?аза? Автономиялы Ке?естік Социалистік Республикасыны? (?аза? АКСР-і) ??рылуы

Сыныбы: 9 «а»

Пән аты: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы . Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының (Қазақ АКСР-і) құрылуы

Сабақтың мақсаты :

Білімділік: Оқушыларға Қазақ Автономиялы Республикасының құрылуы , оның тарихи маңызы , қазақ

жерлерінің бірігуі туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Сабақ барысындағы тарихи оқиғалар мен фактілерді салыстырып, қорытынды

шығара білуге дағдыландыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды бірлікке, адамгершілікке , елін , жерін сүйе, құрметтей білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : Дәстүрлі емес

Сабақтың типі : Жаңа сабақты меңгерту.

Сабақтың әдісі : Ауызша баяндау, сұрақ –жауап , жеке жұмыс.

Көрнекілік : Сызбалар , кесте , карточкалық сұрақтар.

Құрал – жабдық : Карта.

Сабақ барысы : І. Ұйымдастыру .

а) Сынып оқушыларын түгелдеу.

ә) Оқушылар назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау , бағалау.

Тақырыбы: Азамат соғысы .

1. Қазақстан аумағындағы соғыс қимылдары

2. Соғыс жылдарындағы экономикалық саясат

3. Азамат соғысының қорытындылары

ІІІ . Өткен сабақты бекіту.

1. Азамат соғысы қай жылдар аралығында болды ? ( 1918-1920 ж)

2. Қазақстанды Орталық Ресеймен байланыстыратын темір жолды кесіп тастаған атаман:

(1918ж. маусым. Дутов)

3. Ташкентті басып алуға кім аттанды ? (Жетісу майданына атаман Анненков)

4. «Мұсылмандар бөлімдері» деп аталған әскери бөлімдер қай жерлерде құрылды?

(Түркістан мен Қазақстанда)

5. 1919 ж. қаңтарда Қызыл Армия қай жерлерді азат етті?

Орынбор мен Оралды

6. Солтүстік Жетісудағы ең маңызды шайқас :

(Черкасск қорғанысы .1918 ж. маусым – 1919 ж. қазан

7. Орал майданы қашан жойылды?

1920 ж. 5 қаңтар

8. Шығыс майданның 5 – армиясының қолбасшысы кім ?

М.Н. Тухачевский

9. Оңтүстік топты кім басқарды?

М.В. Фрунзе

10. Жетісу майданы қашан жойылды ?

1920 ж. наурыз.

11. Орал – Ембі мұнайлы ауданын Орталық Ресеймен байланыстырған темір жол :

Александров-Гай - Ембі, 1919ж. желтоқсан.

12. Әскери коммунизм саясатының көрінісі:

- жергілікті бюджетерді жою

- Ұсақ және майдагерлік өнеркәсіпті мемлекет меншігіне алу

13. Азамат соғысындағы адам шығыны.

14. анненковтың сулы киізге орап , азаптан өлтірген адамы: ( Яков Ушанов)

15 . «Төңкеріс және қазақтар» мақаласының авторы: А. Байтұрсынов

16. «Алашорда» үкіметінің мүшелерін ақтау туралы қаулы қашан шықты

1919 ж. 4 – сәуір

ІҮ . Жаңа сабақ

ХХ ғ. басында – ұлт – азаттық қозғалыс барысында «Алашорда» үкіметін құрды

Азамат соғысы - большевиктерге шет аймақтар халықтарының ұлттық мемлекеттігі идеяларымен

санаспауға болмайтынын көрсетті

1919ж. 10 шілде - В.И. Ленин Қырғыз (Қазақ) өлкесін басқару жөніндегі революциялық Комитет құру

туралы Декретке қол қойды.

• Қазревком өлкенің ең жоғары әскери – азаматтық басқармасы ретінде құрылады.

• Контрреволюцияға қарсы күресу

• Өлкеде мемлекеттік , шаруашылық және мәдени құрылыс үшін жағдай жасау.

• Қазақстанда Кеңестердің Құрылтай съезін әзірлеу белгіленді.

Астрахан губерниясының қазақтар тұратын өңірлері

Қазревком Орал

Құрамына Торғай обл. кірді

Ақмола

Семей

• Қаз ревком басшылығына С. Пестковский тағайындалды.

• Қаз ревкомның органы - «Ұшқын» газеті болды.

1920 ж. 9 – наурызда - өзін «қазақ елінің үкіметі» деп атаған Алашорданы тарату туралы шешім

қабылданды

1920 ж. 26 – тамызда – кеңес үкіметі «Қазақ АКСР» - ын құру туралы Декрет шығарды

1920 ж. 4 – қазанда Орынбор қаласында

Қырғыз ( Қазақ ) АКСР-інің Құрылтай съезі болды.

