Ислам дініні? пайда болуы ж?не таралуы

Ашы? саба? жоспары

Саба?ты? та?ырыбы: Ислам дініні? пайда болуы ж?не таралуы

П?н: М?дениеттану

Саба?ты? ма?саты:

Білімділік: Студенттерді ?лемдік діндер мен оны? ішіндегі ислам дініні?

пайда болуы, таралуы ж?не осы ілімні? ?азіргі ?о?амда?ы

р?лімен таныстыру

Т?рбиелілік: Дінні? т?пкі ма?саты адамзатты м?дениеттілікке,

?ркениеттілікке, имандылы??а ша?ыру екендігін ??гімелей

отырып т?рбиелеу

Дамытушылы?: Студенттерді? бойында гуманистік д?ниетаным

негіздерін, рухани- адамгершілік ??ндылы?тарды?, жеке

сенімні? ж?йесін ж?не белсенді азаматты? к?з?арасын

?алыптастыру

Саба?ты? типі: Жа?а материалды ме?герту саба?ы

Саба?ты? ?дісі: Т?сіндірмелі-к?рсетілімді ?діс

П?наралы? байланыс: ?аза?стан тарихы, Д?ниеж?зі тарихы, Саясаттану, Этнография.

К?рнекілігі: ?асиетті кітаптар: З?бур, Т?урат, Інжіл ж?не ??ран,

Д?ниеж?зі саяси картасы, ?Р саяси-?кімшілік картасы,

сызбалар, на?ыл с?здер, хронологиялы? кесте, фотосуреттер,

слайдтар, электронды о?улы?тар, иллюстрациялар,

буклеттер.

Саба?ты? техникалы? ??ралдары: бейнепроектор, интерактивті та?та

Саба?ты? ?ту барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і.

1. Студенттермен с?лемдесу, аудиторияны? тазалы?ын ?ада?алау,топ?а б?лу

II. Білімді тексеру

1. Фронталды с?ра?тар:

1. ?лемдік аса ірі діни ж?йелерді атап бер (буддизм, христиан ж?не ислам)

2. Дінні? е? ал?аш?ы т?рі (фетишизм = фр.т. feticha идол, т?мар )

3. Дінні? е? ежелгі т?рі (анимизм = лат.т.- апіта-жан ), тонемизм-адамдар мен жануарларды? туысты?ын.

4. ?лтты?- халы?ты? діндерді? ?атарына ?андай ілімдерді жат?ызу?а болады? (иудаизмді, индуизмді, синтоизмді, конфуций ілімін) 5. Конфуцийшілдік ?андай ілім ж?не ?ай елдерде тарал?ан? (этникалы?- философиялы? ілім; ?ытай, Корея, Жапония)

6. ?з ?мір тіршілігінде Конфуций неше принципті ?ата? ?станды ж?не ?андай? (Т?рт: Бос ?иял?а салынбау, «Мен білемін» дегендіктен аула? болу, ?арсылы? к?рсетпеу, ?зіні? жеке басы жайлы ойламау)

7. Конфуцийды? ?ста?ан жолы ж?не ??растыр?ан кітаптары

(жолдары: ?ділеттік, таби?атты с?ю, ?дет–??рыпты са?тау, сыйлау

кітаптары: «?ле?дер кітабы», «К?ктем ж?не к?з» – жылнамасы, «С?хбат ж?не пікір айту», «?лы ??ыну кітабы»)

2. «С?йкесін тап» берілген тапсырманы? жауабын студенттер с?йкестендіреді:

1. Дін туралы арнайы ?ылымды ?алай атаймыз? (Дінтану)

2. Конфессиялы? ілім ( к?не грек тілінде konfessio - майындау, ?ибадат ?ылу)

3. Теология (к?не гр. Тілде teos –халы?, logos – ілім- ??дай тану п?ні)

4. Атеизм – (к?не гр.т. AOEG – ??дай жо? ж?не оны? ??діретін жо??а шы?ару)

5. Монотеизм –( «бір??дайлы?», гр. т. « movog»- бір ж?не «OEOG» - ??дай.)

