Са?тарды? мекендеген жері, са? ?о?амы

6-сынып . Ежелгі Қазақстан тарихы.

Сабақтың тақырыбы:§ 12. Сақтардың мекендеген жері, сақ қоғамы.

Сабақтың мақсаты:

• 1.Қазақ халқының ата-тегі болған тайпалар мен ұлыстар туралы айта отырып, Орта Азияны мекендеген сақ тайпаларының шығу тегі, және олардың мекендеген жерлері туралы толық түсінік беру.

• 2.Оқушылардың белсенділігін арттырып, білімдерін жетілдіру

• 3.Оқушыларды Отансүйгіштік рухта тәрбиелей отырып, мәдениетті, иманды азамат қалыптастыру

Сабақтың түрі: Аралас

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік: карта, тірек сызба, домбыра, суреттер, нақыл сөздер.

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі.

1. Сәлемдесу, әнұран орындау.

2. Оқу құралын тексеріп түгелдеу

Өткен тоқсанға шолу:

1. Қазақстан тарихы 4-ке бөлінеді

2. Соның ішінді ежелгі Қазақстан да 4-ке бөлінеді

1. тас дәуірі

2. мыс діуірі

3. қола дәуірі

4. темір дәуірі

1. Адамзат баласының металлдан жасалған құралды игере бастауы қай дәуірден басталады-энеолит-мыстытас

2. Темір дәуірі деп аталу себебі-еңбек құралдары темірден жасалды

3. Темір дәуірінің ерекшеліктері

а) шаруашылық құралдардың темірден жасалынуы

б) ірі тайпалардың тайпалық одақтарға бірігуі

в) көшпелі мал шаруашылығы мен жыртпалы егіншіліктің шығуы

г) алғашқы мемлекеттердің қалыптаса бастауы

Жаңа сабақ: «Өзіңнің ұлтыңды танып алмасаң, сен басқа ұлттың кім екенін еш уақытта біле алмайсың»-деп М.Арын ағамыз айтқандай Қазақ халқының ата-тегі болған сақ тайпасының тарихын, мекендеген орнын, қоғамдық құрылысын, шаруашылығын, тұрмысын, мәдениетін,білу мақсатында өтетін ашық сабақ тақырыбы: Сақтар.

Тақырып бес бөлікке бөлінген.

1. Сақтардың тарихы, мекендеген орны.

2. Тұрмысы , шаруашылығы.

3. Қоғамдық құрылысы.

4. Сақтардың тәуелсіздік жолындағы күресі

5. Мәдениеті мен өнері.

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Сақ тайпаларының шығу тарихы.

2. Сақтардың тайпалық құрамы мен орналасуы.

Қазақ халқының ата-тегі болған тайпалар мен ұлыстардың ежелгі заман деректерінде аты әйгілі болғандары; сақ, үйсін, қаңлы, сармат, ғұн тайпалары

• Қазақ тарихын зерттеген ғалымдар қазақ халқының арғы тегі ерте заманда Орта Азияны мекен еткен ежелгі сақ тайпаларынан шыққан дейді.

Кесте №1,2.

Сақтардың тайпалық құрамы мен орналасуы: Археологтардың пікірінше сақ тайпалары мен тайпа одақтары мынадай негізгі топтарға бөлінеді:

Картамен жұмыс жасау:Шошақ бөрікті сақтарға ерекше тоқталу

-Алтын адам, Томирис, Шырақ.туралы қысқаша әңгіме қозғау

Суреттерді сөйлету

Оқушыларға концептуалдық кесте тарату «мекендерін тап»

Сабақты бекіту: «ККК» және Бетпе-бет әдісімен бекітемін

І-Бетпе-беттің сұрақтары

1-оқушы

• Оқушыны таныстырамын

• Бүгін қазақ халқының арғы тегі болған Қазақстанды мекендеген тұңғыш тайпалық одақ сақтар туралы ашық сабақ өтілді. Сіз бұл сабақтан қандай мағлұмат алдыңыз?

• Сақтар қандай тайпа екен?

• Оларға тән ерекшелік

• Олардың Қазақстанда өмір сүрген уақыты.

2-оқушыға

• Сақтар туралы қандай деректерден алынды?

• Сақ көсемдері туралы тарихшылар не айтады?

• Әйелдері туралы Ктесий ?

• Ирандықтар сақтарды қалай атаған?

• Алтын адам туралы не білесіз?

3-оқушы

• Сақтарды гректер қалай атаған?

• Томирис туралы не білесіз?

• «Авеста» қандай кітап?

• Сақтар қандай өркениетті елдермен байланыс жасаған?

• Шошақ бөрікті сақтар Қазақстанның қай жерлерін мекендеген?

ІІ-ККК әдісі бойынша оқушыларды бөлеміз.

Суретшілер

Математиктер

Тарихшылар

Географтар

Археологтар Сарапшы 1 оқушы

Осы маман иелері бүгінгі тақырыпты өз мамандығы бойынша баяндап береді

Сарапшы сараптама жасайды.

Сабақты қорыту:

Ежелгі грек тарихшылары «сақтар батыр, жауынгер, «дұшпанына қатал-досына адал»болған.Олар қастасқан жауын аямаған . Батыр жауынгерлерді құрмет еткен» деген сөзбен қорытамын.

Алдағы сабақтарда-тұрмысы, шаруашылығы, қоғамдық құрылысы, мәдениеті, өнері туралы мағлұмат аламыз.

Оқушыларды бағалау:

Үйге тапсырма:

№12 картамен жұмыс. Сақ патшасы Томирис туралы қосымша мағлұмат дайындау.

6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: §13. Сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы.

Сабақтың мақсаты:

• «Тарихтың атасы» атанғаг Геродоттың сақтар тауралы айтып кеткен деректері бойынша сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы туралы оқушыларға баяндау, олардың темірді өңдеу әдістері туралы айту.

• Отансүйгіштікке тәрбиелей отырып, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: баяндау

Көрнекілік: суреттер, карта

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

1. «Азиялық скифтер», «құдіретті еркектер», «жүйрік атты турлар» деп қай деректерде айтылған?

2. Сақ тайпалыры мен тайпалық одақтарының топтарын атап, олардың қоныстарын атап, олардың қоныстарын картадан көрсет.

3. Сақ әйелдерінің қоғамдағы орны

4. Сақ қоғамында көсемдердің рөлі қалай бағаланды?

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Сақтардың тұрмысы

2. Сақтардың шаруашылығы

• Шірік-Рабат-б.з.б.4-б.з.-13 ғасырларына жататын ежелгі қалашық

1. Ертедегі темір өндіру

• Адамзат тарихында темір дәуірі ерекше маңызды орын алады. Темір құрал-саймандар пайда болғаннан бастап еңбек өнімділігі ерекше өсті. Өйткені темір құралдыр тас және қола құралдарға қарағанда әлдеқайда өткір, төзімді болып келеді.

Сабақты бекіту:

• Сақтар мекенжай салу үшін қандай жерлерді таңдаған?

• Сақтардың шаруашылығы қандай жағдайларға бейімделген?

• Шірік-Рабат қонысы тұрғындары немен айналысқан

• Ертедегі темір өндіру туралы айтып бер.

Бағалау:

Үйге тапсырма: §13. Қосымша оқып келу.

1. Геродоттың «Тарихынан» үзінді

2. Страбонның «Географиясынан» үзінді.