«Қазақстан территориясындағы Ұлы Жібек жолы», «Х ғ – ХІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениеті» тараулары бойынша қорытындылау

Сабақтың технологиялық картасы № 25 күнi

Пән: Қазақстан тарихы

Сынып: 7

Сабақ тақырыбы: Қорытындылау

Мақсаттары:

1. Білімділік: «Қазақстан территориясындағы Ұлы Жібек жолы», «Х ғ – ХІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениеті» туралы алдыңғы сабақтарда алған білімдерін тексеру, әрі жаңғырту.

1. Дамытушылық : өз ойын еркін жеткізе алу, өз бетінше жұмыс жасау қабілеттерін дамыту.

1. Тәрбиелік: өз елінің тарихына сыйластықпен қарай білуге, оны зерттеуге қызығушылықтарын оята

отырып тәрбиелеу.

Көрнекілік құралдар: тақта, бор, оқулық, үлестірме кеспелер

Сабақ түрі: қайталау сабақ

Қолданылған әдістер: сұрақ-жауап, баяндау, әңімелеу, топпен жұмыс

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері	Мұғалімнің іс - әрекеттері	Оқушылардың іс - әрекеттері
І. Ұйымдастыру кезеңі. 2мин	Амандасу.. Сабақта жоқ оқушыларды белгілеу. Зейіндерін сабаққа аудару.	Кезекші сабақта жоқ оқушыларды айтады, үйге берілген тапсырманы оқушылардың есіне салады.
	Оқушыларға өткен тақырыптар бойынша әр түрлі тапсырмалар орындайды	Оқушылар мозайка жинау арқылы топтарға бөлінеді. Әр топ өздеріне берілген тапсырманы орындайды. «Ойды жалғастыр» тапсырмасын орындайды. Ұлы Жібек жолы деп аталады, себебі ...................................... ....................................................................................................... Жібек жолының елдердің мәдениетін дамытуда мынадай әсері болды: .............................................................................................. .......................................................................................................... Жібек жолының бойындағы қалар үшін оның шаруашылық маңызы болғаны мына жағдайлардан байқалды: ..................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
	Оқушыларға «Сызбаны мен кестені толтыр» тапсырмасы ұсынылады.	Қалалардың орналасу аймақтары Кенже аймағы Шауғар аймағы Фараб аймағы Осбаникент Қарнақ, Қарашық, Отырар Шур, Шағылжан Қала 1 топ 2 топ 3 топ 30га Испиджаб, Отырар, Бурук, Хурлуг Аламалық, Лавар Сауран Қапал, Ақтам, Арасан 10-12 ғасырлардағы қалалар дамуының өзіне тән бір ерекшелігі - бұл кезде отырықшылық мәдениеттің дамуы Қазақстанның орталық және шығыс аймақтарына қарай жайыла бастауы. Қолөнердің дамуы Ұсталық кәсіп Зергерлік кәсіп Сауда мен ақша айналымы Сәндік қолданбалы өнер «Дұрыс нұсқаны жинастыр» тапсырмасы беріледі Ғалым Өмір сүрген уақыты Жеке мәлімет Еңбектері Әбу Насыр әл-Фараби 870-950 Аристотельден кейінгі 2-ші ұстаз атанған данышпан. Ұлы ойшыл энцеклопедист ғалым, Отырар қаласында дүниеге келген. Ол философия, әлемтану, математика, физика, астроноимя, ботаника, т.б. ғылым салаларын зерттеді. «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары», «Кемеңгерлік меруерті», «Бақытқа жету», «Ақындықтың мәні туралы», «Музыканың ұлы кітабы», «Музыка ғылымы туралы пікірлер» Әбу Райхан әл-Бируни 973-1050 Энцеклопедист ғалым, тарих, математика, география, астрономия, медицина т.б. ғылым салаларын зерттеді, жердің күнді айналатынын болжады. «Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші», «Асыл тастар» Махмуд Қашғари 1030-1090 Шын есімі Махмуд Хусейн ибн Мұхаммед Қашғари. Араб тілін жетік білген, өмірін туған тілін зерттеуге арнаған «Түрік тілдерінің сөздігі» Жүсіп Баласағұни 1021-1075 Толық ата Жүсіп хас Хажип Баласағұни. Баласағұн қаласында туған, философия, астрономия, алгебра салаларын зерттеді «Құт негізі білік» Ахмет Иүгнеки белгісіз Шын есімі Әдіб Ахмет Махмұдұлы, «ақындардың ақыны, даналардың көшбасшысы» «Ақиқат сыйы» Қожа Ахмет Йассауи 1103-1167 Сайрам қаласында туған. Әкесі Ибраһим атақты ғұлама болған. Шешесі – Мұса шайқының қызы Айша. Ол жастайынан жетім қалып, әпкесі Гауһар Шаһназдың қолында өседі «Даналық кітабы» Тест тапсырмасын орында 1.Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері жақын орналасқан қала А) Тараз В) Сығанақ С) Отырар D) Алмалық Е) Испиджап 2.XI-XIIғасырларға жататын Шығыс моншасы табылған қала А) Тараз В) Сығанақ С) Иасы D) Отырар Е) Суяб 3. Мұсылман дінінің енуіне байланысты пайда болған ғимарат: А) су құбыры В) ыстық өткізетін каналдар С) мешіт D) ташнау Е) монша 4. XI ғасырларда сәулет өнерінде – терракота: А) Күйдірілген балшық В) Гипс С) Әйнек плиткалар D) Өрнектелген кірпіш Е) Саз балшық 5. Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен тарай бастады: А) Арабтардың келуімен В) Қарлұқтардың келуімен С) Қытай әскерлерінің келуімен D) Отқа табынуға байланысты Е) Оғыздардың келуімен 6. Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері: А) «Күлтегін», «Тоныкөк» В) «Ақиқат сыйы» С) «Даналық кітабы» D) «Жүсіп-Зылиқа» Е) «Құт негізі-білік» 7. .“Диуани лұғат ат-түрік”кітабының авторы А) Әл-Фараби В) Әл-Бируни С) Ж.Баласағұн D) М.Қашғари Е) А.Яссауи 8. Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс түрі: А) қытай немесе болгар бұрышы В) қызанақ С) пияз D) сәбіз E) орамжапырақ
V. Бағалау 2 мин.	Сабақтың әр кезеңінде белсенді қатысқан оқушыларға баға қойылады.	Бағаларын күнделіктеріне қойдыртады.
VI. Үй жұмысы. 2 мин		§15-21 қайталау,
1 мин		Қорытынды жасайды.
Тексеруші ұсыныстары, ескертулері.