6. Политеизм («к?п??дайлы?» гр.т. – к?п ж?не - ??дай)

7. Секта – (лат.т. – ойлау т?сілі, ба?ыт деген с?зінен)

3. «Даталар с?йлейді» ойын

1. б.з.б. 551-479 ж-ж Кун-фу-цзы ?мір с?рген жылдары

2. б.з.б. IV- III ??. Даосизм ілімі

3. VI-VII ??. Синтоизм ілімі

4. б.з.б 5500 – 2600 ж. Индуизм ілімі

5. б.з.б.1 мы? орт. Буддизм діні

6. б.з. I ?. Христиан діні.

ІІІ. Жа?а саба?ты ?абылдау?а даярлы?, ма?сат ?ою

(Бейнебаян ар?ылы жа?а саба?ты? та?ырыбын аны?тау)

Ислам дініні? пайда болуы ж?не таралуы

IV. Жа?а та?ырып ме?герту

Жоспар:

1. Ислам?а дейінгі Арабстанда?ы жа?дай

2. Ислам дініні? пайда болуы

3. Ислам дініні? таралу айма?ы

Тірек ??ымдары:

1. «Ислам» - с?зі арабша «бейбітшілік», «ба?ыну», «мойынсыну», «ілім», «бас ию», «нану».

2. М?сылман – «Алланы? на?ыз – ??лы, алланы? на?ыз ?лы».

3. «Хижрат» – 622 жыл?ы Меккеден Ясриб (М?дина) ?аласына М?сылмандар к?ші

4. «Хижра» - жа?аша м?сылман жыл санауыны? басы (ай к?нтізбесі).

5. Алла – к?реншит руыны? жеке ??дайы.

6. К?реншит – М?хамедті? шы??ан руыны? аты.

7. «Шари?ат» – араб тілінде «Тура жол».

8. «Уахи» – Ж?бірейіл періштені? жеткізген аяндары.

9. «Пай?амбар» - парсы тілінде «хабаршы» деген ??ымды білдіреді.

10. «М?хаммед» - «ма?таулы»деген ма?ынаны білдіретін есімді Хазрет М?хаммед (с.а.с.) Пай?амбарымыз?а атасы Абдулмутталиб ?ой?ан есімі.

11. «??ран» - Алладан адамзат?а тура жолды н?с?ау ?шін М?хаммед Пай?амбар?а т?скен е? со??ы кітап.

1. Ислам?а дейінгі Арабстанда?ы жа?дай

Ислам діні келгенге дейінгі кезе? Ислам шари?атында «Наданды? д?уірі»:

- адамзатты? рухани аз?ынды??а ?шырауы;

- имансызды?тан т?ншы?уы;

- Арабстанда н?псі??марлы?ты? шегіне жетіп, з?лымды?ты?, маск?немдікті?, ?рлы?ты?, зорлы?ты?, зина?орлы?ты? ке? етек алуы;

- П?т?а табынушылы?ты? зора?ысыны? жасалуы, мысалы, Ислам?а дейінгі кезе?де ?йелдеріні? ?ыз босан?анын намыс к?ріп, одан ??тылу ?шін ?ыз балаларды тірідей к?міп, тастау сия?ты т?рпайы салт бол?аны туралы тарихи деректерден белгілі.

Алайда, Алладан аяттар («уа?и») т?се баста?анда к?пшілік ??ранны? жо?ары екендігін мойында?аны шынды?.

2. Ислам дініні? пайда болуы

Ислам дініні? де, бас?а д?ниеж?зілік діндер сия?ты ?зіні? ?за? тарихы бар.

Ислам дініні? шы?у д?уіріне, уа?ыт талабына, оны ?стан?ан халы?тарды? ?дет-??рпына, т?рмыс-тіршілігіне байланысты, к??іл-к?йіне, психологиясына ?арай ?зіндік ерекшеліктері де бар.

