"Мон?олдарды? ?аза?стан жерін жаулап алуы"

П?ні ?аза?стан тарихы. Сынып 7 «?»

Саба? №25

Саба?ты? та?ырыбы Мон?олдарды? ?аза?стан жерін жаулап алуы.

Саба?ты? ма?саты

Білімділік О?ушылар?а мон?ол империясыны? ??рылуы, ?о?амды? ??рылысы

ж?не бас?ыншылы? саясаты, жаулап алуды? зардаптары, олар?а ?арсы

халы?тар к?ресі ж?нінде т?сінік беру.

Дамытушылы? О?ушыларды? белсенді ойлау ?абілетін арттыру, саяси о?и?аларды ?з

бетінше т?жырымдай білуіне ба?ыт беру.

Т?рбиелік О?ушыларды? ?з еліне, жеріне деген с?йіспеншілігін арттыру, елін,

жерін ?ор?ау сезіміне т?рбиелеу.

Саба?ты? типі аралас саба?

Саба?ты? т?рі жа?а білім беру

К?рнекілігі интерактивті та?та

Саба?ты? ?дісі с?ра?-жауап,тестпен ж?мыс,электронды? о?улы? 7- сынып

Саба?ты? жоспары

І.?йымдастыру кезе?і

ІІ.?й тапсырмасын с?рау

ІІІ.?й тапсырмасын ?орытындылау

ІV.Жа?а саба?

V.Жа?а саба?ты бекіту

VІ.Жа?а саба?ты ?орытындылау

VІІ.О?ушыларды ба?алау

VІІІ.?йге тапсырма беру

Саба?ты? барысы

І.?йымдастыру кезе?і

1.О?ушылармен с?лемдесу.

2.О?у ??ралдарын тексеріп т?гелдеу.

3.О?ушыларды? зейіндерін саба??а аудару.

ІІ.?й тапсырмасын с?рау.

Кім жылдам? (зымыран с?ра?тар ар?ылы о?ушыларды? б??ан дейінгі саба?тарда ал?ан білімдерін тексеру).

1.?ол ?нерді? ?андай т?рлерін білесі?дер? (?сталы?, зергерлік, с?йек ??сату, ??мырашы-к?зешілік)

2.Шыны ыдыстар ?андай т?сілмен жасал?ан? (?рлеу т?сілімен)

3.Орта?асырлы? дамы?ан ?алаларды ата? (Отырар, Тараз, ??йры?т?бе, С?ткент, Сы?ана?)

4.?олбанбалы ?нерді? ??рылыс материалы? (Сары топыра?ты балшы? пен ?ыш)

5.Ал?аш?ы ??рылыс ж?йесін са?та?ан ескерткіштерді ата? (Бабаджа хатун мен Айша бибі кесенесі)

6.Арыстан бабты? ?улиелігін мойында?ан халы? арасында тара?ан, ?ла?атты с?з?

( «Арыстан баб?а т?не, ?ожа Ахметтен тіле»)

7. Арабтар 633 жылы ?андай ?ранмен к?рші елдерді жаулай бастады? ( «Дін ?шін со?ыс»)

8.709 ж. Б?хараны басып ал?ан Араб ?олбасшысы? (Кутейба ибн Муслим)

9.?бу Райхан ?л-Бируни е?бектері? ( «Б?рын?ы ?рпа?тар ескерткіші», «Асыл тастар»)

10.Жазба ?дебиет ?кілдерінен кімді білесі?? (Ахмет Й?гінеки, ?ожа Ахмет Йасауи, ?ли а?ын, С?леймен Ба?ыр?ани)

11.?ли а?ынны? поэмасы? ( «Ж?сіп-Зыли?а»)

12.С?леймен Арслан хан Ж.балас??н?а, сый?а берген е?бегі ?шін ?андай лауазым ата? берді? (?лы хас-хажип)

ІІІ.?й тапсырмасын ?орытындылау

2.Есімдер с?йлейді Жылдар с?йлейді

?бу Насыр ?л-Фараби- -1030-1090 жж

?бу Райхан ?л-Бируни- -1021-1075 жж

Махмуд ?ащ?ари- -870-950 жж

Ж?сіп Баласа??ни- -973-1050 жж

?ожа Ахмет Йасауи- -1103-1167 жж

Ахмет Й?гінеки-

ІV.Жа?а саба?ты? жоспары

1.Мон?ол империясыны? ??рылуы

2.Мон?ол империясыны? ?о?амды? ??рылысы

3.Мон?олдарды? ?аза?станды жаулап алуы

4.Жаулап алуды? зардаптары

5.?лыстарды? ??рылуы

1.Мон?ол империясыны? ??рылуы.

