Сабақ жоспары: Мәдени дәстүрді сақтаушылар: өлкенің ұлттық қолөнері.

Күні: 22.02.2018ж

Мектеп: №42 о\м

Сынып: 8 «ә»

Пәні: Туған өлке тарихы.

Мұғалім: Какенова Н.М.

Сабақтың тақырыбы: Мәдени – тарихи дәстүрді сақтаушылар: өлкенің ұлттық қолөнері.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Мәдениет – тарихи құбылыс қоғамдық өмірдің жағдайларына байланысты өзгеріп отыратынын және қазақ ұлттық мәдениетінің ең байырғы, аса құнды салаларының бірі – қолөнер  екенін оқушыларға айтып түсіндіру;

 Дамытушылық: Жас өрендердің ұлттық қолөнерге қызығушылығын арттыру, ой - қиялын дамыту. Өлкенің ұлттық қолөнері жайлы айту

Тәрбиелілігі: Оқушыларды қол өнерге баулу және сол тарихты сақтап ұрпақтан ұрпаққа жеткізуге тәрбиелеу:

Сабақтың түрі: аралас

Көрнекілігі: Интерактивті тақта,  суреттер, стикер, көне заттар  т.б

Сабақтың әдісі: ауызша әңгімелеу, сұрақ – жауап,ойын түрлері,  жазбаша.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі: А) Сәлемдесу.

                                    Ә) түгелдеу.

                                    Б) сынып тазалағына мән беру, сабаққа дайындау.

                                    В) сыныпты асықтың түстерімен 3 топқа бөлу

1 топ: Қолданбалы өнер

2 топ: Сәулет өнері

3топ:  Зергерлік бұйым                                                                                                          Симфониялық оркестордың сүйемелдеуімен «Атамекен» әнін  тыңдатып психологиялық ахуал қалаптастыру

II. Үй тапсырмасын сұрау:   А)  Сұрақ – жауап

                                                    Б)  «Кім жылдам» ойыны

1. Синфония дегеніміз не?

2. Музыкалық өнердің ерекшелігі?

3.Төкпе күйдің майталман шебері?Құрманғазы

4. Көне замман бері қаншаға жуық музыкалық аспаптар бар? 50

5. Көнеден қалған ұлттық  музыкалық аспаб?Домбыра

«Кім жылдам» ойыны аспаптардың суреті көрсетіледі (интерактивті тақтадан), соған жауап беру.

III. Жаңа сабақ:

Өз сөзіммен сабақты түсіндіремін.

     Жамбыл жері – көне замандардан сыр шерткен шаһарларымыз бен тарихи –мәдени жәдігерлеріміздің жайлы қоныс тапқан жері.

«Жері  байдың – елі бай» демекші.

Мәдениет – адамның өз қолымен, ақыл-ойымен жасағандары және жасап жатқандарының бәрін түгел қамтиды. Жай ғана сауат ашудан және тазалық ережелерін сақтаудан бастап, өмірдің асқан үлгілі шығармаларын жасағанға дейінгі ұғымды қамтып жатқан – мәдениет саласының өрісі кең.

Мәдениет – тарихи құбылыс. Оның дәрежесі мен сипаты қоғамдық өмірдің жағдайларына байланысты өзгеріп отырады. Тарихи дәуірлердің алмасуы мәдениеттің мазмұны мен формаларына сөзсіз терең өзгерістер енгізеді.

            Қолөнер - біздің рухани байлығымыз, мәдениетіміз, салт-дәстүріміз. Ол-бірнеше ғылымдардың дамуынан пайда болған өнер туындылары. Қолөнер кәсібі еліміздің экономикасын көтеруге ықпал етеді. Қазақ халқының қолөнері - әлем халықтарына мақтаныш пен көрсететін көрме. 
          Оған дәлел, біздің киіз үйіміз бен оның ішіндегі көз жауын алатын сәндік қолөнер бұйымдарын тамашалаған шетелдіктер "Киіз үй - қазақ халқының шағын мұражайы" деп бағалаған. Қазіргі кезде қазақ қолөнері қарқынды дамып, ұрпақтан - ұрпаққа жалғасуда. Қазақтың зергерлік бұймдары және ұлттық киімдер қазіргі таңда рухымызды жаңартылып ою – өрнекпен көздің жауын алатындай өз орны және ерекшелігі бар.

