Тоқсан | 2015 жыл | 45минут | Пәні: Қазақстан тарихы | Сынып 6 | Сабақтың аты | Ғұндар, ежелгі ғұндар тарихы қытай деректерінде Мөде шаньюй – ғұн мемлекетінің негізін салушы. | Сілтеме | Жоспар | Жалпы мақсаты | 1.Ғұндардың тарихы туралы мәлімет беру 2.Ғұн мемлекеті неліктен екіге бөлініп соғысты мәнін түсіндіру 3. Топта бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу | Негізгі идеялар | Б.з.б 1 мыңжылдықта қазіргі Монғолияның оңтүстігінен Каспий өңіріне дейінгі Орталық Азияның кең- байтақ кеңістігін әртүрлі тайпа мекендеген.Қытай деректерінде «ғұн» атауы б.з.б 3 ғасырдың аяғында пайда болды. «Ғұн» сөзі «гун руң , хун ю » т.б Қытайлар ғұндардың басшысын «шаньюй» деп атаған. | Тапсырмалар | 1.Келісу - келіспеу стратегиясы. 2.Топтық жұмыс(Мықты болсаң тауып көр,3.Топтық жұмыс(Тарихи диктант, Ойлан тап) 4. Жеке жұмыс(Тест) 5.Деңгейлік тапсырма | І.Ұйымдастыру кезеңі Ізгі арманын, үмітін Бабалардың жалғаймыз! Білім көкжиегінде Жалындаймыз, самғаймыз! А) Психологиялық дайындық «Өз елінің тарихын білмеген адам, басқа елдің тарихын біліп жарытпас» (хормен айту) Үй тапсырмасын сұрау. Ғұндар баспанасы ? Ғұндар кезеңі ? Ғұндар мекендеді ? Ғұндар мен Қытай арасындағы соғыс сқзылды ? Ғұндар шаруашылығы ? Қаңлылар билеушісі ? Қаңлылар мекені ? Қаңлылар хронологиясы ? Қаңлылардың металл өндірісінің орталығы ? Қытай деректерінде «ғұн» атауы Дунху елшілері үшінші рет не сұрайды? Жаңа сабақ Қызығушылығын ояту.II- Топтық жұмыс Сіздің тобыңызда 3 рөлді: көшбасшы, баяндамашы, бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді: үш топқа бөліп жеке, жұппен, топпен мәтінді оқып талқылайды. 1- топ: «полеолит» Ғұндар тарихының ерте кезеңі, II- топ:«мезолит» Ғұндар мемлекетінің құрылымы, ІІI- топ: «неолит» Ғұн тайпаларының бірлестігі. Әр топтың бақылаушысы соңында бағалау парағын жүргізеді Бақылаушының бағалау парағы (әр топқа 1-минут). 18- 20 балл 17-15 балл 14 –одан да төмен балл № | Оқшының аты-жөні | Үй тапсырмасы | Ғұндарды білуі | Топтық жұмысқа араласуы | Жұптық жұмысқа араласуы | Балл | Жұптық жұмыс (Тарихи диктант ) (10- минут) Мәтінді толық талқылай отырып, берілген тапсырманың орнын толықтырып жазба түсіреді. 1.Ғұндар туралы дерек беретін........ қытай деректері 2.Ғұндар кезеңін қамтитын аралық..... б.з.б. ІY ғ.-б.з. ІІІ ғ. 3.Ғұндар Қытайдың Хан әулетінің негізін қалаушы ...........жеңіп, өздеріне бағынышты етті. Лю-Банды 4."Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қалай береміз" деген ғұн басшысы...... Мөде 5.Олардың әрқайсысына ......... –нан атты әскері болған. 10000 6.Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа... ғұндар 7.Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша.............нешеге 3 қанатқа бөлінген Ойлан тап! Жұптық бағалау жүргізіледі. 1.Б.з.б.3 ғ. Қытай деректерінде кездеседі. 2.Б.з.б 209 ж- Мөде басқарған ғұн державасы пайда болды. Л.Н.Гумилев 3.б.з.б ІІғмен І ғ Қазақтанның оңтүстік батысы мен Арал бойына ғұн тайпаларының келе бастауы 4. 300 – Ғұндар мен Қытай елінің арасындағы соғыс қимылдары 5. 24- Ғұндар 24 руды басқарған. 6. Б.з.Б 55 ж - Ғұндардың екіге бөлінуі 7.60,100 метр сайын қорғанға күзет мұнаралары қойылған. 8. 10- Қорғанның биіктігі. ІY. Дәптермен жұмыс. 1..Шаньюй аспанұлы деген мағына береді 2.Қытайлар ғұндарды хунну деп атады Сабақты бекіту. VІ-Жеке жұмыс (Кесте)(5-минут) Қытай деректерінде "ғұн" атауының пайда болған кезі А) б.з.б. ІУ ғ .В) б.з.б. У ғ. Ортасы С) б.з. І ғ. D) б.з.б. І ғ. Басы Е) б.з.б. ІІІ ғ. аяғы 2. Қытай деректеріндегі ғұн басшысы лауазымы: А) "Гуньмо В) "Күнби" С) "Хан" D) "Патша" Е) "Шаньюи" 3. Ғұндар туралы дерек беретін А) парсы жазбалары В) иран жазбалары С)рим жылнамалары D)византия деректері Е)қытай деректері 4. Ғұн державасының негізін қалаған А)Мөде В)Мұқан С)Аттила D)Бумын Е)Чжи-Чжи 5. "Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қалай береміз" деген ғұн басшысы А)Чжи – Чжи В)Мұқан С)Аттила D)Бумын Е)Мөде 6. Шығыстанушы Л.Н.Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі А)б.з.б. 306 ж. В)б.з.б. 420 ж. С)б.з.б. 509 ж. D)б.з.б. 109 ж. Е)б.з.б. 209 ж. 7. Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа А)сақтар В)қаңлылар С)ғұндар D)сарматтар Е)үйсіндер 8. Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша А) 2 қанатқа бөлінген В) бөлінбеген С) 3 қанатқа бөлінген D) 5 қанатқа бөлінген Е) 4 қанатқа бөлінген 9. Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым А)"Тархан" В)"Сұлтан" С)"Түменбасы" D)"Жабғу" Е)"Уәзір" 10. Ғұн мемлекетіндегі ру саны А) 14 В) 9 С) 7 D) 12 Е) 24 Өзін-өзі бағалауы Жауаптары № | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | | Е | Е | Е | А | Е | Е | С | С | С | Е | ҮІІІ.. Қорытынды Мағжан Жұмабаев «Пайғамбар» Ерте күнде жоқ бар еді түн туған, Қап-қараңғы түн ішінде Күн туған. Отты Күннің сәулесінен от алтын Отты көзді,отты жанды Ғұн туған. Ерте күнде отты Күннен Ғүн туған, Отты Ғұннан от боп ойнап мен туғам, Жүзімді де, қысық қара көзімді Туа сала жалынменен мен жуғам. Қайғыланба, соқыр сорлы, шекпе зар, Мен – Күн ұлы, көзімде Күн нұры бар. Мен келемін, мен келемін, мен келем – Күннен туған,Ғұннан туған пайғамбар. | | Кейінгі оқу | «Аты әлемге әйгілі болған ғұндар» эссе жазу. | |