Кендітау айма?ы.Онон ?зені.Болда? жері.

Есугей батыр. «Мон?олдарды? ??пия шежіресі»

1155 ж.-Тем?жін-1227 ж.

Онон мен Керулен ?зені.Мон?ол ??рылтайы.Керей ханы Торы.

Шы??ыс хан.Мон?ол мемлекеті.

2.Мон?ол империясыны? ?о?амды? ??рылысы.

Хан У?зір Т?менбасы Мы?басы Ж?збасы Онбасы

На?ыл с?з, ?сиет, шешім.

«Яса», «Жаса?»

?скери азаматты? іс, жалпы за?, жаза.

3.Мон?олдарды? ?аза?станды жаулап алуы.

4.Жаулап алуды? зардаптары.

5.?лыстарды? ??рылуы

Шы??ыс хан

Жошы ?лысы

Ша?атай ?лысы

?гедей ?лысы

Т?ле ?лысы

Жерлері Жерлері Жерлері Жерлері

Саба?ты бекіту

VI.Жа?а саба?ты ?орытындылау.

Р/с

О?и?а

Дата

1207-1208

Та???ттарды? мемлекетін жаулап алуы

Жетісу жеріне ену

1211-1215

1219-1220

Отырарды ?оршау?а алуды? басталуы

VІІ.О?ушыларды ба?алау

«5»- ?те жа?сы

«4»- жа?сы

«3»- ?ана?ат

VІІІ.?йге тапсырма беру Мон?олдарды? ?аза?стан жерін жаулап алуы

Пайдаланыл?ан ?дебиеттер тізімі

1.?аза?стан тарихы 7-сынып. Авторлары: Жолдасбаев С.Алматы «Мектеп» 2010 ж

2.?аза?стан тарихы ІІ том Авторы Асылбеков М. Алматы «Атам?ра» 1998 ж

3.Ашы? саба? журналы Тараз 2010 ж

4.?аза?стан тарихы «Шы?» Алматы 2009 ж

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«"Мон?олдарды? ?аза?стан жерін жаулап алуы" »

Күні 7.12.2013 жыл

Пәні Қазақстан тарихы. Сынып 7 «Ә»

Сабақ №25

Сабақтың тақырыбы Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы .

Сабақтың мақсаты

Білімділік Оқушыларға монғол империясының құрылуы, қоғамдық құрылысы

және басқыншылық саясаты, жаулап алудың зардаптары, оларға қарсы

халықтар күресі жөнінде түсінік беру.

Дамытушылық Оқушылардың белсенді ойлау қабілетін арттыру, саяси оқиғаларды өз

бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік Оқушылардың өз еліне, жеріне деген сүйіспеншілігін арттыру, елін,

жерін қорғау сезіміне тәрбиелеу.

Сабақтың типі аралас сабақ

Сабақтың түрі жаңа білім беру

Көрнекілігі интерактивті тақта

Сабақтың әдісі сұрақ-жауап,тестпен жұмыс,электрондық оқулық 7- сынып

Сабақтың жоспары

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

ІІІ.Үй тапсырмасын қорытындылау

ІV.Жаңа сабақ

V.Жаңа сабақты бекіту

VІ.Жаңа сабақты қорытындылау

VІІ.Оқушыларды бағалау

VІІІ.Үйге тапсырма беру

Сабақтың барысы

І.Ұйымдастыру кезеңі

1.Оқушылармен сәлемдесу.

2.Оқу құралдарын тексеріп түгелдеу.

