"?аза?станны? Ресейге ?осылуыны? салдары мен ма?ызы"

8-сынып. ?аза?стан тарихы №33 12/01/2015 жыл Саба?ты? та?ырыбы: ?аза?станны? Ресейге ?осылуыны? салдары мен ма?ызы Саба?ты? ма?саты: ?аза?станны? Ресейге ?осылуыны? салдарын аны?тау, ма?ыздылы?ын ашу; Саба?ты? міндеттері: • ХІХ ?асырды? ІІ жартысында?ы ?аза?станда?ы саяси-?леуметтік жа?дайларды, патша ?кімшілігіні? отарлау саясатыны? к?шеюі ?аза?стан аума?ында?ы казак ?скерлеріні? орналасуын, ?кімет оларды? мемлекет пайдасына жаса?ан кез-келген іс-?рекетін ?ызу ?олда?анына то?талу ж?не оларды? ?аза?тармен арада?ы ?арым-?атынастарыны? ерекшеліктерін ашу (сауда-атты?, айырбас ж?не к?бінесе ?скери ?а?ты?ыстар) Ресейге ?осылуыны? ма?ыздылы?ын білуге жа?дай жасау • ??жаттарда?ы деректермен ж?мыс істей отырып, е? бастысы неге назар аударуды аны?тау, деректерді салыстыра отырып ?орытынды жасау; • ?з хал?ыны? тарихына ??рметпен ?арау?а т?рбиелеу. Саба?ты? т?рі: аралас /электронды о?улы?пен ж?мыс, м?тінмен ж?мыс, ?зіндік ж?мыс/ ?дісі: Жобалау, АКТ элементтерін ?олдану, о?улы?пен ж?мыс, ?зіндік ж?мыс, картамен ж?мыс, «Домино» ойыны. К?рнекілік: ?аза?станны? картасы, сызба, кестелер, Электронды о?улы?, интербелсендді та?та Саба?ты? барысы: І ?йымдастыру кезе?і: /1 минут/ ? О?ушылармен амандасу. ? О?у ??ралдарын тексеру. ? О?ушыларды? зейіні? саба??а аудару. ІІ ?й ж?мысын тексеру: /карточкалар ар?ылы тексеру/ /1 минут/ №1 Ресейді? ?ол астына енуге не себеп болды? №2 Патша ?кіметі ?андай саясатты ?станды? №3 Ресейді? ?ол астына кіру процесі ?алай ж?ргізілді? Жа?а та?ырыпты о?ытуды? жоспары: 1/ Парша ?кіметіні? ?оныстандыру саясатыны? ма?саты. /м?тінмен ж?мыс /1 абзац// /1,5 минут/ 2/ Казак ?скерлері /электронды о?улы?пен ж?мыс – 2 минут, м?тінмен ж?мыс – 26 минут, картамен ж?мыс-1,5 минут, ?зіндік ж?мыс-3 минут/ /32,5 минут/ - Жайык казак ?скері - Сібір казак ?скері - Орынбор казак ?скері - Жетісу казак ?скері ?лкеде ?кімшілік реформалар ж?ргізуде ж?не жергілікті халы?ты? к?терілістерін басуда казак ?скерлеріне ?те к?п м?н берілді. Олар ?аза?станны? шекараларымен ?атар аума?ында да орналастырылды. Казак ?скерлеріні? ??рылу себептері мен міндеттерін мыналардан к?реміз: 1. Ресейге жа?а жерлерді ?осу?а белсене араласуы. 2. Шекараны к?рші мемлекеттерді? ?скерлерінен ?ор?ап т?рды. 3. Ресей халы?тарыны? ?лт-азатты? к?тірілістерін ж?не орыс шаруалары мен ж?мысшы табыны? баск?терулерін басу?а ?атысты. 4. XVIII –ХХ ?. орыс ?скерлеріні? шетелге жаса?ан жоры?тарына да ?атысты. О?ушыларды? деректермен ж?мыс істеуін дамыту ж?не логикалы? ойлау ж?йесін жетілдіру ма?сатында, тапсырма беріледі. О?улы?та жазыл?ан тарихи деректерге талдау жасай отырып, о?ушылар ?ажетті а?параттарды таба білуге, оларды салыстыру ар?ылы ?орытынды жасау?а ?йренеді. 1 тапсырма: Электронды о?улы?ты м??ият ты?дау /2 минут/ 2 тапсырма: М?тінмен ж?мыс жасау: /26 минут/ а/ о?ып шы?у /7 минут/ та?ырыпшаларды ?ш о?ушы?а б?ліп беру, дауыстап о?ыт?ызу. Имантай Ер?анат - /2, 3, 4 абзац / С?ра?: казактарды? міндеттері мен ?ызметтері ?андай? Жауап: 1/ олар жа?а жерлерді отарлауда?ы ?скери к?ш болды. 2/ басып алын?ан жерлерді к?рші елдерді? бас?ыншылы?ынан ?ор?ау еді 3/ Ресей империясына ?осыл?ан территорияларда бодан халы?тарды? ?лт-азатты? к?терілістерін басу, сонымен ?атар патша ?кіметіне ?арсылы? білдірген орыс шаруалары мен ж?мысшы табыны? бас к?терулерін басып-жаншу 4/ ?скери бекіністер салу. Серікбай Арон – /Жайы? казактары туралы/ Шакаманова Мерута - /Орынбор казактары туралы/ Имантай Ер?анат - /Сібір казактары туралы/ Серікбай Арон - /Жетісу казактары туралы/ б/ «Тарихи уа?ыт» кестену толтыру /2/толтыру/+1/орта?а салу/=3 минут / № О?и?а Уа?ыт 1 Ресей империясыны? ?аза? даласында?ы отаршылды? саясаты арта т?сті ХІХ ?.-ды? ІІ жартысында 2 Патша ?кіметіні? ж?ргізген ?кімшілік реформаларды? н?тижесінде ?аза? хал?ыны? б?кіл жері патша ?кіметіні? меншігі болып жарияланды. ХІХ?. 60-90 ж.ж 3 Ресей шаруаларын ?оныс аударту ке? к?лемде ж?ргізілді ХІХ ортасынан бастап 4 Казактар ?скери ?ызметті ?мі бойы жалдану т?ртібімен ат?аратын, кейінірек ?скери мерзім казактар?а 30 жыл болып белгіленді 1835 жыл?а дейін 5 Жайы? казактарыны? е? ал?аш?ы ?оныстары ?аза?станмен шекаралас солт?стік-батыс ??ірлерінде пайда болды Х?І ?асырда 7 Орынбор казак ?скерлері ??рылды 1748-1755 жылдары 8 «Орынбор казак ?скерлері туралы Ереже» 1840 жылы 9 Сібір казак ?скерлері Сібір жеріндегі ?скери бекіністерде к?зет ?ызметін ат?арды Х?І?. Ая? шенінен бастап 10 Батыс Сібірді? о?т?стігінде бір?атар шекаралы? бекініс ?амалдар бой к?терді. Х?ІІІ ?асырда 11 Сібір казактары А?мола мен Семей облыстарына орналастырылды. ХІХ? ая?ында 12 Жетісу казак ?скерлері Сібір казактарыны? 9ж?не 10-шы полктері округінен ??рылды 1867 жылы 13 Жетісу казактарына ?ытайдан ?аш?ан ?алма?тар келіп ?осылды 1869 жылы 14 Жетісу облысы ?йымдастырылды 1867 жылы в/ «Тарихи аума?» кестену толтыру /2/толтыру/+1/орта?а салу/=3 минут/ № О?и?а Аума? 1 Жайы? казактары Батыс ?аза?стан 2 Сібір казактары Солт?стік ?аза?стан 3 Орынбор казактары Солт?стік-Батыс ?аза?стан 4 Жетісу казактары О?т?стік-Шы?ыс, я?ни Жетісу г/ Сандармен ж?мыс жасау /2/толтыру/+1/орта?а салу/=3 минут / Жауаптары: Казактарды? ?рбір ер азаматына ша??анда?ы жер телімі орта есеппен 30 десятинадан келеді. Мысалы: а?а офицерге 200-ден 600 десятина?а, штаб офицерлерге 400-ден 1000 десятина?а дейін, ал генералдар – 1500-ден 3000 десятина?а дейін жер иеленеді Жауаптары: ХІХ ?асырды? орта кезіндегі со?ыс уа?ыттарында Ресей казактары 160 мы??а дейін жауынгер жаса?тай алатын. Жайак казактарыны? ?р отбасына 80 десятина жер телімі берілді. ?ызыл балы? пен ?ара уылдыры?ты? ?зінен ?ана казактар к?міс а?шамен жыл сайын 2 млн сом табыс тауып отырды. Олар жыл сайын 3000 мы? бас?а дейін ?ой сата алатын. Жауаптары: ХХ ?асырды? басында Жайык казак ?скерлеріні? саны 174 мы? адам?а, Орынбор казак ?скерлеріндегі жалпы халы?ты? саны 533 мы??а, Сібір казактарыны? саны 172 мы? адам?а, ал Жетісу казактары 45 мы? адам?а жетті. ?осымша дерепен танысу./10 минут/

