Білімділік: ХХ ?асырды? басында?ы о?у – а?арту ісі, ?дебиетті? ?о?ам ?міріндегі ролі, ?аза? баспас?зіні? ?алыптасуы жайлы т?сіндеру.
Дамытушылы?: О?ушыларды? таным ?абілетін шы?дау, ой - ?рісін ж?не тіл байлы?ын арттыру. Ойлау, с?йлеу ж?не пікір айту да?дысын ?алыптастыру.
Т?рбиелік: ?зіні? ой – пікірін еркін жеткізе білуге ж?не адамгершілік пен имандылы??а т?рбиелеу. К?ркемдік-эстетикалы? ??ндылы?тарды о?ушыларды? бойына сі?іру.
Саба?ты? т?рі: Ізденіс саба?ы
Саба?ты? ?дісі: С?ра? – жауап, ой ?оз?ау, о?улы?пен ж?мыс, ішінара ізденіс, ішінара зерттеу.
Патша ?кіметі 1906 жылы ?абылда?ан халы??а білім беруді дамыту ж?ніндегі за? бойынша аралас орыс-?аза? мектептері ашыла бастады. М?сылман мектептеріні? дамуына кедергі жасалды. Орыс тілді, орыс-?аза? мектептеріні? саны да арта т?сті. К?птеген ?аза?тар, Петербург, М?скеу, ?азанда жо?ары білім алды. ХХ ?. бас кезінде ?аза?тарды? арасынан 100-ден аса адамны? жо?ары білімі болды. ?аза? тіліндегі о?улы?тар жазылды.алгебрадан ?аза? тіліндегі ал?аш?ы о?улы?ты ?. С?тбаев, географиядан - ?. Б?кейханов, ?аза?стан тарихынан – С. Асфендияров ??растырды.
ХХ ?. бас кезі ?аза? ?дебиеті тарихында?ы ерекше кезе? болды.
Спандияр К?беев: «?алы? мал».
С?лтанмахм?т Торай?ыров: «?амар с?лу».
М?хаметжан Сералин: «Топжар?ан», «Г?л?ашима». «Ай?ап журналыны? бас редакторы болды».
Ма?жан Ж?мабаев: «Шолпан».
Ахмет Байт?рсынов: «Маса». И. Крыловтан «?ыры? мысалды» аударды.
О?улы?тар жазды. «?аза?» газетіні? редакторы болды.
?лихан Б?кейханов: Орман ісі, экономика, тарих, этнография, ауыз ?дебиеті ж?нінде бір?атар ?ылыми ма?алалар жазды. Бірінші болып Абайды? ?ле?дері мен ?ара с?здеріні? жина?ын жары??а шы?арды.
«?амар с?лу» романын жазды.»Ай?ап» журналында ж?мыс істеді.
6
С?лтанмахм?т Торай?ыров
Е
«Шолпан», «Батыр Баян», «?ойлыбайды? ?обызы» т.б авторы
7
Александр Затаевич
Ж
?аза? хал?ыны? ?мірі мен т?рмысына арнал?ан суреттер салды.
8
Николай Хлудов
З
?з ?мірін ?аза? хал?ыны? музыкалы? шы?армаларын жинап, бір ж?йеге келтіруге арнады.
9
?міре ?ашаубаев
И
??рман?азыны? талантты ш?кірті, к?йші сазгер, шебер орындаушы.
10
Дина Н?рпейісова
К
?аза?ты? музыкалы? ?нерін дамытуда?ы орны ерекше болды. ?зіні? ?ндерімен европалы?тарды т?нті етті.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Г
В
Е
А
Б
Д
З
Ж
К
И
№ 2 тапсырма. Б?л кім? Білесі? бе?
К?п н?ктені? орнына тиісті жауабын жаз.
Аса к?рнекті мемлекет ж?не ?о?ам ?айраткері, ?лтты? м?ддесін ?ор?ауда жан аямай к?ресті. Ол орман ісі, мал шаруашылы?ы, этнография, экономика, тарих, ауыз ?дебиеті ж?нінен ?ылыми ма?алалар жазды. (?. Б?кейханов)
?аза? тілі мен ауыз ?дебиетін дамытуда ерекше орын ал?ан танымал ?о?ам ?айраткері. Оны ?о?амды? жа?ашыл ба?ыт?а, к?регендік ?айраткерлік сапаларына сол д?уірді? тарихи жа?дайлары дайындады.
