?аза?станда ауыл шаруашылы?ын ?жымдастыру

Ақтөбе қаласы, №51 гимназияның

тарих пәні мұғалімі Хайруллина И.З.

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда ауыл шаруашылығын ұжымдастыру

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Қазақстандағы ауыл шаруашылығын ұжымдастыру салдары, зардаптары, шаруалар қарсылығы ауқымы мен сипатын анықтап білу;

Дамытушылық. Қосымша материалдар арқылы сабаққа қызығушылығын арттыру, білімін щыңдау, өзіндік ой қорытуға үйрету;

Тәрбиелік. Оқушыларды адамгершілікке, елжандылыққа, өткен тарихты бағамдай, бағалай білуге, Қазақстанның тәуелсіздігін қорғап өз Отанын сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: білімді қорытындылау сабағы

Сабақтың әдістері: сын тұрғысынан ойлау технологиясы, көрнекілік,ізденіс конференциясы

Оқытудың формасы: топтық (әр топта 1 оқушы сарапшы қызметін атқарады, бағалауды солар жүргізеді)

Сабақтың көрнекілігі: карта,баспасөз материалдары,әдеби кітаптар, тарихи құжаттар,интерактивті тақта, кесте, слайдтар, ноутбуктер(ғаламтор желілерін пйдалану үшін)

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,түгелдеу.

ІІ. Қызығушылықты ояту

1. Бейнебаян (1931-1932 жылдардағы ашаршылық тақырыбына арналған)

Мұғалім:

• Бұл бейнебаян не туралы?

• Қай кездегі оқиға баяндалады?

- Дұрыс. Қазақстандағы ауыл шаруашылығын ұжымдастыру жылдарындағы ашаршылық туралы баяндалады. Біз бұл тақырыпты оқып жатқанымызға бүгін 4-ші сабақ болады. Сол себепті бізге бұл тақырыпты толық талдау ешқандай қиындық тудырмайды деп есептеймін. Оған қосымша үй тасырмасы ретінде «Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру» тақырыбына арналған көркем әдебиеттерді, деректерді тауып оқу тапсырылған болатын. Дайын болсақ,онда іске кірісейік.Қазір «Ізденіс конференциясы» әдісі арқылы «Қазақстандағы ауыл шаруашылығын ұжымдастыру» тақырыбын 4 топқа бөлініп толық талдаймыз.

І топ.

Қазақстандағы ауыл шаруашылығын ұжымдастырудың ерекшелігі (статистикалық мәліметтермен жұмыс)

ІІ топ.

1929-1931 жж. ұжымдастыруға қарсы шаруалар наразылықтары (картамен жұмыс)

ІІІ топ.

Күштеп ұжымдастырудың зардаптары (көрініс көрсету)

ІҮ топ.

Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру тақырыптарының зерттелуі (көркем әдебиеттермен жұмыс) өз ұсыныстары

Әр топқа өзінің тапсырмаларын қорғауға 5 минуттай уақыт беріледі.

І топ. Статистикалық мәліметтермен жұмыс

- Ф.И. Голощекин – 1925-1933 жж. – өлкелік партия ұйымының басшысы

- 1927 ж. → партияның ХҮ сьезі – ауыл шаруашылығын ұжымдастыру бағыты

- 1928 ж. 27 тамыз – Қазақстан ОАК мен ХҚК «Аса ірі бай шаруалар мен жартылай феодалдарды тәркілеу және жер аудару туралы» декрет

- 1930-32 жж. аштықтан халықтың 40 % қырылуы

- 1931-33 жж. – республиканың 6,2 млн тұрғынының 2,1 млн аштықтан қырылуы

- Қазақтан басқа халықтың шығыны – 0,4 млн адам

- 40,5 млн мал болды,1933 ж. 1 қаңтарда – 4,5 млн қалды.

ІІ топ. Картамен жұмыс

1929-1933 жылдардағы көтерілістер

- Батпаққара көтерілісі

- Қарақұм көтерілісі

- Ырғыз көтерілісі

- Созақ көтерілісі

- Шұбартау көтерілісі

- Абыралы көтерілісі

Әр көтеріліске 1 оқушыдан шығып, картамен жұмыс істеу арқылы көтеріліс барысын баяндады.

ІІІ топ.Күштеп ұжымдастырудың зардаптары, 1932 жылғы шілдеде аштық апаты мен себептері туралы Ф.Голощекинге «Бесеудің хатының»(Ғ.Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, К.Қуанышев) жазылуы, 1933 жылы наурызда РКФСР Халық Комиссарлар Кеңесінің төрағасының орынбасары Т.Рысқұловтың Сталинге хаты туралы талдай келе, Ш.Мұртазаның «Бесеудің хаты»сахналық қойылымынан көрініс көрсетті.

ІҮ топ. (Алдын ала үйден оқуға З.Қыстаубаевтың «Нәубет», В.Михаиловтың «Ұлы жұттың жазбалары», С.Елубайдың «Ақ боз үй», «Зауал» кітаптары берілді.) Оқығандарын ортаға салды.Оразалы М. Т.Невадовскаяның “Қазақстан трагедиясы” өлеңінің жазылу тарихына тоқталып,3-4 шумағын жатқа айтты.

Толғаныс сәті.

Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру тақырыбандағы ең маңызды мәліметтер бойынша жаттығу жұмыстары мен тест жұмыстары алынды.

Көп нүктенің орнына тиісті сөздер мен сандарды қойып,мәтінді толықтыр.

Сталиндік басшылықтың жоспары бойынша Қазақстанда ұжымдастыру науқанын _____________ қарай аяқтау белгіленді.Партияның ____________ съезінде қабылданған ауыл шаруашылығын ұжымдастырудың негізгі ұстанымдары: _________, дербестік, __________ ,ұжымдастыру сатыларына кезең-кезеңмен өту.

