Саба?ты? та?ырыбы: Кенесары ?асым?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: ?аза?стан аума?ында?ы отаршылды??а ?арсы е? ірі к?терілісті? ма?сатын, себебін, сипатын т?сіндіру, Кенесары баста?ан к?терлісті? с?тсіздікке ?шырау себептерін ж?не к?терілісті? ма?ызын ашып к?рсету.
Дамытушылы?: ?аза?стан аума?ында?ы к?терілістермен салыстырмалы талдау жасау, о?ушыларды? саба??а деген белсенділігін, ?ызы?ушылы?ын арттыру. Ойлау, с?йлеу, танымды? ізденісін одан ?рі дамыту.
Т?рбиелік м?ні : Хал?ыны? бостанды?ы мен т?уелсіздігі ?шін к?рескен Кенесарыдай батырды? ерлігін д?ріптей отырып, о?ушыларды? ?лтты? сана –сезімін, жеріне, еліне деген с?йіспеншілігін арттыру.
Жа?а технология: СТО
Саба?ты? т?рі : Жа?а саба?ты ме?герту.
Саба?ты? ?дісі: баяндау, салыстырмалы талдау, ?з бетімен ж?мыс.
?асым Абылай?лымен отаршылды? езгіге ?арсы кімдер бас к?терді?
2.С?йлемді толы?тыр.
??байдолла 1840 ….
3.Кесте толтыру.
Жа?а аудандар
??рыл?ан жылдары
Тартып алын?ан ?аза? жерлері
Жа?аелек айма?ы
4.С?йкестендір:
Жазалаушы отрядтармен бол?ан шай?ас кезінде ?аза тапты 600 солдат
Т?т?ын?а алын?андар саны 500 ?й
?асым с?лтанны? балаларыны? ?р?айсысыны? ?зінде т?ленгіттері болды 195 адам
?ытай императорыны? делегациясы ?арулы солдатымен ??байдолланы хан 125 адам сайлап ?айту?а тырысты
ІІІ.?й тапсырмасын ?орытындылау.
?І.?орытындылау
Кенесары ?асым?лы ?аза? хал?ыны? есінде талантты ?скери ?олбасшы,аса к?рнекті мемлекет ?айраткері ретінде ?алды. Хан билігі іс ж?зінде жойыл?ан жа?дайды? ?зінде ол ?аза?ты? ?ш ж?зіні? басын біріктіріп, ?аза? мемлекеттілігін ?айта ?алпына келтірді. К?птеген зерттеушілер Кенесарыны? ?лы Абылай заманында?ы егеменді мемлекетті ?алпына келтіру ?шін жаса?ан ?рекеттерін жо?ары ба?алады. О?ан патша ?кіметі ?кімшілігіні? ?кілдеріде ??рметпен ?арады, ресейлік ?алымдар Кенесарыны б?лікшіл с?лтан ?ыр?ыз даласыны? митридаты деп атап, оны? іс-?рекетіне жа?ымды ба?а берді.
Кенесарыны? ?асым?лыны? ?мірі мен ?ызметі болаша? ?рпа??а ?шпес ?неге. ?аза?ты? ж?рек ж?т?ан батыр перзенттеріні? бірнеше ?рпа?ы мен ХХ ?асырды? бас кезіндегі ?лт-азатты? ?оз?алысыны? жетекшілері одан ?лгі алып ?сті. Кенесары ?асым?лыны? б?л к?нде Астана ?аласында тамаша есксерткіші,оны? есімімен аталатын ?лкен к?ше бар. Кенесары ?аза? хал?ын т?уелсіздік жолында?ы к?реске ж?мылдырды.
?ІІ. Ба?алау
?ІІІ.?йге тапсырма: §21о?у
«Кенесары шо?ты?ы биік т?л?а» Эссе жазу.
??жаттармен ж?мыс
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Кенесары ?асым?лы»
Сабақтың тақырыбы: Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қазақстан аумағындағы отаршылдыққа қарсы ең ірі көтерілістің мақсатын, себебін, сипатын түсіндіру, Кенесары бастаған көтерлістің сәтсіздікке ұшырау себептерін және көтерілістің маңызын ашып көрсету.
Дамытушылық: Қазақстан аумағындағы көтерілістермен салыстырмалы талдау жасау, оқушылардың сабаққа деген белсенділігін, қызығушылығын арттыру. Ойлау, сөйлеу, танымдық ізденісін одан әрі дамыту.
Тәрбиелік мәні : Халқының бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен Кенесарыдай батырдың ерлігін дәріптей отырып, оқушылардың ұлттық сана –сезімін, жеріне, еліне деген сүйіспеншілігін арттыру.
Жаңа технология: СТО
Сабақтың түрі : Жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың әдісі: баяндау, салыстырмалы талдау, өз бетімен жұмыс .