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«"?аза?станны? Ресейге ?осылуыны? салдары мен ма?ызы" »

8-сынып. Қазақстан тарихы №33 12/01/2015 жыл

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның Ресейге қосылуының салдары мен маңызы

Сабақтың мақсаты: Қазақстанның Ресейге қосылуының салдарын анықтау, маңыздылығын ашу;

Сабақтың міндеттері:

ХІХ ғасырдың ІІ жартысындағы Қазақстандағы саяси-әлеуметтік жағдайларды, патша әкімшілігінің отарлау саясатының күшеюі Қазақстан аумағындағы казак әскерлерінің орналасуын, үкімет олардың мемлекет пайдасына жасаған кез-келген іс-әрекетін қызу қолдағанына тоқталу және олардың қазақтармен арадағы қарым-қатынастарының ерекшеліктерін ашу (сауда-аттық, айырбас және көбінесе әскери қақтығыстар) Ресейге қосылуының маңыздылығын білуге жағдай жасау
Құжаттардағы деректермен жұмыс істей отырып, ең бастысы неге назар аударуды анықтау, деректерді салыстыра отырып қорытынды жасау;
Өз халқының тарихына құрметпен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас /электронды оқулықпен жұмыс, мәтінмен жұмыс, өзіндік жұмыс/

Әдісі: Жобалау, АКТ элементтерін қолдану, оқулықпен жұмыс, өзіндік жұмыс, картамен жұмыс, «Домино» ойыны.