3.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Кім жылдам? (зымыран сұрақтар арқылы оқушылардың бұған дейінгі сабақтарда алған білімдерін тексеру).

1.Қол өнердің қандай түрлерін білесіңдер? (Ұсталық, зергерлік, сүйек ұқсату, құмырашы-көзешілік)

2.Шыны ыдыстар қандай тәсілмен жасалған? (Үрлеу тәсілімен)

3.Ортағасырлық дамыған қалаларды ата? (Отырар, Тараз, Құйрықтөбе, Сүткент, Сығанақ)

4.Қолбанбалы өнердің құрылыс материалы? (Сары топырақты балшық пен қыш)

5.Алғашқы құрылыс жүйесін сақтаған ескерткіштерді ата? (Бабаджа хатун мен Айша бибі кесенесі)

6.Арыстан бабтың әулиелігін мойындаған халық арасында тараған, ұлағатты сөз?

( «Арыстан бабқа түне, Қожа Ахметтен тіле»)

7. Арабтар 633 жылы қандай ұранмен көрші елдерді жаулай бастады? ( «Дін үшін соғыс»)

8.709 ж. Бұхараны басып алған Араб қолбасшысы? (Кутейба ибн Муслим)

9.Әбу Райхан әл-Бируни еңбектері? ( «Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші» , «Асыл тастар»)

10.Жазба әдебиет өкілдерінен кімді білесің? (Ахмет Йүгінеки, Қожа Ахмет Йасауи, Әли ақын, Сүлеймен Бақырғани)

11.Әли ақынның поэмасы? ( «Жүсіп-Зылиқа»)

12.Сүлеймен Арслан хан Ж.баласғұнға, сыйға берген еңбегі үшін қандай лауазым атақ берді? (Ұлы хас-хажип)

ІІІ.Үй тапсырмасын қорытындылау

2.Есімдер сөйлейді Жылдар сөйлейді

Әбу Насыр әл-Фараби- -1030-1090 жж

Әбу Райхан әл-Бируни- -1021-1075 жж

Махмуд Қащғари- -870-950 жж

Жүсіп Баласағұни- -973-1050 жж

Қожа Ахмет Йасауи- -1103-1167 жж

Ахмет Йүгінеки-

ІV.Жаңа сабақтың жоспары

1.Монғол империясының құрылуы

2.Монғол империясының қоғамдық құрылысы

3.Монғолдардың Қазақстанды жаулап алуы

4.Жаулап алудың зардаптары

5.Ұлыстардың құрылуы

1.Монғол империясының құрылуы.

Кендітау аймағы.Онон өзені.Болдаң жері.

Есугей батыр. «Монғолдардың құпия шежіресі»

1155 ж.-Темүжін-1227 ж.

Онон мен Керулен өзені.Монғол құрылтайы.Керей ханы Торы.

Шыңғыс хан.Монғол мемлекеті.

2.Монғол империясының қоғамдық құрылысы.

Хан Уәзір Түменбасы Мыңбасы Жүзбасы Онбасы

Нақыл сөз, өсиет, шешім.

«Яса», «Жасақ»

Әскери азаматтық іс, жалпы заң, жаза.

3.Монғолдардың Қазақстанды жаулап алуы.

4.Жаулап алудың зардаптары.

5.Ұлыстардың құрылуы

Шыңғыс хан

Жошы ұлысы

Шағатай ұлысы

Үгедей ұлысы

Төле ұлысы

Жерлері Жерлері Жерлері Жерлері

V.Сабақты бекіту

VI.Жаңа сабақты қорытындылау.