?лемдік діндерді? е? жасы - Ислам діні бізді? заманымызды? 609-639 жж. аралы?ында (VII ?асыр) шы?ыс пен батыс ?ркениетіні? то?ысып жат?ан Араб т?бегінде пайда болды. Ислам діні орта?асырлы? Араб хал?ын ?йыстыру?а, жа?а саяси ??рылым «халифатты?» орны?уына, бірт?тас ел ?алыптастыру?а, ?лемде «м?сылман ?мбеті» деп аталатын жа?а ?ауымны? т?зілуінде ма?ызды фактор?а айналды.

Ислам дініні? негізгі ?станымдары: ??ран кітап пен М?хаммед пай?амбарды? ?неге етіп ?алдыр?ан іс-амалдары (суннеті). М?ліметтер бойынша, Хазірет М?хаммедке (с.а.с.) пай?амбарлы? а?ыл-ойы кемелденген 40 жасында ?он?ан екен. Осы елшілік міндетті 610 жылы Рамазан айында Хира тауыны? басында Жаратушыны? ?кімдерін пай?амбарлар?а жеткізуші Ж?брейіл періште жеткізген делінеді (ал?аш?ы аяттарды? т?сірілгені туралы а?ызбен толы?тыру).

Ислам дініні? 622 жылы м?сылмандар Меккеден Медина?а к?шіп келегеннен кейін таралуы ?ар?ынды к?ш алды. Медина ?аласы Ислам дініні? б?кіл м?сылман ?леміні? ?асиетті мекеніне айналды. (Шари?ат, Ислам дініні? бес парызы, К??лік с?зі (к?лим? ш?хада), Намаз, ?а?ба, Иман шарттары, Т?рт ?лкен періште туралы т?сінік беріледі).

3.Исламны? таралу айма?ы (о?улы?пен ж?мыс, с?ра?-жауап)

VII ?асыр. Ислам дініні? аума?ы Араб т?бегін ?оса ал?анда Солт?стік Африка, Пиреней т?бегі, Месопотамия, Иран, Ау?анстан, Кавказ аума?ы, Орталы? Азия мен ?ндістанны? солт?стігіне дейін жеткен.

Ислам дініні? ?станушылар саны шамамен 2 млр-?а жуы?. 90%-ы Сунниттер. Шииттер Иран мен Ирак айма?ында ?ана кездеседі. 120 –дан астам елде Ислам діні тарал?ан. Сенушілер ?леміні? 35 мемлекеті хал?ыны? басым б?лігін ??райды.?лемні? 28 елінде ресми дін болып жариялан?ан.

Халы?аралы? м?сылманды? сипатта?ы саяси партиялар мен ?о?амды? ?йымдар:

1. 1966 жылы Меккеде ??рыл?ан Ислам ?лемі Лигасы

2. 1969 жылы Ислам конференциясы ?йымы

3. 1973 жылы ??рыл?ан Европаны? Ислам Ке?есі ?йымы

V. Жа?а саба?ты бекіту

1. Тест ж?мысы

1. Д?уіт пай?амбар?а т?скен кітап

А) ??ран В) Інжіл С) З?бур Д) Т?урат

2. Жаратушыны? ?кімдерін пай?амбарлар?а жеткізуші періште

А) Ж?бірейіл В) Мик?йіл С) Исрафил Д) ?зірейіл

3. Исламда?ы шари?ат негізіні? т?рт м?селесіні? бірі

А) Ораза ?стау В) Т?рбие (А?ла?) С) Кітаптар?а сену Д) ?ажылы?

4. Ислам дінні? бес парызыны? бірі

А) Періштелерге сену В) Та?дыр?а сену С) Амал Д) Иман келтіру

5. Елшілік міндетті хазірет М?хаммедке (с.а.с.) Хира тауыны? басында Ж?бірейлі періште ?ай жылды? Рамазан айында жеткізді?