«Ойды жалғастыр» тапсырмасы

Ұлы Жібек жолы деп аталады, себебі ...................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Жібек жолының елдердің мәдениетін дамытуда мынадай әсері болды: ....................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................

Жібек жолының бойындағы қалар үшін оның шаруашылық маңызы болғаны мына жағдайлардан байқалды: .................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

«Сызбаны толтыр» тапсырмасы

Қалалардың орналасу аймақтары

Қала

«Кестені толтыр» тапсырмасы

Қолөнердің дамуы	Ұсталық кәсіп	Зергерлік кәсіп	Сауда мен ақша айналымы	Сәндік қолданбалы өнер

«Дұрыс нұсқаны жинастыр» тапсырмасы

Ғалым	Өмір сүрген уақыты	Жеке мәлімет	Еңбектері
Әбу Насыр әл-Фараби	870-950	Аристотельден кейінгі 2-ші ұстаз атанған данышпан. Ұлы ойшыл энцеклопедист ғалым, Отырар қаласында дүниеге келген. Ол философия, әлемтану, математика, физика, астроноимя, ботаника, т.б. ғылым салаларын зерттеді.	«Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары», «Кемеңгерлік меруерті», «Бақытқа жету», «Ақындықтың мәні туралы», «Музыканың ұлы кітабы», «Музыка ғылымы туралы пікірлер»
Әбу Райхан әл-Бируни	973-1050	Энцеклопедист ғалым, тарих, математика, география, астрономия, медицина т.б. ғылым салаларын зерттеді, жердің күнді айналатынын болжады.	«Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші», «Асыл тастар»
Махмуд Қашғари	1030-1090	Шын есімі Махмуд Хусейн ибн Мұхаммед Қашғари. Араб тілін жетік білген, өмірін туған тілін зерттеуге арнаған	«Түрік тілдерінің сөздігі»
Жүсіп Баласағұни	1021-1075	Толық ата Жүсіп хас Хажип Баласағұни. Баласағұн қаласында туған, философия, астрономия, алгебра салаларын зерттеді	«Құт негізі білік»
Ахмет Иүгнеки	белгісіз	Шын есімі Әдіб Ахмет Махмұдұлы, «ақындардың ақыны, даналардың көшбасшысы»	«Ақиқат сыйы»
Қожа Ахмет Йассауи	1103-1167	Сайрам қаласында туған. Әкесі Ибраһим атақты ғұлама болған. Шешесі – Мұса шайқының қызы Айша. Ол жастайынан жетім қалып, әпкесі Гауһар Шаһназдың қолында өседі	«Даналық кітабы»

