ХІХ ?асырды? 50-70 жылдары ХХ ?асырды? басында?ы ?лт - азатты? ?оз?алыстар

Та?ырыбы. «ХІХ ?асырды? 50- 70 жылдарында?ы ж?не ХХ ?асырды? басында?ы ?лт- азатты? ?оз?алыстар».

Саба?ты? ма?саты: т?рбиелік – ?аза? батырларыны? бостанды?,
                                                 т?уелсіздік жолында?ы к?ресін сипаттау ар?ылы  
                                                  о?ушылар?а патриотты? т?рбие беру.
            білімділік – ХІХ ?асырда ?о?ан феодалдарыны?, патша
                                              ?кіметіні? озбырлы? саясатына ?арсы ?аза?,
                                              ?ыр?ыз шаруаларыны? к?теріліске шы?у 
                                              себептерін т?сіндіру.
            дамытушылы? – ?аза? хал?ыны? т?уелсіздік пен
                                              бостанды? жолында?ы к?ресін б?гінгі ?мірмен
                                               ?штастыра ?арастыру.
Саба?ты? к?рінекілігі: карта, сурет, кестелер: «Ойлан,ізден, тап», «Кестені толтыр», «Жылдар с?йлейді», слайд.
Саба?ты? барысы: а) ?йымдастыру с?ті.
              ?) ?й ж?мысын с?рау.
С?ра?тар :
                 1.?оз?алысты? ал?ышарты: ма?саты, себептері ?оз?аушы к?ші кім
                 2. К?терілісті? басшысы кім?,к?терілісті? негізгі о?и?алары 
                     ?андай?
           3. Патша ?кіметі к?теріліске ?арсы ?андай шара ?олданды, же?ілу
                     себептері неде?
    Тест: Кенесары ?асым?лы к?терілісі
 1. 1836 ж. Кенесарыны? а?асы Саржан ?ай ханны? б?йры?ымен ?лтірілді?
А)?о?ан ханы
?)Б??ар ?мірі
Б)Хиуа ханы
  2. К.?асым?лыны? саяси к?з?арасыны? ?алыптасуына ?сер еткен кім?
А)?кесі ?асым
?)А?асы Саржан
Б)Сырым Дат?лы
  3. К.?асым?лы к?терілісі ?аза?станны? ?ай ??ірін ?амтыды?
А)?лы ж?зді
?)Орта ж?зді
Б)Б?кіл ?ш ж?зді
   4.Кенесары к?терілісіне ?атыс?ан с?лтандарды? саны:
А)70-ден астам
?)80-нен астам
Б)100ша?ты
   5.Кенесарыны? патша ?кіметіне ашы? ?арсылы? білдірген уа?ыты:
А)1836ж.?азан
?)1837ж.а?пан
Б)1837ж.?араша
   6.1838ж.26 мамырда Кенесары сарбаздары:
А)А?тау бекінісіне шабуыл жасады
?)А?мола бекінісіне шабуыл жасап,?ртеп жіберді
Б)Кіші ж?з сарбаздарымен бірікті
    7.1844ж.к?терілісіні? тарихи ма?ызы:
А)Сарбаздарды? рухы к?терілді
?)Кенесары?а ?ой?ан талаптарын патша ?кіметі орындата алмады
Б)А,? жауабы
    8.1844ж.Кенесары мен патша ?кіметі арасында?ы келісс?здер неліктен то?татылды?
А)К?терісшілер к?ресті жал?астыра берді
?)Кенесарыны? талаптары ?ана орындалды
Б)Екі жа? бір-біріні? талаптарын мойындата алмады
    9.1845ж. Кенесары ауылына келген патша елшілері:
А)Долгов пен поручик Герн
?)Поручик Герн мен князь Горчаков
Б)Полковник Бизанов пен Лебедев
   10.К?терілісті? шешуші кезе?і бастал?ан1845 жылы патша ?кіметі ?зіні? саясатын ?алай ж?ргізді?
А)Кенесары талаптарын орындау?а кірісті
?)Халы?пен жа?ын араласу саясатын ?сынды
Б)?аза? жеріне жа?а бекіністер салу ар?ылы отарлауды жал?астырды

Пікірсайыс кезе?і.
Бірінші  топ: «Жылдар с?йлейді » кестесі бойынша ж?мыс.
Екінші топ:   «Д?рысын тап» кестесі бойынша ж?мыс.
Екі топ?а: «Кім тез» ойыны ар?ылы с?ра?тар беру ж?не «кестені толтыр» ар?ылы  ?й ж?мысын ?орытындыладым.

                                б) Жа?а саба?
ХІХ ?асырды? 30-50 жылдары Сырдария ?зені жа?алауын мекендеген ?аза?тарды? т?рмысыбар?ан сайын ауырлай т?сті.Б?л жа?дай оларды? Жан?ожа Н?рм?хамед?лы баста?ан к?теріліске алып келді.
Сыр ?аза?тарыны? Хиуа ханды?ына ?арсы шы?уыны? себептері:
          -    Ресей империясыны? б?л ?лкені отарлау саясатыны? к?шейе т?суі.
-    ?скери к?шпен салы? жинауы.
-    Бекіністер салу?а Арал ?аза?тарын к?штеп ?атыстыруы болды.
-    Генерал В.Перовский 1853 жылы А?мешітті басып алуы.
А?мешітті басып ал?аннан кейін патша ?кіметі Сырдария ?скери шебін ??рды. Б?л шеп бойынша б?рын ?аза? хал?ы именденіп келген к?лемді ж?не ш?райлы жер орыс – казактары мен Ресейден ?оныс аударып келгендерді орналастыру ?шін берілді.1857 жылы?а дейін 300- мы?дай ?аза? отбасыларды? егістікке жарамды жерлері тартып алынып, олар а?ын суы жо?, егістікке жарамсыз жерлерге ?уылып тасталды. ХІХ – ХХ ?асырлар шебіндегі ж?мысшы, шаруалар ?оз?алыстарына, тіпті т?тас азатты? к?ресті? дамуына осы кезде пайда бол?ан ша?ын зиялылар тобы ?сер етті. 1905-1907 жылдары ресей революциясы жылдарында ?аза?станда бол?ан ж?мысшы – шаруа ж?не зиялылар бас к?терулері ?лт азатты? ?оз?алыстар ?лсіздігіне ?арамастан жергілікті е?бекшілер ?шін саяси мектеп болды.
Бекіту с?ра?тары:     1. Ж.Н?рм?хамед?лы баста?ан к?теріліс ?ашан, ?ай
                                         жерде болды?
                  2. Орал, Тор?ай облыстарында бол?ан к?терілісті?
                                        негізгі ?оз?аушы к?ші кімдер, ж?не оларды? же?ілу
                                           себептері неде?
                   3. Ма??ыстау к?терілісіні? ?андай ерекшелігі бар еді?
                   4. ХХ ?асыр басында?ы к?терілістерді? ?андай
                                           ерекшелігі болды?
Саба??а ?орытынды:
?йге тапсырма:  «ХІХ ?асырды? басында бол?ан ?лт –азатты?
                                     ?оз?алыстар» кестесін т?зу.