А) 630 В) 622 С) 610 Д) 609

6. Ислам діні ?лемде ке? таралу жа?ынан. орында? (екінші)

7. 1962 жылы Меккеде . ?лемі Лигасы ??рылды. (Ислам)

8.. Иран мен Ирак аума?ында кездеседі. (Шииттер)

9. ?лемні?. елінде Ислам діні ресми болып жариялан?ан. (29)

10. Д?ние ж?зінде Ислам дінін ?станушыларды? 90 пайызы.. (Сунниттер)

2. С?зж?мба? шешу

Ислам мемлекеті. Оман

Иман шартыны? бірі. А?ырет

Ислам дініні? ?асиетті мекендеріні? бірі. ?а?ба

Д?уіт пай?амбар?а т?скен кітап. З?бур

Інжіл кітабы ?ай пай?амбар?а т?сті. Иса

VІ.Саба?ты ?орытындылау

VІI. ?йге тапсырма беру

Дінтану негіздері. ?.Есім., т.б. Алматы «Білім» баспасы 2010

131-148 бб. 148 беттергі с?ра?тар?а жауап беру

1. Хазірет М?хаммед (с.а.с.) (реферат)

2. ?асиетті кітап – ??ран (хабарлама)

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ислам дініні? пайда болуы ж?не таралуы»

Ашық сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы: Ислам дінінің пайда болуы және таралуы

Пән: Мәдениеттану

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Студенттерді әлемдік діндер мен оның ішіндегі ислам дінінің

пайда болуы, таралуы және осы ілімнің қазіргі қоғамдағы

рөлімен таныстыру

Тәрбиелілік: Діннің түпкі мақсаты адамзатты мәдениеттілікке,

өркениеттілікке, имандылыққа шақыру екендігін әңгімелей

отырып тәрбиелеу

Дамытушылық: Студенттердің бойында гуманистік дүниетаным

негіздерін, рухани- адамгершілік құндылықтардың, жеке

сенімнің жүйесін және белсенді азаматтық көзқарасын

қалыптастыру

Сабақтың типі: Жаңа материалды меңгерту сабағы

Сабақтың әдісі: Түсіндірмелі-көрсетілімді әдіс

Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы, Дүниежүзі тарихы, Саясаттану,

Этнография.

Көрнекілігі: Қасиетті кітаптар: Зәбур, Тәурат, Інжіл және Құран,

Дүниежүзі саяси картасы, ҚР саяси-әкімшілік картасы,

сызбалар, нақыл сөздер, хронологиялық кесте, фотосуреттер,

слайдтар, электронды оқулықтар, иллюстрациялар,

буклеттер.

Сабақтың техникалық құралдары: бейнепроектор, интерактивті тақта

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

1. Студенттермен сәлемдесу, аудиторияның тазалығын қадағалау,топқа бөлу

II. Білімді тексеру

1. Фронталды сұрақтар:

1. Әлемдік аса ірі діни жүйелерді атап бер

(буддизм, христиан және ислам)

2. Діннің ең алғашқы түрі (фетишизм = фр.т. feticha идол, тұмар )

3. Діннің ең ежелгі түрі (анимизм = лат.т.- апіта-жан ), тонемизм-адамдар мен жануарлардың туыстығын.