Сабақтың көрнекілігі : Интерактивті тақта, слайд, Қазақстан картасы.
Пәнаралық байланыс: Қазақ тілі, әдебиет,география.
Қосымша материалдар: «Қазақстан тарихы» әдістемелік журналы, Ж.Қасымбаев «Кенесары Қасымов»
Сабақтың жүрісі:
І.Ұйымдастыру.
1.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.
2.Оқушыларды топқа бөлу.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.
1.Жеке оқушымен жұмыс.
(Үлестірмелі кеспелер)
Мына жылдары қандай оқиғалар болды?
1825 жыл-
1831 жыл-
1836 жыл-
1840 жыл-
Қасым Абылайұлымен отаршылдық езгіге қарсы кімдер бас көтерді?
2.Сөйлемді толықтыр.
Ғұбайдолла 1840 ….
3.Кесте толтыру.
Жаңа аудандар
Құрылған жылдары
Тартып алынған қазақ жерлері
Жаңаелек аймағы
4.Сәйкестендір:
Жазалаушы отрядтармен болған шайқас кезінде қаза тапты 600 солдат
Тұтқынға алынғандар саны 500 үй
Қасым сұлтанның балаларының әрқайсысының өзінде төленгіттері болды 195 адам
Қытай императорының делегациясы қарулы солдатымен Ғұбайдолланы хан 125 адам сайлап қайтуға тырысты
ІІІ.Үй тапсырмасын қорытындылау.
(Тарихи кесте толтыру арқылы) Топтық жұмыс
Сұрақтары
ХІХ ғасырдың І-ші жартысындағы Қазақстан аумағындағы
ұлт-азаттық қозғалыстар
1773-1775ж
1783-1797ж
1836-1838ж
1822-1825ж
1825-1836ж
1.Басшылары
2.Аумағы
3.Себептері
4.Қозғаушы күші
5.Жеңілу себептері
6.Тарихи маңызы
ІҮ.Жаңа сабақтың жоспары:
1.Кенесары Қасымұлы көрнекті мемлекет қайраткері.
2.Көтерілістің басталуы,себептері,жүрісі
3.Қазақ хандығының қалпына келтірілуі
4.Кенесарының Қоқан Қырғыз аумағындағы қимылдары.
5.Көтерілістің жеңілу себептері және тарихи маңызы.
Тақырыпқа берілген уақыт: 2 сағат
Абылай
Қасым
Саржан Наурызбай
Есенкелді Кенесары Ағатай
Қасым сұлтанның баласы Абылайдың немересі Көтерілістің болашақ басшысы
Әділ
Қайратты Батыл
Кенесары
Ғажайып аңшы Шабандоз
Қолбасшы Мерген Қаһарман
Көтерілістің басты себептері: Кіші жүз бен Орта жүздегі хан билігінің жойылуы, әскери бекіністердің салынуы,салық түрінің көбеюі, өз жерін жалға алуы, патша әскерлерінің қазақ жеріне жиі шабуылы.
Көтерілістің мақсаты: Патша өкіметінің тартып алған ежелгі жерлерін қайтарып алу,
округтерді тарату, алым-салықты жою.
қатардағы қарапайым
көшпелілер
Сұлтандар Старшындар
Көтерілістің қозғаушы күштері
Әртүрлі ұлт
өкілдері
Билер
Батырлар
Николай Губин, Әлім Ягудин, Сейдаққожа Оспанов.
Омбыдағы тұтқындарды босату. 1838 жыл Қоңырқұлжа Құдайменді 12 мың жылқы 2,5 мың,
Бопай Көкшетау старшина. Ақмола бекінісі 6 күн Карбышев
Ақмола бекінісі 1838 жыл 7 тамыз
Басықара Ағыбай Иман Бұхарбай
Орынбор губернаторы Батыс Сібір губернаторы
Перовский Горчаков
Бейбіт келіссөз Әскери күш қолдану,
1840 жылы кешірім көтерілісшілерді аяусыз қырып жою
жасалды.
Кенесарының туған туыстарының барлығы тұтқыннан босатылды
1841 жылы үш жүз Кенесарыны хан сайланды. Бір орталықтан басқарылатын мемлекет құрды.
Кенесары
1841ж
Хан кеңесі
Батырлар Билер Сұлтандар Жақын туыстары
Хандық
Жасауылдар
Сот істері Әскери істер
Шаруашылық Дипломатиялық Алым-салық
Қырғыздарда Шыңғысхан ұрпағына бағыну қалыптаспаған. Сондықтан олардың ханға бағынуы табиғи нәрсе емес.