• Қазақ АКСР – і жарияланды

Жоғарғы өкімет органдарын қабылдады

Халық Коммиссарлар Кеңесі

Орталық Атқару комитеті

Төрағасы:

В. Радус - Зенькович

Төрағасы:

С. Меңдешов

Съезде қазақ кеңестік мемлекеттілігін құрудың негізгі қағидаларын Конституциялық негізде анықталған «Қазақ АКСР –і еңбекшілері құқықтарының декларациясы» қабылданды.

- Қазақстан еңбекшілері үшін кең саяси құқықтарды бекітті

- Азаматтардың еңбектері бекітілді

1920 – 1924 ж. – Орынбор Қазақ АКСР – інің астанасы болды.

Қазақ АКСР – і құрамына

Семей

Павлодар , Семей , Өскемен , Зайсан және Қарқаралы уездері

Ақмола

Атбасар , Ақмола, Көкшетау, Петропавл уездері , Омбы уезінің бір бөлігі

Торғай

Қостанай , Ақтөбе , Ырғыз, және Торғай уездері

Орал

Орал , Ілбішін, Темір және Атырау уездері

Маңғыстау уезі

Закаспиий облысы , Красноводск уезінің 4 және 5 болыстары

Астрахан губерниясының бір бөлігі

Бөкей ордасы

Теңіз жағасындағы болыстар

1926 жылғы санақ бойынша - республика аумағы - 1\3 – ге кеңейіп , 2,7 млн. шаршы шақырым

- халқы – 5 млн. 230 мыңға жетті

- қазақтар 61, 3 % - ын құрады.

1924 ж – Қазақстанның астанасы Қызылордаға көшірілді

1929 ж. – Алматыға ауыстырылды

1925 ж. 15 маусымда – Қырғыз АКСР-і Қазақ АКСР-і деп аталатын болды.

Ү. Жаңа сабақты бекіту.

1. Қазақ өлкесін басқару жөніндегі революциялық комитеті құрылды:

A) 1919 жылы 10-шілде.

B) 1919 жылы 5-қазан.

C) 1920 жылы 16-желтоқсан.

D) 1920 жылы 30-қаңтар.

E) 1920 жылы 13-ақпан.

2.Қазақ Революциялық Комитетінің басшысы:

A) Л.Мирзоян.

B) В.Лукашев.

C) Т.Седельников.

D) В.Радус-Зенкович.

E) С.Пестковский.

3. Қазақ Революциялық Комитетінің органы болған баспасөз:

A) «қазақ» газеті.

B) «Үш жүз» газеті.

C) «Ұшқын» газеті.

D) «Айқап» журналы.

E) «Известия» газеті.

4. «Алашорда» үкіметі таратылды:

A) 1919 жылы 18-ақпан.

B) 1919 жылы 20-наурыз.

C) 1920 жылы 11-желтоқсан.

D)1920 жылы 2-қыркүйек.

E) 1920 жылы 9- наурыз.

5.Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы жарияланды:

A) Семей қаласында.

B) Қызылорда қаласында.

C) Алматы қаласында.

D) Орынбор қаласында.

E) Орал қаласында.

6. Қазақ АКСР-н құру туралы декрет шықты:

A) 1919жылы 21-наурыз.

B) 1920 жылы 20-тамыз.

C) 1920 жылы 5-ақпан.

D) 1920 жылы 10-желтоқсан.

E) 1921 жылы 28-сәуір.

7. Қазақ АКСР Орталық Атқару Комитетінің алғашқы төрағасы:

A) Т.Рысқұлов.

B) С.Меңдешев.

C) С.Сейфуллин.

D) О.Жандосов.

E) Ә.Жангелдин.

8. А.Байтұрсынов пен М.Сералин өз жазбаларында Қазақстанға қосу ќажет деп дәлелдеген аймақ:

A) Семей.

B) Орал.

C) Торғай.

D) Қостанай.

E) Жетісу.

9. Қазақ жерлерін біріктіруде Қазақстан мүддесін жақтаған тұлға:

A) И.В.Сталин.

B) С.М.Миронов.

C) В.И.Ленин.

D) М.В.Фрунзе.

E) Л.Мирзоян.

10. 1926 жылғы Қазақстандағы қазақ халқының үлес салмағы:

A) 44%.

B) 51,8%.

C) 54%.

D) 61,3%.

E) 77,7%.

11. 1926 жылғы Қазақ АКСР-ң халық саны:

A) 4 миллион.

B) 4 миллион 700 мың.

C) 5 миллион.

D) 5 миллион 230 мың.

E) 6 миллион 540 мың.

12.1924 жылы Қазақстан астанасы көшірілген қала:

A) Орынбор.

B) Қызылорда.

C) Алматы.

D) Орал.

E) Ақмола.

ҮІ: Қорытындылау

ҮІІ . Үйге тапсырма

Қазақтың ұлттық мемлекеттігінің қайта қалпына келтірілуі