4. Ұлттық- халықтық діндердің қатарына қандай ілімдерді жатқызуға болады? (иудаизмді, индуизмді, синтоизмді, конфуций ілімін) 5. Конфуцийшілдік қандай ілім және қай елдерде таралған? (этникалық- философиялық ілім; Қытай, Корея, Жапония)

6. Өз өмір тіршілігінде Конфуций неше принципті қатаң ұстанды және қандай? (Төрт: Бос қиялға салынбау, «Мен білемін» дегендіктен аулақ болу, қарсылық көрсетпеу, өзінің жеке басы жайлы ойламау)

7. Конфуцийдың ұстаған жолы және құрастырған кітаптары

(жолдары: әділеттік, табиғатты сүю, әдет–ғұрыпты сақтау, сыйлау

кітаптары: «Өлеңдер кітабы», «Көктем және күз» – жылнамасы, «Сұхбат және пікір айту», «Ұлы ұғыну кітабы»)

2. «Сәйкесін тап» берілген тапсырманың жауабын студенттер сәйкестендіреді:

1. Дін туралы арнайы ғылымды қалай атаймыз? (Дінтану)

2. Конфессиялық ілім ( көне грек тілінде konfessio - майындау, ғибадат қылу)

3. Теология (көне гр. Тілде teos –халық, logos – ілім- құдай тану пәні)

4. Атеизм – (көне гр.т. AOEG – құдай жоқ және оның құдіретін жоққа шығару)

5. Монотеизм –( «бірқұдайлық», гр. т. « movog»- бір және «OEOG» - құдай.)

6. Политеизм («көпқұдайлық» гр.т. – көп және - құдай)

7. Секта – (лат.т. – ойлау тәсілі, бағыт деген сөзінен)

3. «Даталар сөйлейді» ойын

1. б.з.б. 551-479 ж-ж Кун-фу-цзы өмір сүрген жылдары

2. б.з.б. IV- III ғғ. Даосизм ілімі

3. VI-VII ғғ. Синтоизм ілімі

4. б.з.б 5500 – 2600 ж. Индуизм ілімі

5. б.з.б.1 мың орт. Буддизм діні

6. б.з. I ғ. Христиан діні.

ІІІ. Жаңа сабақты қабылдауға даярлық, мақсат қою

(Бейнебаян арқылы жаңа сабақтың тақырыбын анықтау)

Ислам дінінің пайда болуы және таралуы

IV. Жаңа тақырып меңгерту

Жоспар:

1. Исламға дейінгі Арабстандағы жағдай

2. Ислам дінінің пайда болуы

3. Ислам дінінің таралу аймағы

Тірек ұғымдары:

1. «Ислам» - сөзі арабша «бейбітшілік», «бағыну», «мойынсыну», «ілім», «бас ию», «нану».

2. Мұсылман – «Алланың нағыз – құлы, алланың нағыз ұлы».

3. «Хижрат» – 622 жылғы Меккеден Ясриб (Мәдина) қаласына Мұсылмандар көші

4. «Хижра» - жаңаша мұсылман жыл санауының басы (ай күнтізбесі).

5. Алла – күреншит руының жеке құдайы.

6. Күреншит – Мұхамедтің шыққан руының аты.

7. «Шариғат» – араб тілінде «Тура жол».

8. «Уахи» – Жәбірейіл періштенің жеткізген аяндары.

9. «Пайғамбар» - парсы тілінде «хабаршы» деген ұғымды білдіреді.

10. «Мұхаммед» - «мақтаулы»деген мағынаны білдіретін есімді Хазрет Мұхаммед (с.а.с.) Пайғамбарымызға атасы Абдулмутталиб қойған есімі.

11. «Құран» - Алладан адамзатқа тура жолды нұсқау үшін Мұхаммед Пайғамбарға түскен ең соңғы кітап.

1. Исламға дейінгі Арабстандағы жағдай

Ислам діні келгенге дейінгі кезең Ислам шариғатында «Надандық дәуірі»:

- адамзаттың рухани азғындыққа ұшырауы;

- имансыздықтан тұншығуы;

- Арабстанда нәпсіқұмарлықтың шегіне жетіп, зұлымдықтың, маскүнемдіктің, ұрлықтың, зорлықтың, зинақорлықтың кең етек алуы;

- Пұтқа табынушылықтың зорақысының жасалуы, мысалы, Исламға дейінгі кезеңде әйелдерінің қыз босанғанын намыс көріп, одан құтылу үшін қыз балаларды тірідей көміп, тастау сияқты тұрпайы салт болғаны туралы тарихи деректерден белгілі.