Көрнекілік: Қазақстанның картасы, сызба, кестелер, Электронды оқулық, интербелсендді тақта

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі: /1 минут/

Оқушылармен амандасу.

Оқу құралдарын тексеру.

Оқушылардың зейінің сабаққа аудару.

ІІ Үй жұмысын тексеру: /карточкалар арқылы тексеру/ /1 минут/

№1 Ресейдің қол астына енуге не себеп болды?

№2 Патша үкіметі қандай саясатты ұстанды?

№3 Ресейдің қол астына кіру процесі қалай жүргізілді?

Жаңа тақырыпты оқытудың жоспары:

1/ Парша үкіметінің қоныстандыру саясатының мақсаты. /мәтінмен жұмыс /1 абзац// /1,5 минут/

2/ Казак әскерлері /электронды оқулықпен жұмыс – 2 минут, мәтінмен жұмыс – 26 минут, картамен жұмыс-1,5 минут, өзіндік жұмыс-3 минут/ /32,5 минут/

Жайык казак әскері
Сібір казак әскері
Орынбор казак әскері
Жетісу казак әскері

Өлкеде әкімшілік реформалар жүргізуде және жергілікті халықтың көтерілістерін басуда казак әскерлеріне өте көп мән берілді. Олар Қазақстанның шекараларымен қатар аумағында да орналастырылды. Казак әскерлерінің құрылу себептері мен міндеттерін мыналардан көреміз:

Ресейге жаңа жерлерді қосуға белсене араласуы.
Шекараны көрші мемлекеттердің әскерлерінен қорғап тұрды.
Ресей халықтарының ұлт-азаттық көтірілістерін және орыс шаруалары мен жұмысшы табының баскөтерулерін басуға қатысты.
XVIII –ХХ ғ. орыс әскерлерінің шетелге жасаған жорықтарына да қатысты.

Оқушылардың деректермен жұмыс істеуін дамыту және логикалық ойлау жүйесін жетілдіру мақсатында, тапсырма беріледі. Оқулықта жазылған тарихи деректерге талдау жасай отырып, оқушылар қажетті ақпараттарды таба білуге, оларды салыстыру арқылы қорытынды жасауға үйренеді.

1 тапсырма: Электронды оқулықты мұқият тыңдау /2 минут/

2 тапсырма: Мәтінмен жұмыс жасау: /26 минут/

а/ оқып шығу /7 минут/ тақырыпшаларды үш оқушыға бөліп беру, дауыстап оқытқызу.

Имантай Ерғанат - /2, 3, 4 абзац /

Сұрақ: казактардың міндеттері мен қызметтері қандай?

Жауап: 1/ олар жаңа жерлерді отарлаудағы әскери күш болды.

2/ басып алынған жерлерді көрші елдердің басқыншылығынан қорғау еді

3/ Ресей империясына қосылған территорияларда бодан халықтардың ұлт-азаттық көтерілістерін басу, сонымен қатар патша үкіметіне қарсылық білдірген орыс шаруалары мен жұмысшы табының бас көтерулерін басып-жаншу

4/ Әскери бекіністер салу.

Серікбай Арон – /Жайық казактары туралы/

Шакаманова Мерута - /Орынбор казактары туралы/

Имантай Ерғанат - /Сібір казактары туралы/

Серікбай Арон - /Жетісу казактары туралы/

б/ «Тарихи уақыт» кестену толтыру /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут /

№	Оқиға	Уақыт
1	Ресей империясының қазақ даласындағы отаршылдық саясаты арта түсті	ХІХ ғ.-дың ІІ жартысында
2	Патша үкіметінің жүргізген әкімшілік реформалардың нәтижесінде қазақ халқының бүкіл жері патша үкіметінің меншігі болып жарияланды.	ХІХғ. 60-90 ж.ж
3	Ресей шаруаларын қоныс аударту кең көлемде жүргізілді	ХІХ ортасынан бастап
4	Казактар әскери қызметті өмі бойы жалдану тәртібімен атқаратын, кейінірек әскери мерзім казактарға 30 жыл болып белгіленді	1835 жылға дейін
5	Жайық казактарының ең алғашқы қоныстары Қазақстанмен шекаралас солтүстік-батыс өңірлерінде пайда болды	ХҮІ ғасырда
7	Орынбор казак әскерлері құрылды	1748-1755 жылдары
8	«Орынбор казак әскерлері туралы Ереже»	1840 жылы
9	Сібір казак әскерлері Сібір жеріндегі әскери бекіністерде күзет қызметін атқарды	ХҮІғ. Аяқ шенінен бастап
10	Батыс Сібірдің оңтүстігінде бірқатар шекаралық бекініс қамалдар бой көтерді.	ХҮІІІ ғасырда
11	Сібір казактары Ақмола мен Семей облыстарына орналастырылды.	ХІХғ аяғында
12	Жетісу казак әскерлері Сібір казактарының 9және 10-шы полктері округінен құрылды	1867 жылы
13	Жетісу казактарына Қытайдан қашқан қалмақтар келіп қосылды	1869 жылы
14	Жетісу облысы ұйымдастырылды	1867 жылы

