Са?тарды? т?уелсіздік жолында?ы к?рестері

Сабақтың тақырыбы: Сақтардың тәуелсіздік жолындағы күрестері.

Сабақтың мақсаты: Қазақстан аумағын мекендеген ежелгі тайпа – сақтардың тұрмыс- тіршілігімен, өмір салтымен таныстыруды жалғастыра отырып, олардың көрші елдермен қарым –қатынасы жайлы әңгімелеу. Ержүрек сақтардың өз елінің тәуелсздігі жолындағы ерлік шайқастары жайлы тарихи аңыз әңгімелер арқылы баяндау; оқушылардың сөйлеу мәдениетін көтеру; тәуелсіздік, азаттың күресі ұғымдары негізінде ел жандылыққа, отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: карта, картиналар, суреттер, сызбалар.

Сабақтың жоспары:

1. Сақтар және көрші елдер

2. Томирис – азаттық жолындағы ержүрек күрескер

3. Парсы патшасы I Дарийдің шапқыншылығы және оның салдары.

4. А.Македонский сақ еліне әскери жорығы.

- б.з.б VIII - VII ғасырларда - Ассириямен, Мидиямен қарым-қатынас жасап, Парсы мемлекетімен соғыс одағын құрып, Грекиядағы, Египеттегі соғыстарға қатысқан.

- Томирис – әйгілі көсем Ишпақайдың тұқымынан тарайды.

- Герадот: «массагетттердің патшасы марқұм патшаның жесірілді»

- б.з.б 530 ж.Томириc – Тұмарханым жасы қырықтарға келіп қалған келісті, кербез келіншек. Ақылымен қайратын қатар жұмсай алатын дер шағы.

- Томиристің Кирге жауабы: «Мен – елімнің падишасымын. Мен иілсем елімнің иілгені. Ал еліме бұғау салдыртпаймын, ата-баба аруағы жатқан жерді жаттың табанына таптатғызып қорлатпаймын. Соны есінде сақтасын.»

-Кирдің аралдатуы Спарангиз әскерлерінің тұтқынға түсіп, талқандалуы.

М.Мақатаев, «Алтын адам»

-Томиристің атқа қонуы 300 мыңға жуық парсылар,100 мыңға жуық сақтар арасындағы теңдесі жоқ шайқас - б.з.б 529 жылы.

-кирдің қазақ жеріне қалыптасуы, сақтардың өз тәуелсіздігін сақтап қалуы.

- Б.з.б 518 ж I Дарийдің сақ даласына шабуылы.

- Грек тарихшысы Полиэн және Б.Жандарбековтің « Сақтар» еңбегінен Ширақ ерлігі жайлы әңгіме.

- Б.з.б IV ғасырда Александр Македонскийдің сақ даласына шабуылы.

- Алесандрия- Эсхата қаласын салды.

- Ұлы қолбасшының сақ сарбазының садағынан жаралануы.

Абай – «Ескендір» поэмасы

- А.Македонскийдің Сирдарияның ар жағын мекендеген сақ тайпаларын бағындыру үшін жасаған жорығы сәтсіз аяқталды.

Сақтар өз тәуелсіздігін сақтап қалды.

Білім майданы.

«Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады»

1 топ – «Томирис» тобы

2 топ – « Шырақ» тобы

Сұрақтар:

I тур

1. Қазақ атауы қайдан шыққан?

2. Грек жазба деректерінде сақтар кімдер деп атаған?

3. Парсы деректерінде сақтарды қалай атайды?

4. «Сақтар батыр жауынгер, дұшпанға қатал, досқа-адал» болған деп қай ел тарихшылары жазған? (грек)

5. Сақтардың негізгі (3) топтарын ата?

6. Сақтардың баспаналары (күйме, киіз үй)

7. Сақтар түйені қай аймақтарда өсірген?(Оң.Қаз-н, Батыс)

8. Ерекше суару жүйесі арқылы суарылған егіс даласы Сирдарияның өңіріндегі қай қоныстардан табылды? ( Шірік Рабат, Бәбіш Молда)

9. Тайпа көсемін кімдер сайлайды? (барлық мүшелері)

10. Сақ садақшылырының жебесі неше қадамға дейін жеткен? (900 қадам)

11. Сақ қоғамындағы адамдардың үш тобы? (жауынгер, абыз,малшы-егінші.)

II тур

Тәуелсіз Қазақстан тарихы

1. ҚР қашан өз тәуелсіздігін жариялады? (1991 ж)

2. Тәуелсіздік монументі қай қалада? (Алматы)

3. Елтаңба және ту қашан қабылданған?

4. Елтаңбадағы ежелгі ата- бабалар өмірімен байланысы неде?

5. Президент неше жылға сайланады?

6. Президент жас – 40

7. Презитенттік сайлау қашан болады?