Алайда, Алладан аяттар («уақи») түсе бастағанда көпшілік Құранның жоғары екендігін мойындағаны шындық.

2. Ислам дінінің пайда болуы

Ислам дінінің де, басқа дүниежүзілік діндер сияқты өзінің ұзақ тарихы бар.

Ислам дінінің шығу дәуіріне, уақыт талабына, оны ұстанған халықтардың әдет-ғұрпына, тұрмыс-тіршілігіне байланысты, көңіл-күйіне, психологиясына қарай өзіндік ерекшеліктері де бар.

Әлемдік діндердің ең жасы - Ислам діні біздің заманымыздың 609-639 жж. аралығында (VII ғасыр) шығыс пен батыс өркениетінің тоғысып жатқан Араб түбегінде пайда болды. Ислам діні ортағасырлық Араб халқын ұйыстыруға, жаңа саяси құрылым «халифаттың» орнығуына, біртұтас ел қалыптастыруға, әлемде «мұсылман үмбеті» деп аталатын жаңа қауымның түзілуінде маңызды факторға айналды.

Ислам дінінің негізгі ұстанымдары: Құран кітап пен Мұхаммед пайғамбардың өнеге етіп қалдырған іс-амалдары (суннеті). Мәліметтер бойынша, Хазірет Мұхаммедке (с.а.с.) пайғамбарлық ақыл-ойы кемелденген 40 жасында қонған екен. Осы елшілік міндетті 610 жылы Рамазан айында Хира тауының басында Жаратушының үкімдерін пайғамбарларға жеткізуші Жәбрейіл періште жеткізген делінеді (алғашқы аяттардың түсірілгені туралы аңызбен толықтыру).

Ислам дінінің 622 жылы мұсылмандар Меккеден Мединаға көшіп келегеннен кейін таралуы қарқынды күш алды. Медина қаласы Ислам дінінің бүкіл мұсылман әлемінің қасиетті мекеніне айналды. (Шариғат, Ислам дінінің бес парызы, Күәлік сөзі (кәлимә шәхада), Намаз, Қағба, Иман шарттары, Төрт үлкен періште туралы түсінік беріледі).

3.Исламның таралу аймағы (оқулықпен жұмыс, сұрақ-жауап)

VII ғасыр. Ислам дінінің аумағы Араб түбегін қоса алғанда Солтүстік Африка, Пиреней түбегі, Месопотамия, Иран, Ауғанстан, Кавказ аумағы, Орталық Азия мен Үндістанның солтүстігіне дейін жеткен.

Ислам дінінің ұстанушылар саны шамамен 2 млр-қа жуық. 90%-ы Сунниттер. Шииттер Иран мен Ирак аймағында ғана кездеседі. 120 –дан астам елде Ислам діні таралған. Сенушілер әлемінің 35 мемлекеті халқының басым бөлігін құрайды.Әлемнің 28 елінде ресми дін болып жарияланған.

Халықаралық мұсылмандық сипаттағы саяси партиялар мен қоғамдық ұйымдар:

1. 1966 жылы Меккеде құрылған Ислам әлемі Лигасы

2. 1969 жылы Ислам конференциясы ұйымы

3. 1973 жылы құрылған Европаның Ислам Кеңесі ұйымы

V. Жаңа сабақты бекіту

1. Тест жұмысы

1. Дәуіт пайғамбарға түскен кітап

А) Құран В) Інжіл С) Зәбур Д) Тәурат

2. Жаратушының үкімдерін пайғамбарларға жеткізуші періште

А) Жәбірейіл В) Микәйіл С) Исрафил Д) Әзірейіл

3. Исламдағы шариғат негізінің төрт мәселесінің бірі

А) Ораза ұстау В) Тәрбие (Аһлақ) С) Кітаптарға сену Д) Қажылық