в/ «Тарихи аумақ» кестену толтыру /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут/

№	Оқиға	Аумақ
1	Жайық казактары	Батыс Қазақстан
2	Сібір казактары	Солтүстік Қазақстан
3	Орынбор казактары	Солтүстік-Батыс Қазақстан
4	Жетісу казактары	Оңтүстік-Шығыс, яғни Жетісу

г/ Сандармен жұмыс жасау /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут /

30 десятина

200-ден 600 десятинаға дейін

400-ден 1000 десятинаға дейін

1500-ден 3000 десятинаға дейін

Жауаптары: Казактардың әрбір ер азаматына шаққандағы жер телімі орта есеппен 30 десятинадан келеді. Мысалы: аға офицерге 200-ден 600 десятинаға, штаб офицерлерге 400-ден 1000 десятинаға дейін, ал генералдар – 1500-ден 3000 десятинаға дейін жер иеленеді

3000 мың

160 мың

2 млн

80 десятина

Жауаптары: ХІХ ғасырдың орта кезіндегі соғыс уақыттарында Ресей казактары 160 мыңға дейін жауынгер жасақтай алатын. Жайак казактарының әр отбасына 80 десятина жер телімі берілді. Қызыл балық пен қара уылдырықтың өзінен ғана казактар күміс ақшамен жыл сайын 2 млн сом табыс тауып отырды. Олар жыл сайын 3000 мың басқа дейін қой сата алатын.

45 мың

172 мың

533 мың

174 мың

Жауаптары: ХХ ғасырдың басында Жайык казак әскерлерінің саны 174 мың адамға, Орынбор казак әскерлеріндегі жалпы халықтың саны 533 мыңға, Сібір казактарының саны 172 мың адамға, ал Жетісу казактары 45 мың адамға жетті.

Қосымша дерепен танысу./10 минут/

Казактар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

кобзарьне (кобызшыны) тыңдау, XIX г.

Украин казак Мамай

Казактар, козактар, орыс казактар, украин казактар, казак-орыстар, казачество – "азат кешелер", "азат әскери кешелер", 14-15 ғасырларда Украина және оңтүстік Ресей далаларда болған. Украин казактар - басыбайлы 17-19 ғасырларда істелген, олар - бүгінгі украин халықнын бабалар.