Белсенділер отырықшыландыруды жоспарланған ____________орнына __________аяқтап, «жалған колхоздар» құра бастады.

1933 жылғы наурызда __________И.В.Сталинге жазған хаты да сол жылдардың сұмдығын ашық көрсетті.

___________жылдары Қазақстанда шаруалар наразылықтары болып өтті.

Республика аумағында 80 мың адам қатысқан __________жаппай толқулар мен көтерілістер орын алды.

Бақылау сынағы

1.1933 жылы наурызда Сталинге ашық хат жазды

А)Қ.И.Сәтбаев В)Ғ.Мүсірепов С)С.Сәдуақасов Д)А.Байтұрсынов Е)Т.Рысқұлов

2.Ғ.Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев (Бесеудің хаты): ашық хатты жазды

А)И.Сталинге В)Ф.Голощекинге С)М.Кагановичке Д)В.Молотовқа Е)В.Ленинге

3.1931-33 жылдары республиканың 6,2 млн халқының аштықтан қырылғандары

А)2,2 млн-ы В)2,5 млн-ы С)2,1 млн-ы Д)1,2 млн-ы Е)1,5 млн-ы

4.1931-33 жылдары аштықтан қырылғандардың ішінде, қазақтан басқа халықтың шығыны

А)0,4 млн В)0,5 млн С)0,6 млн Д)0,7 млн Е)0,8 млн

5.Ұжымдастыру басталардан бұрын республикада

А)40,5 млн мал басы болды В)45 млн мал басы болды С)28 млн мал басы болды Д)4,5 млн мал басы болды Е)35,5 млн мал басы болды

6.1931-32 жылдары Шұбартау ауданында мемлекетке етке өткізілген малдың мөлшері

А)80% B)81% C)82% Д)83% Е)84%

7.1930-32 жылдары аштықтан,түрлі індеттерден қырылған халықтың мөлшері

А)40% В)45% С)50% Д)30% Е)35%

8.Ұжымдастыру жылдары лаңкестік әрекеттерді,өрт салуларды есептемегенде, республика аумағындағы толқулар мен көтерілістер саны:

А)372 В)377 С)375 Д)272 Е)300

9.Ұжымдастыру жылдарында республикадан тыс жерлерге көшіп кеткен халық саны

А)1 млн аса В)2 млн аса С)500 мыңнан аса Д)1,5 млн аса Е)600 мыңнан аса

10.Орталық комитет Қазақ АКСР-інде ұжымдастыруды негізінен аяқтауға белгіледі

А)1927 жылдың көктеміне қарай В)1931 жылдың көктеміне қарай С)1932 жылдың көктеміне қарай Д)1933 жылдың көктеміне қарай Е)1930 жылдың көктеміне қарай

11.«Аса ірі бай шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды тәркілеу және жер аудару туралы» декрет шыққан жыл:

А)1928 жыл В)1929 жыл С)1930 жыл Д)1931 жыл Е)1932 жыл

12.1927 жылы желтоқсанда ауылшаруашылығын ұжымдастыру бағытын жариялаған съезд:

А)ХҮ съезд В)ХҮІ съезд С)ХІҮ съезд Д)ХҮІІ съезд Е)ХҮІІІ съезд

13.«Ұлы жұт» жылдары

А)1928-1933 жж. В)1930-1932 жж. С)1930-1935 жж. Д)1937-1938 жж. Е)1923-1926 жж.

14.Ұжымдастыруға қарсылық ошағы Қарақұм көтерілісін Орынборда орналастырған

А)8-дивизия басып тастады В)6-дивизия басып тастады С)116-дивизия басып тастады Д)114-дивизия басып тастады Е)7-дивизия басып тастады

15.Егер 1928 жылы Қазақстанда барлық шаруашылықтың 2% ұжымдастырылған болса,1931 жылы

А)80% ұжымдастырылды В)65%ұжымдастырылды С)75%ұжымдастырылды Д)90ұжымдастырылды Е)60%ұжымдастырылды

16.«Асыра сілтеу болмасын,аша тұяқ қалмасын»ұранын қай облыс белсенділері көтерді?

А)Қарағанды В)Семей С)Қызылорда Д)Торғай Е)Орал

17.Ұжымдастыруға қарсы болған көтерілістердің қайсысы «бандиттік-басмашы»деп бағаланды?

А)Семей В)Батпаққара С)Қарақұм Д)Созақ Е)Қарқаралы

18.Этноцид деген не?

А)Күштеп көшіру В)Халықты сан жағынан көбейту С)Ұлт аймақтарына көмек ұйымдастыру Е)Халықты түгелге жуық қыру

19.«Бесеудің хатында» не туралы жазылды?

А)Аштық апаты мен себептері В)«Кіші Қазан төңкерісіне»қарсылық С)Ұлттық мемлекеттік статус алу Д)Қостанай,Ақмолаоблыстарын республика құрамына қосу Е)ЖЭС-ке көшу

20.Жаппай ұжымдастыру саясатына қарсы 5000 шаруа бірігіп,көтеріліс жасаған қай аймақ?

А)Батпаққара В)Қрақұм С)Созақ Д)Семей Е)Қарқаралы

Бағалау критерийі:

- Тарихи-саяси сауаттылығы;

- Жұмыстың толық аяқталуы;

- Топпен жұмыста белсенділігі;

- Өз пікірінің болуы;

- Білімділігі және сайлау шешендігі

Үйге тапсырма: 10, мәтінді оқу

Дискуссиялық карта

Ауыл шаруашылығын ұжымдастырудың Қазақстан үшін пайдалы жағы болды ма, жоқ па?

Иә Жоқ

1 1

2 2