“Даналы? а?ашы” ?дісі. О?ушылар та?ырып бойынша ?иын с?ра?тар ??растырып , ж?ргізушіге береді. С?ра?тар ??растырылып біткен со?, о?ушылар кез келген с?ра?ты алып, дауыстап о?иды, с?ра??а толы? жауап беру керек. ?ойыл?ан с?ра? пен берілген с?ра? та?ырыптан болуы тиіс.
• ?ара?ытайларды? ?аза?стан жеріне келу себебі неде ?( Жетісу?а)
Хорезм билеушілері Текеш пен II М?хаммед ?ыпша? ханы ?адыр Букехан мен оны? жиені Алып-Деректі? арасында?ы билік ?шін таласты пайдаланып,Сы?ана? ?аласын басып алуды ойластырады. Текеш Отырарды билеп отыр?ан Алып-Деректі? ?скерін ?з жа?ына шы?арып, ?аланы жаулап алды.
Билік ?шін б?секе тек мон?олдар екі елді де жаулап ал?аннан кейін ?ана біржола тынады.
?ыпша?тарды? шаруашылы?ы
Мал шаруашылы?ы (т?рт т?лік)
Т?рмысты? к?сіп ( ?ол?нер .зергерлік)
А? аулау шаруашылы?ы
Егін шаруашылы?ы
І?. Саба?ты бекіту:
Тарихи диктант. Слайд к?рсетілімі: О?улы? пен ж?мыс.
“Даналық ағашы” әдісі. Оқушылар тақырып бойынша қиын сұрақтар құрастырып , жүргізушіге береді. Сұрақтар құрастырылып біткен соң, оқушылар кез келген сұрақты алып, дауыстап оқиды, сұраққа толық жауап беру керек. Қойылған сұрақ пен берілген сұрақ тақырыптан болуы тиіс.
Қарақытайлардың Қазақстан жеріне келу себебі неде ?( Жетісуға)
Қарақытайлардың қоғамдық құрылысының ерекшелігі?
Қарақытайлар алым-салық жинау жүйесін қалай жүргізді?
Қарақытай мемлекеті өзінің сыртқы саясатында қандай бағыт ұстанды?
ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары: Слайдтан көрсету.
1. Қыпшақтардың қоныстанған жерлері және этникалық құрамы.
2. Қоғамдық құрылысы.
3.Қыпшақ хандығының саяси жағдайы.
4.Шаруашылығы.
Топқа бөлінген оқушыларға тапсырмалар беріледі. Әр топ берілген тапсырма бойынша постерлеріне толтырып ,жазады.
1 топ: Қыпшақ хандығының орналасқан жері мен этникалық құрамы,
2 топ:Қыпшақ хандығының басқару жүйесі мен ыдырау себебі.
3 топ:Қарақытай мен қыпшақ хандығының ерекшеліктері мен ұқсастығы
4 топ: Хронологиялық жылдарын теріп жазу.
Түртіп алу әдісі бойынша тараумен танысады және
саралап оқиды.
Тақырыптағы мазмұнын аша отырып, постер
қорғайды.Әр топ ортаға шығып постер қорғайды.
Сергіту сәті.
Қорытынды: Слайд көрсетілімі бойынша түсіндіру. Жалпы қыпшақтардың этникалық құрамы екі бөліктен тұрады
Батыс бірлестігі
11 тайпадан тұрады:
елбөрілі, тоқсоба,
йетиоба, дурут
Шығыс бірлестік
16 тайпадан тұрады:
8 негізгі , 8 ұсақ тайпалық бөлімшелер.
Ең беделдісі бөрілер болған.
Қыпшақ хандары осы тайпадан шығып отырған.
Қыпшақ бірлестігіндегі түрік тілдес тайпалар:
Қимақ
Оғыз
Құман
Ежелгі башқұрт
XIIғ бастап Арал маңындағы
Қаңлылар
Қарлұқтар
Жіліктер қосылған
Еуропа саяхатшысы Плано Карпинидің “қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен” дегені толық дәлелдейді
Қыпшақ халқының қалыптасуы
Дешті Қыпшақта (Қыпшақтар даласында ) қыпшақ халқының қалыптасуы заңды құбылыс еді.Бірақ монғол шапқыншылығы бұған үлкен нұқсан келтірді. Сөйтіп Қазақстанда біріңғай халық болып қалыптасу құбылысы XV ғ дейін кешеуілдеді.
Хорезм билеушілері Текеш пен II Мұхаммед қыпшақ ханы Қадыр Букехан мен оның жиені Алып-Деректің арасындағы билік үшін таласты пайдаланып,Сығанақ қаласын басып алуды ойластырады. Текеш Отырарды билеп отырған Алып-Деректің әскерін өз жағына шығарып, қаланы жаулап алды.
Билік үшін бәсеке тек монғолдар екі елді де жаулап алғаннан кейін ғана біржола тынады.
Қыпшақтардың шаруашылығы
Мал шаруашылығы (төрт түлік)
Тұрмыстық кәсіп ( қолөнер .зергерлік)
Аң аулау шаруашылығы
Егін шаруашылығы
ІҮ. Сабақты бекіту:
Тарихи диктант. Слайд көрсетілімі: Оқулық пен жұмыс.
1.Қыпшақтардың ... VII-VIII ғғ қалыптаса бастаған.
2. Қыпшақтардың батыс бірлестігі ... тайпадан тұрады.
3.Хандық биліктің орталығы ... деп аталады.
4.Күші және беделі басым оң қанаттың ордасы Жайық өзені бойындағы ... қаласының орнында болса,ал сол қанаттың орталығы Сырдария бойындағы ... Қаласында орналасты.
5.Орыс деректерінде қыпшақтарды ... деп,ал венгрлер ... деп атаған.
6.Қыпшақтар негізінен ... шаруашылығымен айналысты.
Рефлексия:
Сабақ бойынша ойыңды білдір
Қандай жаңа білім алдың
Алған біліміңді қолдана аласың ба?
Саған қиындық тудырған түсініктер
Ү. Бағалау: Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
тапсырма
Қорытынды баға
1,2,3
1,2,3
ҮІ. Үйге тапсырма:§13 «Мен қыпшақ жеріне барғанда...» эссе жазу
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
Өзін-өзі бағалау парағы
№
Оқушының аты -жөні
Үй жұмысы
Топпен жұмыс
Тапсырма
Қорытынды баға
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
0,1,2,3
«Әулиекөл ауданы әкімдігінің білім бөлімінің №2 Аманқарағай орта мектебі»ММ