(А. Байт?рсынов)
3. ХХ ?. басында?ы ірі т?л?аларды? бірі. 1905-1907 ж. революциялы? ?оз?алыстар?а ?атысып, ерекше р?л ат?арды. 1909 ж. Уфада, 1911 ж. Орынборда «Оян, ?аза?!» атты ?ле?дер жина?ы жары? к?рді. Ол патша ?кіметіні? аграрлы? саясатын сынады. (М. Дулатов)
4. Ол ?лтты? ?дебиетті? аса белгілі ?кілдеріні? бірі. Абайды? талантты ш?кірті. Орта Азия, ?аза?стан, Шы?ыс Т?ркістан ?лкесінде ке? танылып, белгілі бол?ан а?ын араб, парсы, т?рік, орыс тілдерін жа?сы ме?герген. (Ш. ??дайбердиев)
5. ?аза? ?дебиетінде ?зіндік орны бар а?ын, журналист, ?о?ам ?айраткері. «Ай?ап» журналыны? бас редакторы ?ызметін ат?ар?ан. (М. Сералин)
№ 3 тапсырма.
Демократияшыл ба?ытта?ы ?аза? зиялылары
Жыршылар мен ?ншілер
Суретшілер
Ата?ты к?йші сазгерлер
М. Ж?мабаев
М. Дулатов
Ш. ??дайбердиев
С. Д?нентаев
Ж. Аймауытов
?. Б?кейханов
С. Торай?ыров
А. Байт?рсынов
К. ?зірбаев
М. Ержанов
?. ?ашаубаев
Н. Хлудов
?. ?астеев
?. Ысмайлов
Д. Н?рпейісова
Ата?ты С?гір
?. Саба?ты ?орытындылау.
?І. ?йге тапсырма: ХХ ?асырды? басында?ы ?аза?стан м?дениеті.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Пән аралық байланыс: Әдебиет, қазақ тілі, тарих, география, экономика.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. «Қазақ АКСР-ның құрылуы»
Казревком деген не, ол не үшін құрылды?
Қазақ АКСР-ы қашан құрылды?
Тарихи «қазақ» атауы қашан және қалай қалпына келтірілді?
ІІІ. Жаңа сабақ өту. «ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениеті».
І. Халық – ағарту ісі.
Патша үкіметі 1906 жылы қабылдаған халыққа білім беруді дамыту жөніндегі заң бойынша аралас орыс-қазақ мектептері ашыла бастады. Мұсылман мектептерінің дамуына кедергі жасалды. Орыс тілді, орыс-қазақ мектептерінің саны да арта түсті. Көптеген қазақтар, Петербург, Мәскеу, Қазанда жоғары білім алды. ХХ ғ. бас кезінде қазақтардың арасынан 100-ден аса адамның жоғары білімі болды. Қазақ тіліндегі оқулықтар жазылды.алгебрадан қазақ тіліндегі алғашқы оқулықты Қ. Сәтбаев, географиядан - Ә. Бөкейханов, қазақстан тарихынан – С. Асфендияров құрастырды.
ХХ ғ. бас кезі қазақ әдебиеті тарихындағы ерекше кезең болды.
Спандияр Көбеев: «Қалың мал».
Сұлтанмахмұт Торайғыров: «Қамар сұлу».
Мұхаметжан Сералин: «Топжарған», «Гүлқашима». «Айқап журналының бас редакторы болды».
Мағжан Жұмабаев: «Шолпан».
Ахмет Байтұрсынов: «Маса». И. Крыловтан «Қырық мысалды» аударды.
Оқулықтар жазды. «Қазақ» газетінің редакторы болды.
Әлихан Бөкейханов: Орман ісі, экономика, тарих, этнография, ауыз әдебиеті жөнінде бірқатар ғылыми мақалалар жазды. Бірінші болып Абайдың өлеңдері мен қара сөздерінің жинағын жарыққа шығарды.
Міржақып Дулатов: «Бақытсыз Жамал».
Шәкәрім Құдайбердиев: «Мұсылмандық шарты», «Қазақ айнасы», «Қалқаман-Мамыр», «Еңлік - Кебек», «Үш анық» т.б.
