?діс-т?сілдері: с?ра?-жауап, пікірталас, тест ж?мыстары
К?рнекілігі:. Алтын адам картинасы, слайд,т?уелсіздік монументі, карта.
1.?йымдастыру кезе?і.
2.?й тапсырмасын с?рау кезе?і:
а)С?ра?-жауап.
3.Жа?а та?ырып
Кіріспе б?лім.
М??алім саба?ты о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын ояту ма?сатында «Томирис» (А.Д?зелхановты? картинасы) «Алтын адам» картиналарымен ж?мыс жасаудан бастайды.
?осымша деректер.
Бірінші «Алтын киімді адам» Есік ?ор?анынан табыл?ан.Б.з.б. ІV ?асыр ж?дігері.Зерттеуші археолог-?алым Кемал А?ышев.
«Алтын киімді адам» са? елінде ?з заманына сай ?ркениетті? бол?анды?ын д?лелдейді.?азіргі та?да б?л бейне ?аза?станны? егемендігіні? р?мізіне айналып, Республика ала?ында ?лтты?ымызды ас?а?татып т?р.Ал са? жауынгеріні? б?ркінде бейнеленген ?анатты т?лпар елта?бадан орын тап?ан.
Екінші «Алтын киімді адам» 1999 жылы Атырау ??іріндегі Аралт?бе ?ор?анынан табылды.Б.д.д. ІІІ ?. ж?дігері деп шамалан?ан б?л «Алтын адам» ?алымдарды? айтуынша, сарматтырды? к?семі.О?ан д?лел – к?семні? ?зімен бірге жерленген болат семсері.Аралт?бедегі «Алтын адамды» тап?ан белгілі археолог-?алым Зейнолла Самашев.?шінші «Алтын киімді адам» 2003 жылы Шы?ыс ?аза?стан облысы Зайсан ауданы Шілікті жазы?ында?ы к?не ?ор?аннан табылды.Б?л ж?дігерді тап?ан археологиялы? экспедицияны? жетекшісі,археолог-?алым ?бдеш Т?леубаев.
Са? ?о?амы топтарыны? атын жаз,сол топ ?кілдеріні? киіміні? т?сі ?андай бол?анын к?рсет.
Са? ?о?амы (м?лік те?сіздігі)
1-топ: жауынгерлер («ратайштар», «арбада т?р?андар» деп ата?ан) ?ызыл т?сті киім киген.
2-топ:абыздар (танымал белгісі – тоста?ан мен айры?ша бас киімі бол?ан) а? т?сті киім киген.
3-топ: ?ауым м?шелері («сегізая?тылар» деп ата?ан, б?л со?а?а жегетін екі ?гізі бар дегенді білдіреді) сары,к?к т?сті киім киген.
1-тапсырма.О?улы?тан са?тарды? жауынгер халы? екендігін білдіретін с?йлемді тауып, о?у.
2-тапсырма.
Не та??алдырды ?
Неге?
Томиристі? Кирді? басын кесіп алып,?ан толы торсы??а батырып «Сусыны? ?ан?анша іш» дегені
1.?йел бола т?рса да,баласы ?шін кек алуы.
2.?йел ананы? осындай іске баруы.
3-тапсырма.Картамен ж?мыс.
Александр Македонский жоры?ын картадан к?рсету.
4- тапсырма.
Кестені толтыр.
№
Не болды деп ойлайсы??
?андай д?лелі? бар?
Не болады?
1
Томириске келіп елші хабарды айтады.Томирис келіспеуі м?мкін.
Кирге са?тарды? жері керек екенін т?сінеді
Себебі:Томиристі? ?зі патшайым.
Кирді? ашулануы м?мкін.?айта елші жібереді.Не болмаса со?ыс ашам деп ?ор?ытуы м?мкін.
2
?лкен ?скермен келу
Са?тарды? жауынгер халы? екенін біледі.
Са?тар же?еді.
5-тапсырма.
«Тарихи бас ?атыру» ойыны.
Шарты:Т?менде тарихи т?л?аларды? аты-ж?ні келтірілген.Онда ?ріптер т?ртібі б?зыл?ан.Сонымен бірге ?рбір с?зде басы арты? ?ріп бар.Берілген адамдарды? атына с?йкес ?ріптерді? д?рыс т?ртібін ?алпына келтіру талап етіледі, ал арты? ?ріпті о? жа?та?ы ?атар?а орналастыру керек, д?рыс орындал?ан тапсырма тігінен о?ы?анда та?ы бір тарихи адамны? есімін о?у?а м?мкіндік береді.
Ш - ИРКШ - КИР
Ы- ИСИРМТОЫ – ТОМИРИС
Р – ПАСПАРГИСР - СПАРГАПИС
А- АИРИАД - Дарий.
?-?РДАЛЕНАСК – Александр
?йге тапсырма.
«Са?тарды? ерлігі» та?ырыбына эссе жазып келу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Са?тарды? т?уелсіздік ?шін к?ресі. »
Тақырыбы: Сақтардың тәуелсіздік үшін күресі.
Мақсаттары:
1.Білімділік:Сақтардың тәуелсіздік жолындағы күресі туралы мағұлмат беру.
2.Дамытушылық:Оқиғаларға өздігінен талдай жасау білуге үйрете отырып, оқушылардың өзіндік ой-пікірін,көзқарасын қалыптастыру.
3.Тәрбиелік: Сақ тайпаларының жауынгерлерінің ерлігімен таныстыру арқылы оқушыларды патриоттыққа тәрбиелеу.
Әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, пікірталас, тест жұмыстары
Көрнекілігі:. Алтын адам картинасы, слайд,тәуелсіздік монументі, карта.
1.Ұйымдастыру кезеңі.
2.Үй тапсырмасын сұрау кезеңі:
а)Сұрақ-жауап.
3.Жаңа тақырып
Кіріспе бөлім.
Мұғалім сабақты оқушылардың қызығушылығын ояту мақсатында «Томирис» (А.Дүзелхановтың картинасы) «Алтын адам» картиналарымен жұмыс жасаудан бастайды.
Қосымша деректер.
Бірінші «Алтын киімді адам» Есік қорғанынан табылған.Б.з.б. ІV ғасыр жәдігері.Зерттеуші археолог-ғалым Кемал Ақышев.
«Алтын киімді адам» сақ елінде өз заманына сай өркениеттің болғандығын дәлелдейді.Қазіргі таңда бұл бейне Қазақстанның егемендігінің рәмізіне айналып, Республика алаңында ұлттығымызды асқақтатып тұр.Ал сақ жауынгерінің бөркінде бейнеленген қанатты тұлпар елтаңбадан орын тапқан.
Екінші «Алтын киімді адам» 1999 жылы Атырау өңіріндегі Аралтөбе қорғанынан табылды.Б.д.д. ІІІ Ғ. жәдігері деп шамаланған бұл «Алтын адам» ғалымдардың айтуынша, сарматтырдың көсемі.Оған дәлел – көсемнің өзімен бірге жерленген болат семсері.Аралтөбедегі «Алтын адамды» тапқан белгілі археолог-ғалым Зейнолла Самашев.Үшінші «Алтын киімді адам» 2003 жылы Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданы Шілікті жазығындағы көне қорғаннан табылды.Бұл жәдігерді тапқан археологиялық экспедицияның жетекшісі,археолог-ғалым Әбдеш Төлеубаев.
Сақ қоғамы топтарының атын жаз,сол топ өкілдерінің киімінің түсі қандай болғанын көрсет.
Сақ қоғамы (мүлік теңсіздігі)
1-топ: жауынгерлер («ратайштар», «арбада тұрғандар» деп атаған) қызыл түсті киім киген.
2-топ:абыздар (танымал белгісі – тостаған мен айрықша бас киімі болған) ақ түсті киім киген.
3-топ: қауым мүшелері («сегізаяқтылар» деп атаған, бұл соқаға жегетін екі өгізі бар дегенді білдіреді) сары,көк түсті киім киген.
Шаруашылығы:
көшпелі мал шаруашылығы – жылқы өсірді.
Жартылай мал шаруашылығы – балық аулады.
Отырықшы мал шаруашылығы.
Тілі: шығыс ирандық.
Мәдениеті: «Аңдық стиль»; Зергерлік өнер; Ағаш бұйымдар;Метал өңдеу.
Діні:
Анимизм- негізгі ата-баба аруағына сыйыну.
Тотемизм-мәйітті сақтау үшін бальзамдау,мумиялау.
Магия- мәйіттерге қызыл бояу жағу, қабір басына от жағу.
Негізгі бөлім.
1.Кир әскерінің басы кіруі
2.Шырақтың ерлігі
3.Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы.
«Тарих шашырандысы» жұмбағын шеш.
Тәуелсіздік үшін жанын пида еткен бақташы
Скунха
Спитамен
Полиэн
Помпей Трог
Александр Македонский
Дарий
Спаргапис
Шырақ
Томирис
Кир
Ежелгі грек тарихшысы
«Тарихтың атасы»
Сақ тайпаларының патшайымы
Рим тарихшысы
Сақ көсемі
Сақ патшайымы Томиристің ұлы
Парсы патшасы
Македония патшасы
Арриан
Грек-македон басқыншыларына қарсы күрес жүргізген.
Геродот
Сараптау бөлімі.
1-тапсырма.Оқулықтан сақтардың жауынгер халық екендігін білдіретін сөйлемді тауып, оқу.
2-тапсырма.
Не таңқалдырды ?
Неге?
Томиристің Кирдің басын кесіп алып,қан толы торсыққа батырып «Сусының қанғанша іш» дегені
1.Әйел бола тұрса да,баласы үшін кек алуы.
2.Әйел ананың осындай іске баруы.
3-тапсырма.Картамен жұмыс.
Александр Македонский жорығын картадан көрсету.
4- тапсырма.
Кестені толтыр.
№
Не болды деп ойлайсың?
Қандай дәлелің бар?
Не болады?
1
Томириске келіп елші хабарды айтады.Томирис келіспеуі мүмкін.
Кирге сақтардың жері керек екенін түсінеді
Себебі:Томиристің өзі патшайым.
Кирдің ашулануы мүмкін.Қайта елші жібереді.Не болмаса соғыс ашам деп қорқытуы мүмкін.
2
Үлкен әскермен келу
Сақтардың жауынгер халық екенін біледі.
Сақтар жеңеді.
5-тапсырма.
«Тарихи бас қатыру» ойыны.
Шарты:Төменде тарихи тұлғалардың аты-жөні келтірілген.Онда әріптер тәртібі бұзылған.Сонымен бірге әрбір сөзде басы артық әріп бар.Берілген адамдардың атына сәйкес әріптердің дұрыс тәртібін қалпына келтіру талап етіледі, ал артық әріпті оң жақтағы қатарға орналастыру керек, дұрыс орындалған тапсырма тігінен оқығанда таңы бір тарихи адамның есімін оқуға мүмкіндік береді.