18 ғасырда 1917 жылға дейін Ресей империясында болған әскери әлеуметтік топ. 14 – 17 ғасырларда Еділ-Жайық, Дон, Солтүстік Кавказ далаларында жалданып жұмыс істеген, шекаралық аудандарда әскери қызмет (полиция және күзетші казактар) атқарған ерікті адамдар. “Казак” сөзі түркі тілінен шыққан, өз ортасынан бөлініп шыққан қашқын, ерікті адам деген ұғымды білдіреді. 14 – 15 ғасырларда Алтын Орда ыдырағаннан кейін бөлініп шыққан ұлыстар өзара үздіксіз соғыс жүргізді. Осы соғыстардан жекелеген адамдар Дон, Еділ-Жайық өзендері бойындағы далаларға қашып барып, топтасып өмір сүре бастады. Алғашқы Казактартар осы адамдар болатын. Олар негізінен түркі тектес тайпалардан шыққандар еді. 15 – 16 ғасырларда Шығыс Еуропада бір орталыққа бағынған Ресей және Поляк-Литва мемлекеттері құрылып, әлеум. езгі қатты күшейді. Крепостнойлық (басыбайлы) тәуелділіктен қашқан орыс-украин шаруалары жаппай жоғарыдағы Қиян Далаға қаша бастады. Қашқындардың көбейгені сонша, олар енді өздерінің әскери ұйымдарын құруға кірісті. Сөйтіп, 16 ғасырдың бас кезінде Дон, Еділ, Днепр (черкестер), Гребен, ЖайықКазактары құрылды. 16 ғасырдың ортасында Запорожье және Терек К-тары пайда болды. Казактартардың бір бөлігі Ресей және Польша-Литва мемлекеттеріне қалалар мен шекарадағы күзет бекеттерін қорғауға жалданды. Ресеймемлекетіне қызметке тұрғандар есебінен 16 ғасырдың 2-жартысында Сібір К-тары жасақталды. Украин Казактартары 17 ғасырдың бас кезінен бастап Польша үкіметі мен католик шіркеуі езгісіне қарсы бас көтерді. Көтеріліс, әсіресе, 1648 – 54 жылы Б.Хмельницкий тұсында қатты күшейді. 18 ғасырдың орта тұсында Украинаның Казактартар билеген шығыс бөлігі Ресейге қосылды. Казактартардың негізгі кәсібі аң аулау, балық аулау, мал шаруашылығы болды. Егіншілік оларда кейін, шамамен 17 ғасырдың 2-жартысында пайда болды. 16 – 17 ғасырларда Казактардың негізгі табыс көзі жорықтар кезінде тонаудан түскен табыстар мен үкіметтің шекара күзеті үшін беретін жалақылары болды. 16 ғасырдың аяқ кезінен бастап күшейіп алған Ресей империясы Казактартарды ауыздықтау орнына, оларды жаңа жерлерді жаулап алу үшін пайдалана бастады. Патша өкіметі Казактартарды жалдау арқылы өздеріне оңтүстікте Қиян Даланы (Дикое поле) және шығыста Сібірді толығымен бағындырды (қ. Ермак). 17 ғасырда Ресей империясы Сібір мен Қиыр шығысты одан әрі игеру үшін Казактардан С.И. Дежнев, В.Д. Полярков, Е.П. Хабаров, т.б. басқарған арнайы экспедициялар ұйымдастырды. Бірте-бірте 18 ғасырдан бастап Казактар Ресейдегі айрықша әскери құрылымға айналды. 19 ғасырдың бас кезінен бастап Казактардың жоғарғы тобы (старейшина – ақсақалдар) дворяндармен теңестірілді. 16 – 17 ғасырларда Казактардың әскери-әкімшілік, сот, сыртқы саясат жүйелері біршама тәуелсіз саясат жүргізді (рада, круг, т.б.). Бірақ, 18 ғасырдан бастап патша үкіметі оларды орталыққа толық бағындырды. 17 – 18 ғасырларда Казактардың орталыққа бағынғысы келмеген бөліктері аса ірі көтерілістер (С.Разин, К.Булавин, Е.Пугачев көтерілістері, т.б.) ұйымдастырды. 18 ғасырдың бас кезінен бастап Казактар әскерлері құрылды. Е.Пугачев көтерілісі талқандалғаннан кейін Жайық Казактарның атауы Орал Казактары деп өзгертілді, Запорожье Казактар қауымдастығы жойылды, барлық Казактар әскерлері Ресейдің әскери мекемелеріне бағындырылды. 1827 жылдан бастап бүкіл Казактар әскерлерінің атаманы болып тақ мұрагері тағайындалды. 20 ғасырдың бас кезінде Ресейде 11 казак әскерлері болды (Дон, Кубань, Терек, Астрахан, Орал, Орынбор, Жетісу, Сібір, Забайкал, Амур, Уссурий). 1917 жылы Енисей казак әскерлері құрылды. Казактар әскерлері Ресейдің Бас штабына бағындырылды. Әрбір Казактар әскерлерінің өз наказной (тағайындалған) атаманы болды. Станицалар мен хуторлардағы атамандар жиналыстарда (сход) сайланды. 18-ге толған әрбір казак 20 жыл әскери қызмет атқаруға әрі ол өз бөліміне әскери формасымен, қару-жарағымен, мініс атымен келуге міндетті болды. Казактар Ресейдің барлық соғыстарына белсене араласты және бейбіт уақытта полицейлік қызмет атқарды. Олар, әсіресе, шет аймақтардағы ұлт-азаттық қозғалыстарын басу кезінде ерекше қатыгездіктермен көзге түсті. Қазан төңкерісінен кейін Казактартар Кеңес үкіметіне қатты қарсылық көрсетті. Ақ гвардияшылар әскерлері (Л.Корнилов, А.Колчак, А.Деникин, т.б.), негізінен, Казактардан жасақталды. Дегенмен Қызыл Армия қатарында болған Казактарда көп болды. (С.Буденный, Б.Думенко, Ф.Миронов, т.б.) 1920 жылы 25 наурызда Кеңес үкіметі К-дың әскери құрылымдар құруына тыйым салды.
Казактар Ресейдің Қазақстанды отарлауында шешуші рөл атқарды. Патша өкіметі қазақ жерін толығымен бағындырып ұстау үшін оның батыс, Солтүстік, Оңтүстік-шығыс шекараларында 4 К. әскерлерін ұстады. Олар: 1591 жылы құрылған Жайық (Орал), 1734 жылы құрылған Орынбор, 1808 жылы құрылған Сібір, 1867 жылы құрылған Жетісу Казактар әскерлері еді. Жайық (Орал) К. әскері 16 ғасырдың аяғында патша үкіметінің Еділ Казактартарын талқандап, қуғындауы салдарынан құрылды. Олар 1580 жылы бұрынғы Алтын орданың, одан Ноғай ордасының астанасы Сарайшық қаласын талқандады, осы өңірлерге орныға бастады. Михаил Романов билік еткен кезден бастап (1613 – 45), Жайық К-ы Ресей патшасына бағынып, одан жалақы алып тұрды және Кубань мен Қырымға, Хиуа мен Қазақ хандығына жиі-жиі жорық жасап тұрды, башқұрттардың, қалмақтардың, ноғайлардың көтерілістерін басуға белсене араласты. 19 ғасырда Жайық Казактары Кіші жүздегі көтерілістерді басуда шешуші рөл атқарды. 1917 жылы оның құрамында 174 мыңға жуық әскер болды және оларға Жайық бойындағы аса құнарлы 6,4 млн. десятина жер тиесілі болды. Орынбор Казактар әскерлері Қазақстанның Ресейге қосыла бастауына байланысты құрылды. 19 ғасырдың 2-жартысында Орынбор Казактарының саны 158 мың адамға жетіп, олар Ресейдің Қазақстан мен Орта Азияны басып алуына үлкен еңбек сіңірді. Сібір әскерлері 16 ғасырдың аяғында Ермактың Көшім хандығын талқандауына байланысты пайда болды. 17 – 18 ғасырларда Казактар Сібірде көптеген бекініс-қамалдар тұрғызып, ішкі өлкелерді бағындыруға кірісті. 1808 жылы Ертіс өз. бойындағы Казактардан Сібір әскерлері құрылып, Оңтүстік Қазақстан мен Солтүстік Қырғызстанға арнайы экспедициялар жібере бастады. 19 ғасырдың 60-жылдары Сібір әскерлері 12 атты әскер полкі, 3 жаяу әскер батальоны және құрамында 3 батареясы бар атты-артиллерия бригадасынан тұрды. 1867 жылы Сібір әскерлері құрамынан Жетісу Казактар әскерлері бөлініп шықты. Бұл әскер Қытаймен арадағы шекараны күзетті және Орта Азияға жасалған барлық жорықтарға қатынасып отырды. 20 ғасырдың бас кезінде оның құрамында 36 мыңнан аса жауынгер болды. Жалпы Қазақ жерінде Казактарға патша үкіметі аса құнарлы өңірлерден 10 млн-нан аса десятина жер бөліп берді. Казактар әскерлері Исатай Тайманұлы бастаған (1836 – 38), Кенесары Қасымұлы бастаған (1837 – 47), Сырым Датұлы бастаған (1783 – 1797) көтерілістерді және 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісін басу кезінде империя сойылын соққан қатыгездіктерімен ерекше көзге түсті.
Азамат соғысы жылдарында (1918 – 20) Қазақстандағы Казактар әскерлері ақ гвардияшылар жағында шайқасып (атамандар Дутов, Анненков, Толстов, т.б.), жергілікті халықты қанға бөктірді. 1920 – 22 жылы Қазақ жеріндегі кеңестік органдар үкіметі казактар әскерлерін жою үшін кейбір шараларды жүзеге асыруға кірісті. 1921 жылы 4 ақпанда Түркістан Республикасы, Жетісу облысы рев. кеңесі Казактар әскерін жойып, 1 млн. десятинадан аса жерді қазақ еңбекшілеріне қайтаруға шешім қабылдады. 1921 жылы 19 сәуірде Қазақ АКСР Атқару Комитеті Сібір және Орал Казактар әскерлерінің жерлерін қазақ еңбекшілеріне қайтарып беруге шешім шығарды. КСРО-ның ыдырауы қарсаңында (1980) Казактардың дәстүрлерін, мәдениеті мен тұрмысын жаңғырту жұмыстары басталды.