Р/с	Оқиға	Дата
1		1207-1208
2	Таңғұттардың мемлекетін жаулап алуы
3	Жетісу жеріне ену
4		1211-1215
5		1219-1220
6	Отырарды қоршауға алудың басталуы

VІІ.Оқушыларды бағалау

«5»- өте жақсы

«4»- жақсы

«3»- қанағат

VІІІ.Үйге тапсырма беру Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1.Қазақстан тарихы 7-сынып. Авторлары: Жолдасбаев С.Алматы «Мектеп» 2010 ж

2.Қазақстан тарихы ІІ том Авторы Асылбеков М. Алматы «Атамұра» 1998 ж

3.Ашық сабақ журналы Тараз 2010 ж

4.Қазақстан тарихы «Шың» Алматы 2009 ж

Ө.Жолдасбеков атындағы №50 орта мектебі

Тақырыбы Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы

«Ә»

Сыныбы 7

Тарих пәні мұғалімі Кокишева Д

Күні 21.02.2013 жыл «в»

Пәні Қазақстан тарихы. 10 сынып

Сабақ №22

Сабақтың тақырыбы § 21 ХV-ХVІІІ ғасырлардағы қазақ хандығының қоғамдық

құрылысы.

Сабақтың мақсаты

Білімділік Оқушыларға ХV-ХVІІІ ғасырлардағы қазақ хандығының басқару

жүйесін,ұлыстық құрылымын,әкімшілік-құқықтық нормаларының

ерекшеліктері туралы білімдерін тереңдету.

Дамытушылық Оқушыларға ХV-ХVІІІ ғасырлардағы сот жүйесі,салықтар мен

міндеткерлік түрлері туралы түсіндіре отырып,құқықтық ойлау

түсініктерін дамыту.

Тәрбиелік Қара қылды қақ жарған әділ билік айтқан билер өмірін мысалға

келтіре отырып әділдікке,адамгершілікке,адалдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі аралас сабақ

Сабақтың түрі теориялық білім беру

Көрнекілігі интерактивті тақта

Сабақтың әдісі сұрақ-жауап,тестпен жұмыс,электрондық оқулық 10 сынып

Сабақтың жоспары

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

ІІІ.Үй тапсырмасын қорытындылау

ІV.Жаңа сабақ

V.Жаңа сабақты бекіту

VІ.Жаңа сабақты қорытындылау

VІІ.Оқушыларды бағалау

VІІІ.Үйге тапсырма беру

Сабақтың барысы

І.Ұйымдастыру кезеңі

1.Оқушылармен сәлемдесу

2.Оқу құралдарын тексеріп түгелдеу

3.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

«Ой-толғаныс» ойыны.

1.Қазақ хандығының құрылуы

2.Қазақ хандығының ХV-ХVІ ғасырдағы саяси жағдайы

3.Қазақ хандығы мен Моғолстан

4.Қасым ханның баласы Хақназар (1548-1580жж)

5.Қазақ хандығының күшеюі ХVІ-ХVІІғ

6.Бұхара түбіндегі шайқас

7. ХVІІ-ХVІІІғ қазақ хандығы

8.Жәңгір хан

9.Тәуке хан

ІІІ.Үй тапсырмасын қорытындылау (тестпен жұмыс)

«Кім көп біледі»

1.Қазақ хандығы қашан құрылды ? (1465-1466жж)

2.Әбілхайыр хан қай жылы қаза болды ? (1468ж)

3.Әбілхайыр ханның немересі кім ? (өзбек ханы Мұхаммед Шайбани)

4.1625-1626ж Тәуке хан хандықтың астанасы етіп алған қай қала ? (Түркістан)

5.1726 ж жоңғарларға қарсы соққы беру туралы,жиын қай елді мекенде өтті ?

(Оңтүстік Қазақстандағы Ордабасы деген жерде)

6.Орбұлақ шайқасы қай жылы болды ? (1643ж)

7.Жәңгір хан қай жылы қаза болды ? (1652ж)

8.Тәуке хан қай елмен қарым-қатынасты жақсартуды мақсат етті ? (орыс елімен)

9.Тәуке хан «билер кеңесін» қай жерде өткізді ? (Күлтөбеде)

10.Тәуке хан хандыққа қай жылы отырды ? (1680ж)

ІV.Жаңа сабақтың жоспары

1.Хандық үкіметтің басқару жүйесі

2.Ұлыстық құрам

3.Әлеуметтік құрамы

4.Жеті жарғы

5.Билер кеңесі

6.Меншік иесі

7.Салықтар мен міндеткерлік түрлері

Хандық үкіметі көшпелі өркениет елдеріндегі мемлекеттік басқару жүйесінің түрі болып табылады.Үкіметтің басқару түрі алғаш ру-тайпа көсемдерінің іскерлігін,ақыл-парасаттығы, ел басқару білу қабілетінен туған.Ондай көрнекті адамдарды халық хан сайлаған.

