Просмотр содержимого документа
«Орта ?асырларда?ы архитектура ж?не ?нер»
Орта ғасырлардағы архитектура және өнер.
Жамбыл облысы Қордай ауданы
№51 орта мектептің мұғалімі
Сабақтың мақсаты. Білімдік. Түркі тілдес халықтардың мәдениетінде айшықты орын алатын сәулет, бейнелеужәне қолданбалы өнер ескерткіштерімен оқушыларды таныстыру.
Дамытушылық.Оқушыларды –жүйелі ойлау мен талдай білуге,жан-жақты іздене білуіне,сыни тұрғыда еркін сөйлеп ,ойын жеткізе білуге үйрету.
Картамен жұмыс,тест сұрақтары арқылыесте сақтау қаблетін шыңдау.
Тәрбиелік. Оқушылардың бойына ұлтжандылық сезімін қалыптастыру.Отанымыздың мәдени мурасын қастерлеп ,бағалай білуге .құрмет пен қарауға ,қасиет тұтуға тәрбиелеу.
Көрнектілігі.Қазақстан картасы,тарихи ескерткіштердің суреттері, интерактивті тақта, кесте, тест сұрақтары.
Сабақтың түрі .Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі. Интерактивті ,тестілеу,оқулықпен жұмыс,термин сөздермен жұмыс,кестемен жұмыс.
Сабақтың барысы.
1.Ұйымдастыру кезеңі.
2.Үй тапсырмасын сұрау.
а.Түріктерде мал шаруашылығының дамуы туралы айт.
ә.Түріктердің қалалық өмірі мен отырықшылық мәдениеті.
б.Түріктердің материалдық мәдениеті қалай дамыды.
в.Дала тұрғындарының материалдық мәдениетіне нелер жатады.
г.Қала тұрғындарының материалдық мәдениетіне нелер жатада.
д.Түріктердің тұрғын үйлерін сипатта.
е.Металл өңдеу ісі қалай дамыды.
ж.Сауда мен ақша айналымы.
3.Тақырыптағы жаңа сөздермен жұмыс.
Шоңданай-қайрақ,шапқы сақталған.
Қын-пышық сақталған
.
4.Үй тапсырмасын қорыту.
5.Жаңа сабақтың жоспары.
1.Архитектура.
2.Діни сәулет өнері.
3.Бейнелеу өнері.
4,Мүсін өнері.
5.Қолданбалы өнер.
6 *Өнер* ұғымын-қалай түсінесің.
*Архитектура*-Латынша *құрлысшы*
-Астанада салынып жатқан ғимараттар.
-Тараз қаласында еңселі тұрғын үйлердің архитектуралық құрлыс
жүйелері табылған.
7 Кестемен жұмыс
1.Архитектура.
Ғимарат
Салыңған мерзімі
Орналасқан жері
Ерекшелігі аталу себебі
Ақыртас
VII-VIII ғ.ғ
Тараз қаласынан 40км қашықтықта ораласқан.
Ғимарат белгісіз себептермен бітпей қалған.Құрлыс материалдары тас және пішіні малға шөп салатын ақырға ұқсас болуына байланысты аталған.
Білеулі
XIV ғ.
Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасында орналасқан.
Ақыртастан кішілеу. Атауы Білеулі ата-деген жергілікті әулиенің атына байланысты немесе *Блеу –қайрақ тас*-дегенді білдіреді.
Мырза рабат сардобасы
VI-IX ғ.
Мырза щөл керуен жолының бойында салынған .
Салынған күмбездері киіз үйдің жобасына ұқсас ескерткіштер .Бір күмбезді және көп күмбезді.
Якка сардобасы
VI-IX ғ.
Мырзашөл керуен жолының бойында салынған.
Күмбездер бір-біріне жалғастырылып салынған.
*Сардоба*-Құдықтардың үстіне салынған күмбез.
-Сәулет өнеріне -*Әлемнің жеті кереметі жатады*
-Қазақстандағы –орта ғасырдағы салынған кесенелер .
-Арыстан баб кесенесі-Отырарда ,
-Қожа Ахмет Йасауи кесенесі-Түркістанда,
-Алаша хан кесенесі-Ұлытауда орналасқан.
2 Діни сәулет өнері
Ғимарат
Салыңған мерзімі
Орналасқан жері
Ерекшелігі, аталу себебі
Дың ескерткіштері
VIII ғ.
Орталық Қазақстан, Жетісу .
Құрлыс жүйесі қазақ үйдің жобасына ұқсас *Дың* адамдымды жерлеген жере тұрғызылған ескерткіш .
Будда ғибадатханалары
VIIғ
VIII ғ
Тараз,Суяб қаласы.
Сурет өрнектермен әшекейленген .Қабырғаларында будда құдайылары мүсінін қоятын арнаулы ойықтар бар.
Баба ата мешіті
IX ғ. Екінші жартысы
4 Мүсін өнері
Ғимарат
Салыңған мерзімі
Орналасқан жері
Ерекшелігі, аталу себебі
Мүсінтас
Түрік дәуірінде.
Орталық Қазақстан,Жетісу.
Зерттеуге қарағанда ,балбалдар қаза болған батырдың өз бейнесін көрсетпейді.Ол өлген адамдарға құрмет көрсетіп ,ескерткіш қоюдың бір түрі.
-Жаңа сөздермен жұмыс-*Блбл*-Көне түркі жазуындағы тас мүсіндер
*Балбық*-Орхон жазуындағы мүсіндер .
*Балбал *-мүсінтас.
*Күлтегін жазуы*- ежелгі жазба ескерткіші.
5.Қолданбалы өнер.
*Терракота*- ғимаратқа сән беру үшін қолданылатын шағын кірпіш
.
8.Жаңа сабақты қорыту
«Архитектура және өнер» (VI-IX ғ) кестесін толтыру
Өнер салалары
Қысқаша сипаты
Ерекшеліктері
Аталу себебі
Архитектура
Діни сәулет өнері
Бейнелеу өнері
Мүсін өнері
Қолтаңбалы өнері
9.Өзін-өзі тексеру сұрақтары.
10.Оқушылардың білімін бағалау.
11.Үйге тапсырма. Тақырыпто оқып ,сұрақтармен тапсырмаларға жауап беру.