?аза?стан тарихы 10 сынып
Саба? та?ырыбы: ?аза? ханды?ыны? ??рылуы
Ма?саты
Білімділік: О?ушылар?а ?аза? ханды?ыны? дербес мемлекет ретінде ??рылуына негіз бол?ан
ПЕРЕЙТИ НА САЙТ
На правах рекламы
хандар мен тарихи о?и?алар туралы на?ты т?сінік беру.
Дамытушылы?: О?ушыларды? тарихи о?и?алар ж?нінде ?з к?з?арасын ?алыптастырып, ?з бетінше ?орытынды жасау?а, ізденіске да?дыландыру. Т?рлі тірек - сызбалар мен танымды? тапсырмалар ар?ылы о?ушыларды? тарихи танымын ке?ейту, ?ткен ж?не ?азіргі о?и?алармен салыстыра білуге ?йрету.
Т?рбиелік: О?ушыларды ?з еліні? тарихын білуге, т???ыш ?аза? мемлекетіні? ??рылуына негіз ?ала?ан ?о?ам ?айраткерлеріні? е?бегін ба?алай білуге т?рбиелеу, ?з еліні? тарихына, ?з Отанына деген ??рмет сезімін ?алыптастыру.
Саба?ты? барысы:
“?з тарихын сыйлама?ан халы?, ?зін де сыйламайды ”
Н. ?. Назарбаев
І. ?йымдастыру.
(Сыныпты топ?а б?лу, саба??а дайындау)
1. Хандар тобы
2. Батырлар тобы
3. Билер тобы
ІІ. ?ткен саба?ты пысы?тау.
1. ??пия ?яшы?тар
“Этнос”
“Этнос” ??ымы
“Этнос” гректi? – еtnоs — тайпа, халы? деген с?зiнен шы??ан. ?ылымда “халы?” терминiнi? орнына “этнос” терминi орынды ?олданылды. Б?л термин этносты? негiзгi тарихи т?рi – “тайпа”, “?лыс” (“народность”), “?лт” ??ымын т?гел ?амтиды. Оны? ?стiне, “халы?” с?зiнi? “бiр топ адам” (м?селен, “халы? жиналды” десек) деген ма?ынасы бар екенi белгiлi.
“Этноним”
2. “Этноним” ??ымы
Этноним (грек. etnos – халы?, onyma – есім, атау) – ру, тайпа, ел, халы?, ?лт атаулары. К?не д?уірлерде этнонимдердер ?ран, ру, та?ба ретінде пайдаланылып, ру, тайпа, ?лыс, ел аттарымен, соларды? ішінен шы??ан рубасылары мен би, а?са?ал, батырларды? есімдерімен де атал?ан, жер - су аттары ретінде де ?олданыл?ан. Этнонимдер дербес ма?ыналы, к?бінесе жина?тау, к?птік ??ымдарды білдіретін с?здер.
“Этногенез”
“Этногенез” ??ымы
Этногенез (грек. etnos – тайпа, халы? ж?не genozіs – шы?у, тегі) – ?р т?рлі ?ауымды? топтар негізінде жа?а ??рамда?ы туыстас тайпаны? немесе халы?ты? ?алыптасуы. Этногенез – ?андай болса да халы?тар тарихыны? бастамасы. Ол ?немі даму ?стінде болады. Бірде о?ан жа?а этносты? топтар ?осылып, онымен біте ?айнасып, араласып кетсе, енді бірде одан кейбір топтар ерекшеленіп, б?лініп те жатады. Мысалы: ?аза?стан аума?ында?ы к?птеген т?ркі тектес к?шпелі тайпалар бірігіп, біте ?айнасып, араласу н?тижесінде ?аза? хал?ы ?алыптас?ан.
“?аза?”
“?аза?” атауы
К?птеген ?алымдар «?аза?» с?зіні? шы?у тегін б. з. д 7 - 6 ? ?мір с?рген са? тайпаларыны? атымен «са?», «?аз», «?ас - пи», «хаз», «?аса?» деген тайпа аттарымен байланыстырады.
Академик Н. Я Мар, чех ?алымы Б. Грозный, академик ?. Х Мар??лан, тарихшы
Ш. А?ынжанов, жазушы С. М??анов, т. б осы пікірді ?олдайды. «?аза?» атауыны? т?ркіні «?аса?», «к?сек» с?здері дейді.