Конспект урока на тему "Қалалар және сауда.Жәрмеңкелер"

Пәні: Қазақстан  тарихы         сыныбы: 8

Сабақтың тақырыбы:  Қалалар және  сауда.Жәрмеңкелер

Сабақтың мақсаты: 

Білімділік:  Оқушыларға Қазақстан қалаларының дамуы, сауда және сауда орындарының пайда болуы, жәрмеңкелер туралы ашып көрсету.

Дамытушылық:  Қалалар, жәрмеңкелер тарихымен таныстыру. Жүйелі білім арқылы аса ірі Қазақстанның қалалары, сауда орындары, жәрмеңкелер туралы білімдерін, ізденушілік,  шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік:  Оқушыларды Қазақстан қалаларының тарихын білуге, білімді болуға тәрбиелеу. 

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты игерту

Әдісі: Топтық жұмыс, «Венн диаграммасы», оқулықпен, дәптермен жұмыс.

Көрнекілік: Интерактивті тақта, Қазақстан картасы, суреттер, бейнебаян

Пәнаралық байланыс:  Қазақ әдебиеті, География.

Сабақтың барысы:

 I. Ұйымдастыру кезеңі - 2мин.

-Оқушыларды түгендеу.

-Оқушыларды топқа бөлу.

 I топ     II топ    III топ

-Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

-Бағалау парағын оқушыларға таратып беру.

II. Үй тапсырмасын сұрау:  Сұрақ-жауап әдісі арқылы сұрау – 7мин.

1. Шет елдіктерге сатылған қазақ елінің бірнеше кәсіпорындары?
2. Қазақ елінде ашылған банк бөлімшелері?
3. Қазақстан елінде пайда болған 300-400 жұмыскері бар өндірістік орындары?
4. 1867 жылы Басқұншақ кәсіпорынында 55 мың пұтқа жуық тұз өндірілсе, 1900 жылы бұл көрсеткіш қаншаға жетті?
5. АҚШ, Германия, Бельгия, Швеция т.б. елдер өнеркәсібі иелерінің қолына көшкен кәсіпорын?
6. Табиғат байлықтарының игеріле бастауы, ақша тауар қатынастарының дамуы қандай ұйымдардың пайда болуына жол ашты?
7. XIX ғ. 30-50 жылдарында қазақ жерінде өндіріле бастаған табиғи байлық көздері?
8. Балық аулау кәсіпшілігі қанат жайған теңіздер мен көлдер?
9. Темір жол желісінің тартылуы XX ғ. Қанша шақырымға жетті?
10. Верныйдағы банк бөлімшесі қай жылы ашылды?

Осы сұрақтар арқылы үй тапсырмасы сұралады.

III. Үй тапсырмасын бекіту; (Мұғалім)

Бейнебаян – 3мин.

Жаңа сабақты бастамас бұрын оқушыларға жаңа тақырып бойынша бейнебаян көрсетіледі.  Осы бейнебаянды көрсету арқылы оқушылардан бүгінгі жаңа тақырып қандай болатыны сұралады.

IV. Жаңа сабақ – 2мин.

1. Жаңа тақырыпты хабарлау. 

Мұғалімнің кіріспе сөзі.

Бүгінгі жаңа тақырыбымызды бастамас бұрын «Өз тарихын білмеген халық өзінде сыйламайды» деп президентіміз Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен бастағым келіп отыр. Яғни біз өткен тарихымыхды білмей келешегімізді бағдарлай алмаймыз. Сонымен оқушылар бүгінгі жаңа тақырыбымыз Қалалар және сауда, жәрмеңкелер (Тақырыпты тақтаға жазып қоямын).

2. Мәтінмен жұмыс – 3мин.

Оқушылар оқулықта берілген қалалар және сауда, жәрмеңкелер тарихымен танысады.

3. Топтық тапсырмалар – 10мин.

1-тапсырма. Топпен жұмыс.  

Әр топқа қалалардың сауда орындарының және жәрмеңкелер орындарының суреттерін үлестіремін. Осы суреттер арқылы әр топ постер қорғайды.

I-топ  - Қалалар тарихы.

II-топ – Сауда орындары.

III-топ – Жәрмеңкелер тарихы.

Әр постер қорған топты қалған екі топ «Екі жұлдыз, бір ұсыныс» бойынша бағалайды.                                                                                                                         4. Дәптермен жұмыс – 3мин                                                                                                    Ірі қалалар қатарына Орал, Гурьев, Семей, Петропавл, Қостанай, Өскемен, Ақмола, Павлодар, Көкшетау, Ақтөбе және басқалары жатады. XIX ғасырдың екінші жартысындағы неғұрлым ірі сауда орталықтары Ақмола, Павлодар, Қарқаралы, Баянауыл, Көкшетау, Қазалы және Жаркент қалалары болды. Сауда-саттық айырбас және ақшамен балама түрінде де жүргізілді.                                                Қазақстандағы неғұрлым атақты ірі жәрмеңкелер Қарқаралы уезіндегі Талды-Қоянды, Атбасар уезіндегі Петров, Орал облысындағы Ойыл және Темір, Верный уезіндегі Қарқара, Жаркент, Сырдария облысындағы Әулиеата, Семей уезіндегі Шар, Павлодардағы Тайыншакөл жәрмеңкелері болды.

2-тапсырма. «Венн диаграммасы» - 4мин.

V. Сабақты бекіту. – 2мин.

Сонымен балалар бүгін біз XVIII-XIX ғасырларда әсери бекініс-қамалдар мен әскери елді мекендер негізінде құрылған қалалар тарихымен таныстыңдар. Бұл қалалардың пайда болуының негізгі себебі патша үкіметінің әскери-отаршылдық мақсаттарында жатыр еді.

 XIX ғасырдың бірінші жартысында Ресейдің қазақтармен саудасының басым көпшілігі тепе-тең баламасыз айырбас түрінде жүрді.  XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап қазақ өлкесіндегі сауда-саттықтың ел аралайтын, тұрақты және жәрмеңкелік түрлері пайда болды.

VI. Бағалау. Әр топ бағалау парағы арқылы өз топтарын бағалайды – 1мин.

VII. Үйге тапсырма:  жаңа тақырып бойынша реферат жазу – 1мин.

VIII.  Қорытынды. Рефлекция – 2мин.

 Әр оқушы бүгінгі өтілген сабақ барысында қандай әсер алғандарын стикерге жазып іледі.