1.Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері

жақын орналасқан қала

А) Тараз

В) Сығанақ

С) Отырар

D) Алмалық

Е) Испиджап

2.XI-XIIғасырларға жататын Шығыс моншасы

табылған қала

А) Тараз

В) Сығанақ

С) Иасы

D) Отырар

Е) Суяб

3. Мұсылман дінінің енуіне байланысты пайда

болған ғимарат:

А) су құбыры

В) ыстық өткізетін каналдар

С) мешіт

D) ташнау

Е) монша

4. XI ғасырларда сәулет өнерінде – терракота:

А) Күйдірілген балшық

В) Гипс

С) Әйнек плиткалар

D) Өрнектелген кірпіш

Е) Саз балшық

5. Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен

тарай бастады:

А) Арабтардың келуімен

В) Қарлұқтардың келуімен

С) Қытай әскерлерінің келуімен

D) Отқа табынуға байланысты

Е) Оғыздардың келуімен

6. Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері:

А) «Күлтегін», «Тоныкөк»

В) «Ақиқат сыйы»

С) «Даналық кітабы»

D) «Жүсіп-Зылиқа»

Е) «Құт негізі-білік»

7. .“Диуани лұғат ат-түрік”кітабының авторы

А) Әл-Фараби

В) Әл-Бируни

С) Ж.Баласағұн

D) М.Қашғари

Е) А.Яссауи

8. Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге

тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс

түрі:

А) қытай немесе болгар бұрышы

В) қызанақ

С) пияз

D) сәбіз

E) орамжапырақ

1.Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері

жақын орналасқан қала

А) Тараз

В) Сығанақ

С) Отырар

D) Алмалық

Е) Испиджап

2.XI-XIIғасырларға жататын Шығыс моншасы

табылған қала

А) Тараз

В) Сығанақ

С) Иасы

D) Отырар

Е) Суяб

3. Мұсылман дінінің енуіне байланысты пайда

болған ғимарат:

А) су құбыры

В) ыстық өткізетін каналдар

С) мешіт

D) ташнау

Е) монша

4. XI ғасырларда сәулет өнерінде – терракота:

А) Күйдірілген балшық

В) Гипс

С) Әйнек плиткалар

D) Өрнектелген кірпіш

Е) Саз балшық

5. Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен

тарай бастады:

А) Арабтардың келуімен

В) Қарлұқтардың келуімен

С) Қытай әскерлерінің келуімен

D) Отқа табынуға байланысты

Е) Оғыздардың келуімен

6. Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері:

А) «Күлтегін», «Тоныкөк»

В) «Ақиқат сыйы»

С) «Даналық кітабы»

D) «Жүсіп-Зылиқа»

Е) «Құт негізі-білік»

7. .“Диуани лұғат ат-түрік”кітабының авторы

А) Әл-Фараби

В) Әл-Бируни

С) Ж.Баласағұн

D) М.Қашғари

Е) А.Яссауи

8. Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге

тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс

түрі:

А) қытай немесе болгар бұрышы

В) қызанақ

С) пияз

D) сәбіз

E) орамжапырақ

Бағалау парағы

«Ойды жалғастыр» тапсырмасы
«Сызбаны толтыр» тапсырмасы
«Кестені толтыр» тапсырмасы
«Дұрыс нұсқаны жинастыр» тапсырмасы
Тест

Бағалау парағы

«Ойды жалғастыр» тапсырмасы
«Сызбаны толтыр» тапсырмасы
«Кестені толтыр» тапсырмасы
«Дұрыс нұсқаны жинастыр» тапсырмасы
Тест

Бағалау парағы

«Ойды жалғастыр» тапсырмасы
«Сызбаны толтыр» тапсырмасы
«Кестені толтыр» тапсырмасы
«Дұрыс нұсқаны жинастыр» тапсырмасы
Тест