Қасымұлы Кенесары хан (1802-1847) – Қазақ хандығының соңғы ханы, ұлт азаттық көтерілісінің әйгілі басшысы. Ол өзінің тегі жағынан төре тұқымынан. Бабасы – қазақтың атақты ханы Абылай. Арғы аталары Шыңғыс ханның Жошы деген үлкен баласынан тарайды. Абылайдың әйелі қалмақтың Хочу мерген нойанының қызы Топыштан Қасым сұлтан туады. Кеңесары осы Қасым сұлтанның баласы.
Құралайды көзге атқан мерген, қара қылды қақ жарған әділ, қайсар қаһарман. Қазақ тарихшылары оны « Қазақтың Шәмілі атанған ұлттық батыр. Абылай ханның ізін жалғастырушы тұлға» деп таныды.
Көтерілістің негізгі оқиғалары
Үш жүзді түгел қамтыды
1837 жылы қарашада Кенесары Ақтау бекінісіне шабуыл
жасап, ашық қарсылық білдірді.
1838 жылы мамырда Ақмола бекінісіне шабуыл жасады.
күзде көтеріліске би Жоламан Тіленшіұлының қосылуы.
1841 жылы 26 мамырда Кенесары хандық билікті
қалпына келтірді.
1844 жылы 20-21 шілдеде көтерілісшілер Жантөреұлының
тобын қоршап, 44 сұлтанды мерт қылды.
1845 жылы Кенесары ауылына орыс елшілер Долгов пен
Герн келді.
1845 жылы Кенесарының Сарыарқадан Ұлы жүзге бет алуы
1847 жылы сәуірде Кенесары қырғыз жеріне басып кірді.
1847 жылы Майтөбе шайқасы Бішкектің маңы Кекілік
Сеңгір 32 сұлтанымен Кенесары қаза табады.
Жеңілу себептері
Руаралық қайшылықтар
Өзін қолдамаған ауылдарға
озбырлық көрсетеді.
Бұқар Қоқанға қарсы соғысып,
күшін сарқып алды.
Тарихи маңызы
Бүкіл Қазақстанды қамтыған
тұңғыш ірі азаттық көтеріліс
болды.
Ресейдің Орта Азияны отарлауын
кешеуілдетті.
Халықтың ұлттық сана-сезімін
өсірді
ІІІ. Жаңа сабақты бекіту.
1. Тестпен жұмыс.
2. «Тұлғаны таны»
3. Оқулықпен жұмыс( 39 бет. 3,4,5 абзацтар)
4. Проблемалық сұрақтар.
«Тұлғаны таны»
А) Ол патша өкіметінің Жаңа елек бойына әскери шеп салуына қарсы көтеріліске шықты. Ол Исатай тобын қолдаған.Кенесарының көтерілісіне де қатысты. Ол әрі батыр, әрі би болған. Ол Бөгенбай батырдың немересі. Бұл кім? (Жоламан Тіленшіұлы)
Б) Ол Кенесарының жасақтарына қолбасшылық жасады, немересі қазақ халқының ұлт- азаттық қозғалысынң батыры әрі ұйымдастырушысы болды.
( Иман батыр)
В) Ол Кенесарының туған қарындасы. Ол өз сарбаздарының күшімен Көкшетау округінің ауылдарына шабуыл жасады. Ол Кенесарының «сенімді ізбасары» болды. (Бопай ханша)
Проблемалық сұрақтар:
Кенесарының саяси көзқарасына әсер ететін кім? Оның себебін неден көреміз?
1841ж. Кенесары қолы Ташкентке аттану сәтін неліктен тоқтатты?
Кенесарының Сарыарқадан Ұлы жүзге қарай бет алуының себебі неде?
1837-1847ж. ұлт-азаттық қозғалысының Қазақстан тәуелсіздігіне қандай байланысы бар?
ІV. Қорытынды. Бағалау.
V. Үйге тапсырма.
А) §6-7 оқу
Б) Хронологиялық кесте
В) « Кенесары – Абылайдың ісін жалғастырушы тұлға» тақырыбында реферат жазу.