•Кестеге енгізген жазбаларды талқылайды.

•Сөйтіп, мәтінді мұқият оқу қамтамасыз етіледі, ақпаратты жинақтау байқалады.

Мәтінді және қосымша материалдарды пайдалана отырып берілген кестені толтырыңыздар.

• Мемлекет

• Өмір сүрген жылдары

• Негізін қалаушы

• Географиялық аумағы

• Этникалық құрамы

Мәтінмен жұмыс. Мәтінді оқи отырып, «Келісемін» «Келіспеймін» кестесін толтырады. «К-К» әдісі

Рефлексия. Кері байланыс:

-Не таң қалдырды.....

- Менің сұрағым бар...

Үй жұмысы: «Ұлыстардың құрылуы Еуразия тарихына үлкен өзгерістер әкелді ме?» тақырыбына мақала жазу.

Критерийлері:

• Маңызды ақпараттың қамтылуы;

• Ғылыми көзқарасқа негізделу;

• Деректердің тиімді қолданылуы;

• Академиялық тілде жазылуы;

• Арнайы терминдер мен түсініктерді пайдалану;

Сөз саны кем дегенде – 150-200.

Студенттер төрт топқа бөлінеді

Дескриптор:

Мемлекеттердің пайда болуын,

аумағын, өмір сүрген уақыттын айта алады,

Жошы ұлысы қызыл,Шағатай ұлысы жасыл,

Үгедей ұлысын көк, Төле ұлысы сары түспен шекарасын көрсету

Дескриптор:

- А және Ә дереккөздеріне шолу жасайды

- Алгоритм бойынша дереккөз авторын атайды, қай уақытта, не жайында жазылғанын анықтайды

Даталарды суденттер есеп шығару арқылы есептеп, мәтіннен іздеп тауып дәптерге жазады.

Дескриптор:

Студенттер өз позициясын анықтай алады;

Студенттер өз позициясының себебін түсіндіруде кем дегенде 1 аргумент келтіреді;

Студенттер өз позициясын дәлелдеуде кем дегенде 2 аргумент келтіреді;

Студенттермәселе аясында қорытынды жасайды.

Студенттер деректерді пайдалана отырып талдау жасайды. Студенттер «INSERT» тәсілімен деректе берілген ақпаратты талдайды.

Дескриптор:

-кестені толтырады

- дерек көзді бағалайды

Студенттер мәтінді және қосымша материалдарды пайдалана отырып берілген кестені толтырады.

Дескриптор:

• Мәтіннен мемлекетті анықтайды

• Өмір сүрген жылдарын жазады

• Негізін қалаушыны жазады

• Географиялық аумағын белгілейді

• Этникалық құрамды көрсетеді

Дескриптор :

• Шыңғыс хан империясының тарихи тұлғаларын біледі

• Моңғол тарихындағы халықаралық жағдайды анықтайды

Студенттер жауап береді

-Не таң қалдырды.....

- Менің сұрағым бар...

«Комментарий» әдісі арқылы білім алушыларға «Жарайсың!», «Өте жақсы!» деген сөздер арқылы ауызша бағалаймын

ҚБ: Бірін-бірін бағалау. «Екі жұлдыз, бір тілек әдісі».

Диалог және қолдау көрсету негізінде саралау

Қарым- қатынас формалары бойынша саралау