3 тапсырма: Картамен жұмыс жасау. /1,5 минут/

Әр оқушыны картамен жұмыс жасатқызуға бағыт беру.

4 тапсырма: Өзіндік жұмыс /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут /

«Дискуссиялық өрнек»

№	Мазмұны	Келісемін	Келіспеймін
1	Хандық билік мұрагерлік жолмен берулуі	+
2	Қарапайым халық қараша деп аталады	+
3	Тағар, құшыр, зекет – егін салығы		+
4	ХІХ ғасырдың орта кезіндегі соғыс уақыттарында Ресей казактары 160 мыңға дейін жауынгер жасақтай алатын.	+
5	Жайак казактарының әр отбасына 1000 десятина жер телімі берілді.		+
6	Қызыл балық пен қара уылдырықтың өзінен ғана казактар күміс ақшамен жыл сайын 1 млн сом табыс тауып отырды.		+
7	Жайык казактары жыл сайын 1000 мың басқа дейін қой сата алатын.		+
8	1840 жылы «Орынбор казак әскерлері туралы Ереже» қабылданды	+
9	ХІХғ аяғында Сібір казактары Ақмола мен Верный облыстарына орналастырылды.		+
10	Жайық казактары Оңт.стік-Шығыс Қазақстанда орналасқан		+

