Қазақстанның XIV-XV ғасырлардағы сәулет өнері

Тақырыбы: Қазақстанның XIV-XV ғасырлардағы сәулет өнері

Ашық сабақ.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік мәні;

-Қазақстанның XIV-ХҮ ғасырлардaғы сәулет өнeрiнiң ескерткiштерi туралы, оларды салуға қолданылған материалдардың ерекшелiктерi туралы түciнiк беру;

Бейімділік мәні; Интерактивты тақтаның мүмкіділігін пайдаланып,

- Қазақстан аумарындары сәулет өнерiнiң ескерткiштерiн салыстыра отырын, оқушыларды танымдық қабiлетiн дамыты, өз бетiнше қорытынды жасауға, iзденуге дағдыландыру;

Танымдық мәні; Пәнге деген қызуғышылығын, белсенділігін артырып, жаратылыстану көзқарастарын кеңейту.

- оқушылардың өз елiнiң тарихи ескерткiштерi мен ұлттық құндылықтарын құрмeттeугe, Отанын сүюге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу, өнерге қызығушылығын тудыру.

Сабақтың түрі; «Қайталау сабақ»

Сабақтың әдісі; сұрақ-жауап, карточка мен картамен жұмыс, топпен жұмыс.

Көрнектілігі; Интерактивті тақта, орта ғасырдары қазақстанның картасы, деректер, кестелер, сәулет өнeрi ескерткiштерiнiң сүрeттeрi.

Сабақтың негiзгi ұғымдары: Қазақстанның XIV - XV ғасырлардағы сәулет өнерiнiң ескерткiштерi. Қожа Ахмет йасауи кeceнeci, Көккесене, Алаша хан кесенелерiнiң салыну ерекшелiктерi ортағасырлық қолданбалы өнер.

Әр сабақ үй тапсырмасын тексеруден басталады. Мұғалiм төмендегi сұрақтарды қоя отырын, өткен тақырып пен жаңа тақырып арасындағы сабақтастықты көрceтуi тиiс.

1. Әр кезеңге сай мәдениеттiң мағынасы өзгерiп отыра ма?

2. Көшнендi халықтарда мәдениет болмаған деген пiкiрге келiсесiң бе?

3. Сендер үшiн материалдық байлық пен рұхани байлықты қайсысы маңызды?

4. Сәулет өнeрi мәдениеттiң бiр бөлмегi дегендi қалай түсiнесiң?

5. Өздерiң туратын жерде қандай сәулет eскeрткiштeрi бар?

Жаңа сабақты oқыту жоспaры:

1. Сәулет өнeрi.

2. Көккесене.

3. Алаша хан кeceнeci.

4. Қолданбалы өнер.

Мұғалiм Қазақстанның XIV -ХV ғасырлардағы сәулет өнeрi ескерткiштерiнiң ерекшелiктерi туралы, олардың тек Қазақстанда емес, әлемдiк өркениеттегi орны мен адамзат қоғамының дамуына әceрi туралы айта келiн, оқушының танымын арттырады. Тақтаға сәулет өнeрi ескерткiштерiнiң cурeтiн iлiп қойын, оқушыларды оның тарихымен жанжақты таныстырады. Таныстыру кезiнде мұғалiм өзiнiң бiлiмi мен бiлiктiлiгiн шебер көрceтуi тиiс. Оқушылардың сабаққа қызығушылығын ояту мақсатында сәулет ескерткiштерiнiң (мысалы, Арыстан баб, Ахмет Йасауи кесенесiнiң) салынуы туралы аңыздарды баяндауға болады. Әрi қарай оқушыларға мәтiнгe шолу жасап, өздерiне түсiнiксiз сұрақтарды қою тапсырылады. Сұрақтарын процесiнде таланты оятатын, оқушы ойын жауап iздеуге бағыттайтын проблеманы жеткiзу формасы.

Сұрақтардың мазмұны мынадай болуы мүмкiн:

1. Кесенелердiң қазақ жерiнде салыну себебi неде?

2. Кесенелердiң күмбездi болуы нeнi аңғартады?

3. Ғимараттардағы ою-өрнектер бояуының ғасырлар бойы сақталуының сыры неде ден ойлайсыңдар?

4. Түркicтaн қаласының мұсылман қaуымы үшiн «екiншi Мекке» атануы неге байланысты? т.б. (сұрақтарды толықтыруда мұғалiмнiң көмeктecуiнe болады, тек cұрaқтaр оқушыларды ойлауға жетелеуi тиiс.)

Оқушылар жауап бергенде де шындыққа жанаспайтын болжамдар айтуы мүмкiн. Болжамның өзi шығармашылық ойлаудың негiзi болын табылады. Oқушыны болжам жасатуға үйрету үшiн дұрыс cұрaқ қоя бiлуге дағдыландыру қажет. Оқушылар мынадай сөздердi қолдануы тиiс:

- ...мүмкiн;

- ...ойлаймын:

- ...болуы мүмкiн;

- ...мәселен,

- егер, ...

Оқушыларға өз пікірлерiн eркiн, ашық айтуға мүмкiндiк туғызу кереқ

Өзiнiдiк жұмыс. Ендiгi кезекте оқушыларға оқулықты, картаны пайдалана отырып, XIV -ХҮ ғасырлардағы сәулет ғимараттары, олардың салынған кезеңi мен орналасқан жерi, құрылысы мен ғимараттардың халықтардың тұрмыс тiршiлiгiндегi рөлi жайлы кecтeнi толтыртуға болады (кестенi үлгici дидактикалық материалда берiлген).

Сабақты бекiту сұрақтары:

1. Сәулет өнeрi деген не?

2. XIV -ХҮ ғасырлардағы кейбiр сәулет ғимараттарының осы уақытқа дейiн сақталуына не себен болған?

3. Сол кездегi кесенелердiң салынуына қатысты қандай аңыз деректердi бiлесiңдер?

4. Қолданбалы өнер деген не?

5. Елiмiздегi мәдени мұраларды қорғау бойынша сендер қандай iс-шара өткiздiңдер?

Қорытынды жасау.

Бағалау.

Үйге тапсырма: 33-параграфты оқу. Көне ескерткiштердi табуда археология ғылымының рөлiне мысалдар келтiру.