Конспект урока ?аза? ханды?ына 550 жыл

Ежелгі Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: Қазақ хандығына 550 жыл

Мақсaты:

Білімділік:   Қазақ хандары туралы ежелгі қазақ халқының дамуы жайында мағұлмат беру.

Тәрбиелік:  Оқушылардың патриоттық рухын көтеру, еліне-жеріне деген махаббатын арттыру.

Дамытушылық:  Ата - бабаларына деген құрметін,  қазақ хандығының  құрылуы туралы білмдерін толықтру

Сабақтың түрі: Ашық сабақ

Әдіс-тәсілдері:  Түсіндіру, сұрақ-жауап, топтастыру.

 І.Ұйымдастыру кезеңі: (3 минут)

1.Сынып оқушыларымен амандасу

2.Түгендеу                     

3.Зейіндерін сабаққа аудару

ІІ. Қазақ хандығының құрылуы жайлы оқушыларға түсіндіру

         Қазақ халқының бүгінгі қол жеткізіп отырған тәуелсіздігі бізге көктен түсе қалған сый емес.

Тәуелсіздік дегенде ұлан-байтақ жерімізді анталаған жауларынан қызғыш құстай қорғап,  ат үстінде арыстандай арпалысып өткен асыл бабаларымыз ойға оралады. Ұшқан құстың қанаты талатын қазақтың байтақ даласын ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен ата жауларынан қорғап қалған ардақты бабаларымыз-ай! Бұдан бес жарым ғасыр бұрын даңқты Керей мен Жәнібек бабаларымыз іргетасын құрып берген Қазақ хандығы талай тар жол, тайғақ кешулерді бастан кешті. Қасым ханның қасқа жолы, Есім ханның ескі жолы, әз Тәукенің Жеті Жарғысы халқымыздың Темірқазығы болды.

Сынып 3 топқа бөлінеді:
І - топ «Хандар»
ІІ - топ «Билер»

III –топ «Батырлар»

1 тапсырма «Асық алу» (5 минут)

1. Қазақтардың қандай ержүрек батырларын білесің?

2. «Жеті жарғы» заңдарын шығарған ханды ата? (Тәуке хан)

3 .Абылай хан ресми түрде қай жылы хан болып сайланды? 1771 жыл

4. Қазақ халқының алғашқы хандары?

(Керей мен Жәнібек)

5. Хандар қандай қызмет атқарды және хан лауазымына кімдер ие болды?

6. ҚР тұңғыш ғарышкерлері? (Т. Әубәкіров пен Т. Мұсабаев)

7. ҚР Елтаңбасында не бейнеленген?

Қазақ хандығының құрылуының себептері

Біріншіден:Керей мен Жәнібек сұлтандардың

Қазақ хандығын құруға ұмтылуы.

Екіншіден: Халық бұқарасының Әбілқайыр ханға наразылығының күшеюі

Үшіншіден: Алым-салықтың көбеюі

Төртіншіден: Әбілқайыр ханның ойраттардан жеңіліп қалуы

2 тапсырма «Математикалық лото» (5 минут)

4000+220-2489= 1731 жылы Қазақстан Ресей үкіметінің қол астына кірді

4000/2-289 =1711 жылы Абылай хан дүниеге келді

728х2+9=1465 жылы Қазақ хандығының құрылған жылы

3800/2 +92 =1991 жылы Қазақстан тәуелсіздігін алған жылы

3 тапсырма «Кестені толтыру» (7 минут)

Қазақ хандығы

Қазақ билері

1. Туған жылы, туған жері

2. Шын есімі немесе берілген аты

3. Қайтыс болған жылы

Қанжығалы Бөгенбай батыр 1680-1778 Түркістан өңірінде Бөген өзенінің жағасында дүниеге келді.

Қаракерей Қабанбай 1691-1769 шын есімі Ерасыл жеңгелері тұлғасына қарап «Нарбала» деп атаған Абылай ханның жарлығымен «Дарабоз батыр»

Шапырашты Наурызбай 1706-1781

Баян батыр 1710-1757 халық «Батыр баян»деп атап кеткен.

Бөгенбай батыр

Қазақ батырлары

Қабанбай батыр Наурызбай батыр

Баян батыр

4 тапсырма Сұрақтарға жауап беру. (5 минут)

1 топ

1. Қазақ хандығы 1465 жылы құрылды? Иә

2. «Қазақ» атауы бостандық сүйгіш, ержүрек, еркін адамдар дегенді білдіреді? Иә

3. «Жеті жарғы» заңы Абылай хан тұсында жарияланды? Жоқ

4. Абылай хан 1700 жылы дүниеге келді? Жоқ

5. 1991 жылы ҚР тәуелсіздігін жариялады? Иә

2 топ

1. 1465 жылы Қазақ хандығын Әбілқайыр хан құрды? Жоқ

2. «Хан» тайпа көсемінің, кейін мемлекет билеушісінің лауазымы? Иә

3. Әбілқайыр хан 1693-1748 жылдары Кіші жүздің ханы? Иә

4. Н.Ә.Назарбаев тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш президенті? Иә

5. Ақмола қаласының атауы 1999 жылы Астана болып өзгертілді? Жоқ

3 топ

1. Тәуке хан 1680-1718 жылдары билік етті? Иә

2. Батыр жеке ерлігімен ерекше көзге түскен ержүрек, қаһарман адам.иә

3. 1992 жылы 15 қарашада теңге айналымға енгізілді? Жоқ

4. Қазіргі гимн өлеңінің авторлары:Ж.Нәжімеденов пен Н.Назарбаев, әнің жазған Ш.Қалдаяқов? иә

5. 1 желтоқсан ҚР Президент күні? Иә

5 тапсырма. Мақал – мәтелдер сайысы. (5 минут)

1. Отан, туған жер

2. Ерлік, батырлық

3. Ынтымақ, бірлік

6 тапсырма. Қазақстанның қалаларына саяхат. (5 минут)

1.Бұл облыста көрнекті ғалым Ш.Уалиханов, ағартушы, педагог, жазушы, ғалым, балалар әдебиетінің атасы Ы.Алтынсарин дүниеге келген. Қазақстанға егіншілігімен таңымал облыс?

2. Бұл қала өзінің сәулет өнерімен, мәдени ескерткіштерімен таңымал, Қожа Ахмет Йассауи кесенесі орналасқан қала? (Түркістан)

3. Қазақстанның бас қаласы өзінің Бәйтерегімен, Ақ Ордасымен, Мәңгілік ел манументімен таңымал қала? (Астана)

4. Қазақстаның оңттүстігінде орналасқан өзінің мәдениетімен, әсемдігімен таңымал ҚР бұрынғы астанасы? (Алматы)

5.. Қазіргі таңда өзінің қара көмірімен елге таңымал облыс? (Қарағанды облысы)

Қорытынды: рефлексия смайликтер беріледі оқушылар өз ойларын жазады.

1.Сабақта не білдің?

2. Тілек

Ой толғау.

1. Әр топ өздерін қорғайды. (5 минут)

«Хандар» тобы ханның рөлі

«Батырлар» тобы батырлардың алатын орны

«Билер» тобы билердің рөлі

"Еліңнің ұлы болсаң,

еліңе жаның ашыса,

азаматтық намысың болса,

қазақтың ұлттық

жалғыз мемлекетінің нығайып-көркеюі жолында жан теріңді сығып жүріп еңбек ет. Жердің де, елдің иесі өзің екеніңді ұмытпа!"