Патша әкімшілігі Қоқан хандығы
Кенесары
Сібір өкіметі қырғыз манаптары
Көтерілістің жеңілу себебі және тарихи маңызы
Ресейдің жақсы қаруланған күшті тұрақты әскеріне қарсы тұра алмады. Кенесары бірнеше бағытта патша үкіметіне қырғыз манаптарына және Қоқан хандығына қарсы соғыс жүргізді. Сұлтандар мен рубасыларының арасында ауызбірлік болмады.
Кенесары Қазақ халқына есінде талантты әскери қолбасшы мемлекет қайраткері ретінде қалды. Хан билігі жойылған жағдайдың өзінде ол қазақтың үш жүзінің басын біріктіріп, қазақ мемлекеттілігін қайтадан қалпына келтірді.
Ү.Жаңа сабақты пысықтау.
1. Сұрақ-жауап
1. XIX ғасырдың 20 ж Қоқан билігінде болған қазақ жерлері? (Оңтүстік және Жетісу)
2. «Кенесарыға көзсіз ерлік тән еді» деп жазған орыс зерттеушілерінің бірі? (Мейер)
3. Мал өсірушілер төлейтін салық түрі (Зекет)
4. Жасаулар қандай қызмет атқарды (Ханның кеңесшісі)
5. Кенесарының қапылыста қаза тапқанын баяндайтын дастан (Наурызбай-Қаншайым)
6. Қырғыздарға аттанған сарбаздар саны (екі мың)
7. Кенесарының тұрақты әскерінің саны (жиырма мың)
2.Сиқырлы әріптер:
А - Кенесарының 1838 жылы Батыс Сібір генерал-губерниясына арнайы жолдаған хатында қойған талаптарының бірі:
Ақтау бекінісі Ақмола приказын жою
Ә- Әскери кеңестің мүшесі: Әлім Ягудин
М - “Кенесарыға көзсіз ерлік тән еді”деп жазған: Майер
Б- Ақмола бекінісіне басып кірген Кенесарының батырларының бірі: Басықара
Б – Кенесарының қарындасы: Бопай
К – Ақмола бекінісін қорғаушы әскери старшина: Карбышев
3.Тарихи диктант (оқулықпен жұмыс)
Замандастарының сипаттауына қарағанда,……………… және….................................. болған.
Аз сөйлеп көп тыңдайтын,………………..білетін. Әңгімелескен адамының пікіріне....................... Қонақжай ....................... күшті еді................................ бірге жүрген кездерінде олардан ................ едәуір үйреніп алды.
Қажетті сөздер: ол ашаң жүзді,орта бойлы жауырыны қақапақтай төртпақ тұлғалы, өзін-өзі аса байсалды ұстай, әрқашан мұқият назар аударатын, қасиеті ерекше, Әкесімен және ағаларымен, қолбасылық тәжірибесін
4.Математикалық есеп (өз бетімен жұмыс)
(3200:2)+236= 1836
(820*2)+202= 1842
(500*3)+344= 1844
(2400:2)+645= 1845
(900*2)+47= 1847
Мына жылдары қандай оқиғалар болды
5.Топтастыру. Кенесарының бойындағы ерекше қасиеттері
6.Мақал-сөздің мәйегі
Берілген сөздерді қатыстыра отырып мақал-мәтел құраңдар.
Туған жер
Батыр
Ел
Бірлік
ҮІ.Қорытындылау
Кенесары Қасымұлы қазақ халқының есінде талантты әскери қолбасшы,аса көрнекті мемлекет қайраткері ретінде қалды. Хан билігі іс жүзінде жойылған жағдайдың өзінде ол қазақтың үш жүзінің басын біріктіріп, қазақ мемлекеттілігін қайта қалпына келтірді. Көптеген зерттеушілер Кенесарының ұлы Абылай заманындағы егеменді мемлекетті қалпына келтіру үшін жасаған әрекеттерін жоғары бағалады. Оған патша үкіметі әкімшілігінің өкілдеріде құрметпен қарады, ресейлік ғалымдар Кенесарыны бүлікшіл сұлтан Қырғыз даласының митридаты деп атап, оның іс-әрекетіне жағымды баға берді.
Кенесарының Қасымұлының өмірі мен қызметі болашақ ұрпаққа өшпес өнеге. Қазақтың жүрек жұтқан батыр перзенттерінің бірнеше ұрпағы мен ХХ ғасырдың бас кезіндегі ұлт-азаттық қозғалысының жетекшілері одан үлгі алып өсті. Кенесары Қасымұлының бұл күнде Астана қаласында тамаша есксерткіші,оның есімімен аталатын үлкен көше бар. Кенесары қазақ халқын тәуелсіздік жолындағы күреске жұмылдырды.
Қасым
Ғажайып аңшы Шабандоз
Сұлтандар Старшындар 
Әртүрлі ұлт
Билер
жасалды. 
Патша әкімшілігі Қоқан хандығы 