Сабақты бекіту: «Домино» ойыны /5 минут/

Қазақстанның Ресейге қосылуының салдары мен маңыздылығы

Маңыздылығы	Салдары
Ең қауіпті жауымыз Жоңғар хандығынан қорғана алдық	Ғасырлар бойы келе жатқан Хандық билігімізден айырылдық
Хиуа, Қоқан, Бұхара хандықтарының езгісінен босандық	Салық жүйесі, міндеткерліктер көбейді
Сауда-саттық дамыды, яғни қалалар өсті, жәрмеңкелер пайда болды.	Бекіністердің салынуы мен қазақтардың жерлерінен айырылуы
Ағарту ісі қолға алынды, яғни мектептер ашыла бастады, училищелер ашылды.	Әкімшіл-әміршіл жүйе /1822,1824,1867-1868 ж.ж. реформалар/
	Пайдалы қазбалар патша үкіметінің меншігіне айналды
	Арзан тауарды қымбат бағаға өткізетін орынға айналдық
	Көтерілістер /Е.Пугачев бастаған, С.Датұлы бастаған, Исатай мен Махамбет бастаған, Кенесары бастаған көтерілістер/

Қорытынды: Оқушылардың пікірі, яғни әр оқушы тақырыпқа байланысты пікірін ортаға салады / 1,5 минут/

Бағалау: Бірін-бірі бағалауы /Бағалау парағы арқылы /1,5 минут//

Бағалау парағы

Оқушының аты-жөні

Үй жұмысы

Жаңа сабақ

Сабақты бекіту

Қорытынды

Ортақ баға

Мәтінмен жұмыс

Картамен жұмыс

Өзіндік жұмыс

Тарихи уақыт

Тарихи аумақ

Сандармен жұмыс

Имантай Ерғанат

Серікбай Арон

Шакаманова Мерута

Үй жұмысы: Кестемен жұмыс жасау /1 минут/

Құжатпен жұмыс. Оқулықтағы құжаттардың мәтінін оқып шығып, мына сұрақтарға жауап беріңдер.

Өтініш авторлары кімдер?
Олар қандай талаптар қойды?
Өздерінің жер жөніндегі құқын қорғау үшін олар қандай деректер келтірген?

Кестені толтыру.

	Орал казактары	Орынбор казактары	Сібір казактары	Жетісу казактары
Жылдары
Аумағы
Құрамы мен саны
Басқару жүйесі
Казактардың құқы мен міндеттері
Шаруашылығы
Салдары мен маңызы

Абай атындағы жалпы орта білім беретін мектеп

Талдау:

Бүгінгі ашық сабақты 8 сыныппен өткіздім. Пән: Қазақстан тарихы. Тақырыбы: Қазақстанның Ресейге қосылуының салдары мен маңызы Мақсаты: Қазақстанның Ресейге қосылуының салдарын анықтау, маңыздылығын ашу; Міндеттерім: Білімділік - ХІХ ғ. ІІ жарт/дағы Қазақстандағы саяси-әлеуметтік жағдайларды, патша әкімшілігінің отарлау саясатының күшеюі Қазақстан аумағындағы казак әскерлерінің орналасуын, үкімет олардың мемлекет пайдасына жасаған кез-келген іс-әрекетін қызу қолдағанына тоқталу және олардың қазақтармен арадағы қарым-қатынастарының ерекшеліктерін ашу, Ресейге қосылуының маңыздылығын білуге жағдай жасау. Дамытушылық - құжаттардағы деректермен жұмыс істей отырып, ең бастысы неге назар аударуды анықтау, деректерді салыстыра отырып қорытынды жасау; Тәрбиелік - өз халқының тарихына құрметпен қарауға тәрбиелеу.

Сыныпта үш оқушы бар, оны біреуі қыз бала, екеуі ер бала. Сыныптың сапасы 100 пайыз. Серікбай Арон нақты *5*, Имантай Ерғана *4* пен *5* арасында құбылмалы, ал Шакаманова Мерута нақты *4* деген баға. Пәнге деген қызығулықтарын арттыру үшін сабақта Жобалау, АКТ элементтерін қолдандым,яғни электронды оқулықты , қосымша деректерді, кестелер мен сызбаларды қолдандым, оқулықпен жұмыс жасаттым, өзіндік жұмыстар атқарды, картамен жұмыс жасады.

Жақсы жағы

Әлсіз жағы

Жаңа сабақ__________________________________

____________________________________________

Сабақты бекітуі: «Домино» ойынымен сабақты бекіттім.____________________________________

____________________________________________

Қорытындылауы: тақырыпқа байланысты оқушылардың пікірлері ортаға салынды. ____________________________________________

Бағалауы: Оқушылар бірін-бірі бағалады /Бағалау парағы арқылы /

Имантай Ерғанат *___* деген баға

Серікбай Арон*___* деген баға

Шакаманова Мерута *___* деген баға

___________________________________________

____________________________________________

Оқушылар сабаққа белсенді қатысты. Барлық тапсырмаларды тиісті деңгейде атқара алды.