ХV-ХVІІ ғасырлардағы Қазақ хандығының ең жоғарғы билеушісі хан болды.Хан өзінен кейінгі сұлтан,билердің көмегімен билік жүргізді.Хандық билік мұрагерлікпен беріліп,тек сұлтан атағы бар адам ғана хан тағына отыра алған. Сұлтан тек Шыңғыс тұқымдарына ғана берілетін.Таққа хан тұқымдарының жасы үлкендері ие болды. Бұл

қатаң сақталған жоқ. Хан сайлауына ерекше мән берді. Сайлауға сұлтандар, ұлыстар, билер,ақсүйектер қатысты. Хан сайланатын адамды ақ кигізге отырғызып сұлтандар

мен билер үш рет көтеріп:Хан!Хан!Хан! –деп айғайлаған.

Ханның 5 түрлі құқығы бар

Мемлекеттің жеріне билік жүргізу

Соғыс жариялауға, билік жаса

Құқығы Хан шет мемлекеттермен келіссөз жүргізу

Өзіне бағынышты адамдарды өлім жазасына кесу не тірі қалдыру

Заң шығару,бұйрық беру

Ханның 3 түрлі міндеті бар

Елді сыртқы жаудан қорғау

Міндеті Әскерді басқару

Мемлекеттің сыртқы саяси бағытын белгілеп отыр

І. Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы

Сұлтандар,қожалар

Феодалдар

Билер,бай-шонжарлар,батырлар,ақсақалдар

ІІ. Қарапайым халық

қараша қара кісі шаруа бұқара құл құтан

ІІІ.Құлдар,күңдер-бас бостандығы жоқ адамдар

Қасым ханның қасқа жолы Есімханның ескі жолы Әз Тәукенің жеті жарғысы

(1511-518жж) (1598-1628жж) (1680-1718жж)

Қазақ халқының заң жоралғылары Тәуке ханның кезінде өмірге келді. «Тәуке ханның ережесі» деп аталатын заңдарды,Тәуке хан үш жүздің билерінің басын қосып Ұлы жүз Төле би,Орта жүз Қазыбек би,Кіші жүз Әйтеке бидің қатысуымен дүниеге келген «Жеті жарғы» және «Күлтөбе» деген жерде жасаған. «Жеті жарғыға», «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» ел аузында сақталған жол-жоба,халықтың әдет-ғұрпы қағидалары кіргізген. «Жеті жарғы» қазақ мемлекетінің әлеуметтік-эконамикалық,құқық- тық нормалары өмірге келді. «Жеті жарғы» бойынша хан жоғарғы сотты басқарды.Хан- дық басқару тәртібін қадағалау үшін халық жиналысына шақырып отырған.Жиналысқа

қару - жарағын асынып келмеген адамның дауыс беруге құқығы болмады.Тәуке ханның

«Жеті жарғысы» қазақ елінің бірігуіне жағдай жасады. «Жеті жарғыда» мына мәселелер

қарастырылды: 1.Жер дауы. 2.Үй іші мен бала тәрбиелеу. 3.Ұрлық-қарлық,барымта. 4.Бір халық пен басқа ру арасындағы дау.5.ұлтын жаудан қорғау.6.Құн дауы.7.Жер дауы.

Салық түрлері

1.Зекет-мал басынан ханға төленетін салық

2.Хараж-жер салығы

3.Тағар-әскер үшін алынатын салық

Халықтың атқаратын міндеткерлігі

1.Хан мен сұлтанға сыбаға,соғым беру

2.Ақсүйектерді қонақ етіп күту

3.Салық жинаушыларды,көлікпен қамтамасыз ету

V.Жаңа сабақты бекіту. «жұмбақ» ойыны

VІ.Жаңа сабақты қорытындылау