1.  Қолданбалы өнер – тобына «киіз үй» туралы зерттеу

2. Сәулет өнер – тобына «Айша бибі» кесенесін зерттеу

3. Зергерлік бұйым – тобына «қазақтың ұлттық киімі және бір зергерлік бұйым» зерттеу үш топқа ресурстар беріп 6-7 минут уақыт ішінде постер немесе макетін жасап ортаға екі –үш оқушы шығып қорғайды. Үш топ постерлерін қорғап болғансоң, бір- біріне сұрақ – жауап алмасады.

IV. Сабақты бекіту:

“Жасырын ұяшық” ойыны

•  Киіз үй             10     20      30     40 
• Көне ыдыс      10     20      30      40
• Сәулет өнері   10     20      30      40

Киіз үй

10- Уықтың етек жағын туырлықпен айқастырып, жоғары жағы уықты түгел жабатын тұтас киіз? Үзік

20-Керегенің етегінен бастап уықтың иініне дейін киіз үйді айналдыра жабатын тұтас киіз қалай аталады?Туырлық

30-Киіз үйді тіккенде жиі қолданылатын шаңырақты ортада көтеріп тұратын ашамай ағаш қалай аталады?Бақан

40-Киіз үйдің есігі? Сықырлауық

Көне ыдыс

10- Қыштан жасалған, сұйық ас құятын ыдыс? Құмыра

20- Ас құятын, сақтайтын көне ыдыс?Мес

30- Талдан, ағаштан қиып жасалатын, пісуге арналған іші кең ыдыс?Күбі

40-  Ет салатын, көлемі табақтан үлкен, ұзынша ағаш ыдыс? Астау

Сәулет өнері

10- Қазақ жерінде сәулет өнері қай дәуірде жасалды? Қола

20- Сәулет өнерінің жарқын туындылары қай тайпаның заманында дүниеге келді? Ғұн

30- Сәулет өнерінің ерекше туындысы болған кесене? Айша бибі

40- Қазақ хандығының тұсында көтерілген кесене, сәулет өнерінің туындысы, қазақтың аты аңызға айналған түп атасы?  Алаша хан  кесенесі

Талдау: «Әріптер сөйлейді» Бұл бөлімде әріптер тұрады. Әріпті таңдағаннан кейін сұрақ қойылады, ал жауап сол әріптен басталады. (қазақша, орысша, ағылшынша)

1.Ең жоғарғы шаңырақты жабатын төрт бұрышты киіз ? Түндік- кошма- night

2.Сұық құятын сапты ыдыс? Ожау- черпак- scoof

3.Сусын құятын шағын тері ыдыс? Торсық- бурдюк- wineskin

4.Киіз үйдің ең жоғарғы күмбезі? Шаңырық- крыша-roof

5.Көшпелі қазақ халқының негізгібаспанасы? Киіз уй-юрта-  vurts

6. Қазақ ұлттық мәдениетінің ең байырғы, аса құнды салаларының бірі? Қолөнер- рукоделие-                handicraft

7. Өнердің өте көне әрі күрделі түрі? Ою-  орнамент- thread

8.Қазақ халқы металды балқытып әр түрлі бұйымдар жасайтын адамы? Ұста-кузнец-hold

9.Малдың терісінен жылы әрі ыңғайлы етіп тігілген сырт киім? Тон- полушубок- sheerpskin

10.Қызды ұзатқанда киетін бас киім? Сәукеле- саукеле- rake

Т   О   Т

Ш  К   Қ

О  Ұ  Т  С

V.Үйге тапсырма: «Мәдени – тарихи дәстүрді сақтаушылар: өлкенің ұлттық қолөнері» тақырыбына эссе жазу.

VI. Рефлексия: Таудың биіктігіне қарай өз киіз уйлеріңді жайлауға тұрғызыңдар.

Маған ұнады

Менің білгенім

Менің қиналғаным

стикер.