Қолы: _________________

Күні: «12» қаңтар 2015 жыл

Абай атындағы жалпы орта білім беретін мектеп

Пікір:

Пікірді толтырған: __________________________________________________________________

Лауазымы: _______________________________________ Еңбек өтілі:________________________

Санаты: ___________________Жұмыс орны: _____________________________________________

8-сынып. Қазақстан тарихы №33 12/01/2015 жыл

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның Ресейге қосылуының салдары мен маңызы

Сабақтың мақсаты: Қазақстанның Ресейге қосылуының салдарын анықтау, маңыздылығын ашу;

Сабақтың міндеттері:

ХІХ ғ. ІІ жарт/дағы Қазақстандағы саяси-әлеуметтік жағдайларды, патша әкімшілігінің отарлау саясатының күшеюі Қазақстан аумағындағы казак әскерлерінің орналасуын, үкімет олардың мемлекет пайдасына жасаған кез-келген іс-әрекетін қызу қолдағанына тоқталу және олардың қазақтармен арадағы қарым-қатынастарының ерекшеліктерін ашу, Ресейге қосылуының маңыздылығын білуге жағдай жасау
Құжаттардағы деректермен жұмыс істей отырып, ең бастысы неге назар аударуды анықтау, деректерді салыстыра отырып қорытынды жасау;
Өз халқының тарихына құрметпен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас /электронды оқулықпен жұмыс, мәтінмен жұмыс, өзіндік жұмыс/

Әдісі: Жобалау, АКТ элементтерін қолдану, оқулықпен жұмыс, өзіндік жұмыс, картамен жұмыс, «Домино» ойыны.

Көрнекілігі: Қазақстанның картасы, сызба, кестелер, Электронды оқулық, интербелсендді тақта

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі: /1 минут/ Оқушылармен амандасу. Оқу құралдарын тексеру. Оқушылардың зейінің сабаққа аудару.

ІІ Үй жұмысын тексеру: /карточкалар арқылы тексеру/ /1 минут/

Жақсы жағы

Әлсіз жағы

Жаңа сабақ__________________________________

____________________________________________

Сабақты бекітуі: ____________________________

____________________________________________

Қорытындылауы: ____________________________

____________________________________________

Бағалауы:___________________________________ ____________________________________________

Талдауы: ___________________________________

____________________________________________

Ұсыныс: ____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

Қолы: _________________

Күні: «12» қаңтар 2015 жыл

б/ «Тарихи уақыт» кестену толтыру /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут /

№	Оқиға	Уақыт
1	Ресей империясының қазақ даласындағы отаршылдық саясаты арта түсті
2	Патша үкіметінің жүргізген әкімшілік реформалардың нәтижесінде қазақ халқының бүкіл жері патша үкіметінің меншігі болып жарияланды.
3	Ресей шаруаларын қоныс аударту кең көлемде жүргізілді
4	Казактар әскери қызметті өмі бойы жалдану тәртібімен атқаратын, кейінірек әскери мерзім казактарға 30 жыл болып белгіленді
5	Жайық казактарының ең алғашқы қоныстары Қазақстанмен шекаралас солтүстік-батыс өңірлерінде пайда болды
7	Орынбор казак әскерлері құрылды
8	«Орынбор казак әскерлері туралы Ереже»
9	Сібір казак әскерлері Сібір жеріндегі әскери бекіністерде күзет қызметін атқарды
10	Батыс Сібірдің оңтүстігінде бірқатар шекаралық бекініс қамалдар бой көтерді.
11	Сібір казактары Ақмола мен Семей облыстарына орналастырылды.
12	Жетісу казак әскерлері Сібір казактарының 9және 10-шы полктері округінен құрылды
13	Жетісу казактарына Қытайдан қашқан қалмақтар келіп қосылды
14	Жетісу облысы ұйымдастырылды

в/ «Тарихи аумақ» кестену толтыру /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут/

№	Оқиға	Аумақ
1	Жайық казактары
2	Сібір казактары
3	Орынбор казактары
4	Жетісу казактары

г/ Сандармен жұмыс жасау /2/толтыру/+1/ортаға салу/=3 минут /

30 десятина

200-ден 600 десятинаға дейін

400-ден 1000 десятинаға дейін

1500-ден 3000 десятинаға дейін

3000 мың

2 млн

80 десятина

160 мың

45 мың

172 мың

533 мың

174 мың

«Дискуссиялық өрнек»

№	Мазмұны	Келісемін	Келіспеймін
1	Хандық билік мұрагерлік жолмен берулуі
2	Қарапайым халық қараша деп аталады
3	Тағар, құшыр, зекет – егін салығы
4	ХІХ ғасырдың орта кезіндегі соғыс уақыттарында Ресей казактары 160 мыңға дейін жауынгер жасақтай алатын.
5	Жайак казактарының әр отбасына 1000 десятина жер телімі берілді.
6	Қызыл балық пен қара уылдырықтың өзінен ғана казактар күміс ақшамен жыл сайын 1 млн сом табыс тауып отырды.
7	Жайык казактары жыл сайын 1000 мың басқа дейін қой сата алатын.
8	1840 жылы «Орынбор казак әскерлері туралы Ереже» қабылданды
9	ХІХғ аяғында Сібір казактары Ақмола мен Верный облыстарына орналастырылды.
10	Жайық казактары Оңт.стік-Шығыс Қазақстанда орналасқан