Оқу – ағарту мен білім идеяларын халық арасында насихаттауда «Айқап» журналы, «Қазақ» газеттері елеулі рөл атқарды.
«Пролетарлық» әдебиеттің өкілдері С. Сейфуллин, Б. Майлин, І. Жансүгіров, С. Мұқанов т.б.
ІҮ. Сабақты бекіту.
№ 1 тапсырма. Тарихи оқиғаларды сәйкестендір.
1
Ахмет Байтұрсынов
А
«Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі», «Қазақ айнасы», «Қалқаман-Мамыр»
2
Міржақып Дулатов
Б
Абай шығармашылығын терең зерттеп, Абай өлеңдері мен қарасөздерінің жинағын жарыққа шығарды.
3
Мағжан Жұмабаев
В
1910 жылы жарық көрген «Бақытсыз Жамал» романын жазды.
4
Шәкәрім Құдайбердиев
Г
Ақын, түркітанушы-ғалым, аудармашы, педагог, қоғам қайраткері.
5
Әлихан Бөкейханов
Д
«Қамар сұлу» романын жазды.»Айқап» журналында жұмыс істеді.
6
Сұлтанмахмұт Торайғыров
Е
«Шолпан», «Батыр Баян», «Қойлыбайдың қобызы» т.б авторы
7
Александр Затаевич
Ж
Қазақ халқының өмірі мен тұрмысына арналған суреттер салды.
8
Николай Хлудов
З
Өз өмірін қазақ халқының музыкалық шығармаларын жинап, бір жүйеге келтіруге арнады.
9
Әміре Қашаубаев
И
Құрманғазының талантты шәкірті, күйші сазгер, шебер орындаушы.
10
Дина Нұрпейісова
К
Қазақтың музыкалық өнерін дамытудағы орны ерекше болды. Өзінің әндерімен европалықтарды тәнті етті.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Г
В
Е
А
Б
Д
З
Ж
К
И
№ 2 тапсырма. Бұл кім? Білесің бе?
Көп нүктенің орнына тиісті жауабын жаз.
Аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, ұлттың мүддесін қорғауда жан аямай күресті. Ол орман ісі, мал шаруашылығы, этнография, экономика, тарих, ауыз әдебиеті жөнінен ғылыми мақалалар жазды. (Ә. Бөкейханов)
Қазақ тілі мен ауыз әдебиетін дамытуда ерекше орын алған танымал қоғам қайраткері. Оны қоғамдық жаңашыл бағытқа, көрегендік қайраткерлік сапаларына сол дәуірдің тарихи жағдайлары дайындады.
(А. Байтұрсынов)
3. ХХ ғ. басындағы ірі тұлғалардың бірі. 1905-1907 ж. революциялық қозғалыстарға қатысып, ерекше рөл атқарды. 1909 ж. Уфада, 1911 ж. Орынборда «Оян, қазақ!» атты өлеңдер жинағы жарық көрді. Ол патша үкіметінің аграрлық саясатын сынады. (М. Дулатов)
4. Ол ұлттық әдебиеттің аса белгілі өкілдерінің бірі. Абайдың талантты шәкірті. Орта Азия, Қазақстан, Шығыс Түркістан өлкесінде кең танылып, белгілі болған ақын араб, парсы, түрік, орыс тілдерін жақсы меңгерген. (Ш. Құдайбердиев)
5. Қазақ әдебиетінде өзіндік орны бар ақын, журналист, қоғам қайраткері. «Айқап» журналының бас редакторы қызметін атқарған. (М. Сералин)
№ 3 тапсырма.
Демократияшыл бағыттағы қазақ зиялылары
Жыршылар мен әншілер
Суретшілер
Атақты күйші сазгерлер
М. Жұмабаев
М. Дулатов
Ш. Құдайбердиев
С. Дөнентаев
Ж. Аймауытов
Ә. Бөкейханов
С. Торайғыров
А. Байтұрсынов
К. Әзірбаев
М. Ержанов
Ә. Қашаубаев
Н. Хлудов
Ә. Қастеев
Ә. Ысмайлов
Д. Нұрпейісова
Атақты Сүгір
Ү. Сабақты қорытындылау.
ҮІ. Үйге тапсырма: ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениеті.
